50 jaar duikteam van de Civiele Bescherming

Het duikteam van de Civiele Bescherming bestaat vijftig jaar en dat werd op 15 december 2022 gevierd tijdens een plechtigheid in de operationele eenheid van Crisnée.

In dit artikel vindt u meer informatie over het “divers rescue team”, de algemene directie Civiele Veiligheid en het Crisiscentrum. Daarnaast haalt het artikel andere speciale eenheden van de Civiele Bescherming aan, wordt de wetgeving rond duiken summier bekeken en wordt er doorverwezen naar enkele persberichten rond duiken.

50 jaar “divers rescue team”

Het duikteam van de Civiele Bescherming zoekt mee naar vermiste personen, helpt auto’s uit het water takelen en verkent door de federale politie aangereikte onderzoeksporen. Gemiddeld voert het team 60 interventies per jaar uit. Sinds 2008 werden ook 190 lichamen van vermiste personen geborgen. Er is een team in de operationele eenheid van Crisnée en een team in de operationele eenheid van Brasschaat. Daar waar de brandweer de dringende duikinterventies voor haar rekening neemt, verzekert de Civiele Bescherming de minder dringende en vooral de langdurige duikinterventies.

Op vlak van materiaal en methoden is er heel wat geëvolueerd in deze periode van 50 jaar. Waar er vroeger met de duiker werd gecommuniceerd door middel van rukjes aan een touw, gebeurt dit vandaag met volgelaatsmaskers met ingebouwde microfoon. Voor het zoeken naar voertuigen gebruikte men vroeger een dreghaak en nu een sonar van het Technisch Steunteam van de Scheepvaartpolitie. Meer informatie hierover is beschikbaar op de website van de Federale Politie: Directie van de scheepvaartpolitie.

Men moet een “2-ster-duiker” zijn volgens het NELOS-systeem (Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport) of “Padi-advanced” vooraleer men zich kandidaat kan stellen voor het duikteam. Daarna volgt een tiendaagse basisopleiding om het brevet van interventieduiker te behalen. Er is een periodieke bijscholing om de kwalificaties te behouden of om verder te specialiseren en te innoveren door middel van opleidingen zoals de “surface non libre”.

Meer informatie is beschikbaar:

Tenslotte werd in het kader van de 50 jaar van het duikteam ook hulde gebracht aan een duiker die in 2011 om het leven kwam bij een zoekactie naar 2 meisjes. Meer informatie in volgend nieuwsbericht op de website van DH Les Sports: Décès du plongeur: police et protection civile sous le choc.

Meer info

Meer informatie over de verjaardag is beschikbaar:

In de pers verschenen hierover ook enkele berichten:

FOD Binnenlandse Zaken: Civiele Veiligheid en Crisiscentrum

De FOD Binnenlandse Zaken heeft 5 Algemene Directies:

  • Civiele Veiligheid
  • Crisiscentrum
  • Vreemdelingenzaken
  • Veiligheid en Preventie
  • Identiteit en Burgerzaken

Er zijn 2 algemene directies die een belangrijke rol spelen rond veiligheid, preventie en noodplanning: de AD Civiele Veiligheid en het Crisiscentrum. De Algemene Directie Veiligheid en Preventie bestaat, naast de directies Private veiligheid, Lokale integrale veiligheid, Politiebeheer en Voetbalcel, uit een directie Brand- en inbraakpreventie. Op de website van FOD Binnenlandse Zaken vindt men de rubriek veiligheid die naar deze actoren verwijst.

Naar aanleiding van het 30-jarig bestaan van het crisiscentrum verscheen in 2018 volgend bericht op deze BeSWIC website: 30 jaar Crisiscentrum.

Op de website van de AD Civiele Veiligheid is er zowel informatie te vinden over de Civiele bescherming, de brandweer als de noodcentrale 112.  

De Civiele Bescherming helpt bij rampen. Haar teams interveniëren met gespecialiseerde middelen om de actie van de brandweer, de politie en andere overheden (gouverneurs, burgemeesters, …) te versterken. Er zijn twee operationele eenheden: Crisnée en Brasschaat. De Civiele Bescherming kan ook rekenen op vrijwilligers om haar interventiecapaciteit te versterken.

Zij kwamen ook tussen bij het treinongeval in Wetteren op 4 mei 2013, waarbij acrylonitril vrijkwam. Het rampenplan was meerdere dagen van kracht. Lees hierover volgend bericht op deze BeSWIC website: Resultaten blootstellingsonderzoek acrylonitril bij treinramp in Wetteren.

Het wettelijk kader vindt men in de Wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid en de opdrachten vervat in het koninklijk besluit van 10 juni 2014 tot bepaling van de opdrachten en taken van civiele veiligheid uitgevoerd door de hulpverleningszones en de operationele eenheden van de civiele bescherming.

Meer informatie hierover is beschikbaar op de website van de AD Civiele Veiligheid: Wat doet de Civiele Bescherming?.

Daarnaast beschikt de AD Civiele Veiligheid over enkele gespecialiseerde teams, die bijzondere technieken moeten toepassen en/of speciaal materieel nodig hebben. Deze niet-alledaagse opdrachten en interventies vereisen speciaal opgeleid personeel:

  • Adviseurs gevaarlijke stoffen (AGS)
  • B-fast
  • Duikers
  • “High capacity pumping”
  • IBIS (werkt nauw samen met het DVI-team (Disaster Victim Identification))
  • Redden met touwen
  • Reddingshondenteam
  • speleo

De “High Capacity Pumping”-module (HCP) is geïntegreerd in de interventiecapaciteiten van de Europese reserve voor civiele bescherming van het mechanisme voor civiele bescherming van de Europese Unie (EU). Meer informatie is beschikbaar op de website van de AD Civiele Veiligheid: High Capacity Pumping.

Volgend artikel op deze BeSWIC website bevat meer informatie over touwtechnieken gebruikt bij reddingsacties en speleologie: Touwtechnieken: enkele (inter)nationale organisaties en websites.

Enkele jaren geleden maakte de Civiele Bescherming een reorganisatie door, waarbij het aantal eenheden van 5 naar 2 werden gereduceerd. Op 27 januari 2020 werd het verslag van de hoorzitting over de evaluatie van de hervorming van de civiele veiligheid in De Kamer voorgesteld. Meer informatie is beschikbaar op de website van de Kamer van Volksvertegenwoordigers: De evaluatie van de hervorming van de civiele veiligheid.

Over de noodoproepcentrales verschenen volgende BeSWIC-artikelen:

Onder de tag brandweer kan ook relevantie informatie op BeSWIC worden gevonden.

Wetgeving rond duiken

In de Codex wordt duiken wettelijk geregeld in boek V, titel 4. Naast het duikteam bij de Civiele Bescherming en de duikteams bij de brandweer, kan ook de marinecomponent van Defensie betrokken zijn.

Voor respectievelijk openbare hulpdiensten en Defensie zijn er bovendien volgende reglementaire bepalingen van toepassing, die beschikbaar zijn via de website van de AD Civiele Veiligheid:

In het ministerieel besluit wordt verwezen naar duikbrevetten van de Confédération mondiale des activités subaquatiques (CMAS; ‘World Underwater Federation’). Informatie over deze verschillende brevetten kan gevonden worden op de website van de CMAS, onder de rubriek CMAS International Diver Training Standards and Procedures Manual.

Volgende 5 video’s in het Frans op de website Europeana geven een goed beeld van de opleiding voor marineduikers:

De regelgeving over duiken en de verschillende toepassingen varieert in de verschillende lidstaten. Daarnaast zijn er verschillende internationale duikorganisaties met specifieke opleidingsregels, codes van goede praktijk en brevetten. In de loop van 2023 zal een blogartikel op de blog van BeSWIC verschijnen rond dit onderwerp.

In Nederland geeft de Stichting Werken onder OverDruk (SWOD) bijvoorbeeld een goed overzicht van de bepalingen in Nederland.

De website van het Franse Ministerie van Arbeid (‘Ministère du Travail, du plein Emploi et de l’Insertion’) biedt een webpagina rond activités en milieu hyperbare, die een overzicht geeft van de bepalingen in Frankrijk. Deze is in het najaar 2022 aangepast naar aanleiding van volgend Frans besluit van 30 juni 2022, dat beschikbaar is op de website Légifrance: «Arrêté du 30 juin 2022 modifiant l’arrêté du 11 juin 2020 relatif aux modalités de formation des travailleurs exposés au risque hyperbare relevant de la mention B « archéologie sous-marine et subaquatique » avec ou sans l’option « travaux à des fins archéologiques ».

Duiken in de pers

Duikteams komen naar aanleiding van oefeningen of effectieve reddingen nu en dan in de pers. Enkele voorbeelden:

Ook in nr 57 van NT magazine van het ACV was er een artikel over de brandweerzone Antwerpen waarbij duikers onder de aandacht werden gebracht.