Lichaam (beschermende kleding)

Beschermende kleding beschermt het hele lichaam of die delen van het lichaam die nog niet worden beschermd door hand- en armbescherming, voet- en been bescherming of hoofdbescherming.

Beschermende kleding beschermt het lichaam tegen specifieke risico’s, zoals:

  • vuur, hitte, koude of slechte weersomstandigheden;
  • slechte zichtbaarheid;
  • verdrinking en onderkoeling in water;
  • mechanische risico’s (snijden, gegrepen worden door bewegende delen, impact van projectielen, of nog de risico’s bij bepaalde werkzaamheden, zoals zandstralen of werken met kettingzagen);
  • biologische en chemische agentia;
  • radioactiviteit.

Vaak gaat het om beschermende schorten, jassen, pakken, ...

beschermende_kleding_febelsafe.jpg
Beschermende kleding (Lid Febelsafe)

Er is ook kleding voor éénmalig gebruik (wegwerpkleding). Zo’n kleding wordt over de gewone werkkleding aangetrokken. Wegwerpkleding wordt gebruikt in zeer stoffige ruimtes, bij de verwijdering van asbest of bij werken waarbij veel deeltjes vrijkomen (bv. verfspuiten).

Het type risico waartegen de kleding beschermt of de specifieke toepassing waarbij de kleding kan worden gebruikt, staat aangegeven met een pictogram op de kleding.

Beschermende kleding is niet hetzelfde als werkkleding. Die laatste heeft niet de bedoeling om de werknemer te beschermen tegen risico’s die zijn veiligheid en gezondheid kunnen schaden. Werkkledij (bv. overall, stofjas) moet eigenlijk enkel vermijden dat de werknemer zichzelf of zijn kleren vuil maakt.

werkkledij.png

Goede beschermende kledij moet aan een aantal voorwaarden voldoen:

  • Comfortabel zitten en op maat zijn.
  • Gemaakt zijn uit stevige materialen.
  • Voldoende ventileren, zodat de kledij vanbinnen niet te vochtig wordt of te veel isoleert. Dit kan immers leiden tot oververhitting.
  • Goed te reinigen zijn. In de informatieve nota die de leverancier met de kledij meelevert, moet duidelijk worden uitgelegd hoe de beschermende kledij het best kan worden onderhouden zonder het materiaal aan te tasten.
  • Antistatisch zijn, zodat er geen ontladingen van statische elektriciteit kunnen ontstaan. Kledij wordt meestal antistatisch gemaakt door er metaalvezels in te verwerken.
  • Rekening houden met de aard en de zwaarte van het uitgevoerde werk.

Types beschermende kleding

De keuze voor een bepaald type beschermende kleding hangt af van het risico waartegen het kledingstuk moet beschermen.

Bescherming tegen vuur, hitte, koude en neerslag

Kledij die beschermt tegen hitte en vuur wordt gedragen door o.a. brandweerlieden en lassers. Hun kledij is gemaakt uit brandremmende materialen en moet isoleren tegen warmte (zowel convectiewarmte als stralingswarmte).

Soms zal de kledij ook hittereflecterend moeten zijn. Er zit dan een aluminium laag in de kleding die de infraroodstraling weerkaatst.

Als de kledij moet isoleren tegen projecties van gesmolten metaal, dan wordt er meestal wol of leder gebruikt. Let erop dat de sluitingen en zakken afgedekt zijn met een voldoende brede klep, zodat er geen gloeiend materiaal in terecht kan komen.

Beschermende kledij tegen koude en neerslag moet voldoende thermisch isoleren en waterdicht zijn. Er is ook winddichte kledij op de markt.

Hogezichtbaarheidskleding

Meestal spreekt men van signalisatiekleding of kleding met signaalfunctie. Deze kleding wordt bijvoorbeeld gedragen door mensen die werken langs de openbare weg, zoals vuilnisophalers en hulpverleners (bv. ambulanciers).

Hogezichtbaarheidskleding is fluorescerend en/of retroreflecterend.

hogezichtbaarheid
Lid Febelsafe

Fluorescentie betekent dat er opvallende kleuren worden gebruikt (geel, rood en oranje), zodat de zichtbaarheid overdag toeneemt.

Bij retroreflectie wordt een lichtbundel weerkaatst en dit verhoogt vooral de zichtbaarheid ’s nachts. Op retroreflecterende kleding zitten reflecterende banden. Het aantal, de plaatsing en de breedte van de banden zijn vastgelegd in normen.

Er zijn drie klassen signalisatiekledij. Klasse 3 garandeert de hoogste zichtbaarheid.

Bescherming tegen mechanische risico's

De beschermingskledij tegen mechanische risico’s kunnen als volgt worden onderverdeelt:

  • kleding voor werkomstandigheden met het risico om door snel draaiende machineonderdelen te worden gegrepen;
  • kleding voor het werken met messen en andere snijgereedschappen;
  • kleding voor het werken met kettingzagen (er bestaan zaagbroeken die verhinderen dat de ketting het been kan raken);
  • uitrustingen die beschermen tegen de impact van steek- of vuurwapens;
  • uitrustingen voor zandstraalwerk en steenslag.

Bescherming tegen chemische en biologische agentia

Kleding die beschermt tegen stoffen met gevaarlijke eigenschappen moet vooral voldoende afsluiten en bestand zijn tegen het binnendringen van de gevaarlijke stof.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:

  • gasdichte kleding (ofwel geventileerd, ofwel met een persluchtapparaat binnen of buiten het pak);
  • niet-gasdichte geventileerde kleding;
  • kleding met vloeistofdichte verbindingen;
  • kleding met neveldichte verbindingen;
  • stofdichte kleding;
  • beschermkledij tegen kleine projecties.

De kledij kan het hele lichaam bedekken of slechts een deel ervan (mouw, schort, labojas, ...).

Bescherming tegen radioactiviteit

Dit soort kledij kan geventileerd of niet-geventileerd zijn.

In geventileerde kleding wordt perslucht ingeblazen, zodat de kleding in lichte overdruk staat tegenover de omgeving.

Bescherming tegen verdrinking en onderkoeling in water

Het gaat hier om reddingsvesten (belang van drijfvermogen volgens het gewicht van de gebruiker), overlevingspakken, duikerspakken en pakken voor werkzaamheden onder water.

Informatie op beschermende kleding

Op beschermende kleding moet de volgende informatie staan:

  • de materiaalsamenstelling;
  • onderhoudsetiket;
  • naam van fabrikant of invoerder;
  • naam of code van het product;
  • aanduiding van de maat;
  • CE-markering;
  • pictogrammen die aangeven tegen welke risico’s de kledij beschermt.

Pictogram

Betekenis

slechte_weersomstandigheden.png

Slechte weersomstandigheden

koude_risicos.png

Kouderisico's

risicos_met_hitte_en_vuur.png

Risico's met hitte en vuur

stralingsrisicos.png

Stralingsrisico's

statische_elektriciteit.png

Statische elektriciteit

bewegende_delen.png

Bewegende delen

impact_van_projectielen.png

Impact van projectielen

snijwonden_en_messteken.png

Snijwonden en messteken

biologische_risicos.png

Biologische risico's

slechte_zichtbaarheid.png

Slechte zichtbaarheid

uitrusting_voor_brandweer.png

Uitrusting voor brandweer

kettingzaag.png

Kettingzaag

zandstralen.png

Zandstralen

uitrusting_voor_motards.png

Uitrusting voor motards

aansporing_om_informatieve_nota_te_lezen.png

Aansporing om informatieve nota te lezen

Beschermingsmiddelen - Externe documentatie

Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid (Centexbel - België)

Centexbel is het Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid. Centexbel staat bedrijven uit de textielindustrie, dus ook producenten van persoonlijke beschermingsmiddelen(PBM), bij met het testen en de certificatie van hun producten. Het centrum doet bovendien aan onderzoek en ontwikkeling.

Brochures en publicaties over PBM en textieleigenschappen zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels op de website van Centexbel.

Constructiv (België)

Het voormalige Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) werd omgevormd tot ‘Constructiv’ en is het preventie-instituut van de bouwsector. Constructiv heeft als doelstelling om welzijn in de bouw te bevorderen.

Rapporten over veiligheid en gezondheid, zoals een dossier over persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector, zijn beschikbaar in het Nederlands en het Frans op de website van Constructiv.

Het Europees comité voor Normalisatie (CEN - EU)

CEN is het Europese Comité voor Normalisatie (Comité Européen de Normalisation), waar ook het Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN) deel van uitmaakt.
CEN publiceert maandelijks een lijst met de meest recente normen. Een zoekmotor waarmee men Europese normen kan opzoeken, is eveneens beschikbaar op de website van CEN (in het Engels).

Europese commissie (EU)

Op de website van de Europese Commissie staat er een lijst van de Europese normen voor PBM. Op deze website zijn bovendien andere nuttige documenten terug te vinden, zoals een praktijkgids voor werken op hoogte.

Meer informatie in het Engels op de website van de Europese commissie, in de rubriek European Commission > Growth > The European Single Market > European Standards.

European Safety Federation (ESF - Europa)

De “European Safety Federation” (ESF) is het Europees overkoepelend orgaan van nationale verenigingen van PBM-leveranciers. De federatie vervult dezelfde rol als het Belgische Febelsafe, maar dan op Europees vlak.

Meer informatie in het Engels op de website van de ESF.

Belgische Federatie van leveranciers van PBM (Febelsafe - België)

Febelsafe is de Belgische Federatie van leveranciers van PBM. De leden van Febelsafe kunnen bedrijven bijstaan in de selectie, het gebruik en onderhoud van PBM. Febelsafe engageert zich ook voor veiligheid en welzijn in het algemeen. Zo organiseert de beroepsfederatie lezingen, seminaries en beurzen over beschermingsmiddelen en veiligheid.

Meer informatie in het Nederlands en het Frans op de website van Febelsafe.

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap (HSE – Verenigd Koninkrijk)

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap “Health and Safety Executive” (HSE) stelt tal van brochures en infomateriaal over PBM ter beschikking. De website van HSE bevat voorbeelden van risicoanalyses, case studies, brochures, folders, ...

Meer informatie in het Engels op de website van HSE.

Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN – Belgique)

NBN is het Belgische Bureau voor Normalisatie. Via de website kunnen normen worden opgezocht en besteld. Het NBN heeft ook een bibliotheek waar normen gratis kunnen worden geraadpleegd.

Meer informatie in het Nederlands, het Engels en het Frans op de website van het NBN.

Suva (Zwitserland)

Suva is een Zwitserse ongevallenverzekeraar die regelmatig rapporten publiceert over beschermingsmiddelen. Suva stelt bovendien gratis e-learning modules ter beschikking, bv. over werken op bouwplaatsen.

Meer informatie in het Frans, het Duits, het Engels en het Italiaans op de website van Suva.

  • Inspiratiegids “Hoe kan je jouw werknemers stimuleren om gehoorbescherming te dragen?” (Arteveldehogeschool – België – 2023)

  • Lawaai - Tools

Parlementaire vragen

  • 529 Kamer - Schoonmaakproducten met sproeiers

Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) - Regelgeving

Titel 2 van boek IX van de codex over het welzijn op het werk regelt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en richt zich tot werkgevers, hiërarchische lijn en werknemers. Bijlage IX.2-2 is bijzonder belangrijk en preciseert waar het gebruik van PBM verplicht is.

Het is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/656/EEG.

Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Collectieve bescherming en individuele uitrusting > Persoonlijke beschermingsmiddelen.

Het KB van 31 december 1992 betreffende het op de markt brengen van persoonlijke beschermingsmiddelen richt zich tot de producenten van PBM.

Dat KB bepaalt dat PBM moeten voldoen aan fundamentele veiligheids- en gezondheidsvoorschriften en dat ze moeten vergezeld zijn van een nota die de gevaren omschrijft waartegen het PBM beschermt. Bovendien moet de nota gebruiks- en onderhoudsinstructies omvatten. PBM die aan dit besluit voldoen, dragen het CE-label.

Dat KB werd in het Belgisch Staatsblad op 4 februari 1993 gepubliceerd en is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/686/EEG.

Op 31 maart 2016 werd de verordening 2016/425/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2016 betreffende persoonlijke beschermingsmiddelen en tot intrekking van Richtlijn 89/686/EEG van de Raad gepubliceerd. Deze wordt van toepassing op 21 maart 2018.

Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie onder de rubriek Ondernemingen & Zelfstandigen > Veiligheid van goederen en diensten > Veiligheid van persoonlijke beschermingsmiddelen.

In de praktijk

  • Lawaai / Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) / KMO
    Landbouw, bosbouw en visserij / Industrie / Bouw

    “EarCovered at Work”: inspiratiegids rond gehoorbescherming

    In juni 2023 stelde de Arteveldehogeschool in Gent tijdens een inspiratiedag de onderzoeksresultaten van “EarCovered at work”, het onderzoeksproject rond het gebruik van gehoorbescherming op het werk, voor.
  • Online training
    Online training
    Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)

    Online-Training TV: Persoonlijke beschermingsmiddelen

    In het Online-Training TV aanbod met interactieve videocursussen van Prevent is er een opleidingsvideo beschikbaar over persoonlijke beschermingsmiddelen. In de video komt ook ademhalingsbescherming aan bod.

Nieuws en evenementen

28.03.2024

Pasen: let op voor vallende voorwerpen!

Dit weekend vindt het paasfeest plaats en vliegen de paasklokken uit met duizenden chocolade eieren, die ze uitstrooien boven tuinen over het hele...
16.01.2024

Op de blog - De risico’s van vallende voorwerpen: codes van goede praktijk en andere initiatieven

De risico’s van vallende voorwerpen of objecten, bijvoorbeeld op bouwplaatsen of tijdens constructiewerkzaamheden, worden vaak onderschat. Daarom...
18.12.2023

BeSWIC-blogberichten uit de periode 2010-2015 geactualiseerd

In het najaar 2022 is het update-proces voor BeSWIC-berichten gestart. Enkele sectoren en bepaalde risicovelden werden geactualiseerd. Nu zijn de...
06.11.2023

Op de blog: fermentatieprocessen kunnen dodelijk zijn

In de voedingsindustrie past men wel vaker het proces van fermentatie met behulp van bacteriën toe, bijvoorbeeld voor de conservering van...
16.10.2023

Op de blog: certificering van personeel voor spoorwegwerken

Uit een reeks dodelijke ongevallen op de spoorwegen is het belang van een standaardisering van trainingsprocedures gebleken. Daarom hebben de...
12.10.2023

Internationale Dag van het Zicht

Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de ‘International Agency for the Prevention of Blindness’ (IAPB) hebben wereldwijd 13 miljoen...
26.06.2023

Inspectiecampagne Arbeidsinspectie – Toezicht op het welzijn op het werk: vallen van hoogte blijft het belangrijkste risico voor de veiligheid op bouwplaatsen

Op dinsdag 6 juni 2023 voerde de Arbeidsinspectie - Toezicht op het Welzijn op het Werk van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en...

Inspiratiedag veilig gedrag op het werk: gehoorbescherming

17.05.2023 11:05
Op 27 juni 2023 organiseert de Arteveldehogeschool in Gent een inspiratiedag rond het gebruik van gehoorbescherming op het werk. Tijdens de dag...
03.05.2023

Op de blog: Exoskeletten in de bouw en update van BeSWIC-berichten over diverse nieuwe technologie

Het gebruik van Exoskeletten is de voorbije jaren enorm toegenomen. Ze worden in diverse sectoren gebruikt, en dus ook in de bouwsector.
27.04.2023

Updates van BeSWIC-berichten over risico’s in de bouwsector

Op 14 april 2023 verscheen in het Belgisch Staatsblad het koninklijk besluit (KB) van 7 april 2023 tot vaststelling van een basisveiligheidsopleiding...