Altijd bereikbaar zijn is niet gezond

Voortdurend bereikbaar zijn is niet goed voor de gezondheid. Het verhoogt het risico op burn-out. Hoe kunnen organisaties hier rekening mee houden? Welke wettelijke verplichtingen gelden er met betrekking tot deconnectie?

Risico op burn-out

Burn-outs zijn een gevolg van het onvermogen om mentaal te recupereren. Mensen zijn geen machines en moeten hun batterijen kunnen opladen; daar is geen weg omheen.

Door het gebruik van digitale communicatiemiddelen (laptop, smartphone, tablet,…) zijn er steeds meer werknemers die buiten de normale werkuren geconnecteerd blijven en steeds vaker tijd- en plaatsonafhankelijk werken. Hierdoor vervagen de grenzen tussen werk en privé. De constante verbinding en vervaging van de grenzen tussen werk en privéleven kunnen het risico op burn-out vergroten.

Waarom moeten men ‘deconnecteren’?

Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk rapporteert dat stress één van de meest voorkomende gezondheidsproblemen is op de werkvloer. Fysiek en mentaal het werk achter zich kunnen laten tijdens pauzes en buiten de werkuren, het zogenaamde 'deconnecteren', is gelinkt aan positieve welzijnsuitkomsten, zoals een betere focus en een hoger en duurzamer energieniveau.

Wetgeving betreffende deconnectie

Op 26 maart 2018 werd de relancewet of de wet betreffende de versterking van de economische groei en de sociale cohesie aangenomen. Het luik 'Overleg over deconnectie en gebruik van digitale communicatiemiddelen' bepaalt dat de comités voor preventie en bescherming op het werk moeten overleggen over deconnectie van het werk en het gebruik van digitale communicatiemiddelen.

De wet bepaalt dat dit overleg op regelmatige tijdstippen moet plaatsvinden. Het is aangewezen om een overleg te organiseren wanneer:

  • er nog nooit een overleg rond dit thema werd georganiseerd;
  • er zich belangrijke wijzigingen voordoen die een impact hebben op de problematiek (bijvoorbeeld nieuwe toestellen of apps);
  • er een vraag wordt gesteld door de werknemersvertegenwoordiging.

De resultaten van dat overleg moet worden gedocumenteerd. Die documentatie omvat voorstellen en adviezen die in afspraken moeten worden omgezet. Die afspraken kunnen dan bijvoorbeeld worden vastgelegd in het arbeidsreglement of in een collectieve arbeidsovereenkomst voor de sector.

Het doel van deze wetgeving is het verzekeren van het respect voor de rusttijden, jaarlijkse vakantie en andere verloven van de werknemers en het vrijwaren van de balans tussen werk en privéleven.

Op zoek naar een aanpak?

Een verbod op mailen buiten de werkuren doet meer kwaad dan goed

Een algemeen verbod om na de kantooruren werkmails te sturen of te beantwoorden, lijkt een voor de hand liggende maatregel. Verschillende organisaties in binnen- en buitenland probeerden dit al uit. Volgens recent onderzoek van de “University of Sussex Business School” zou dit echter meer kwaad dan goed doen. Het verbod leidt eerder tot een lager welzijn en meer stress dan een hoger welzijn en minder stress.

Voor medewerkers die bijvoorbeeld hoog scoren op neuroticisme en angst, kan een verbod op werkmails buiten de kantooruren een negatieve impact hebben. Zo krijgen ze immers de indruk dat ze geen controle hebben op het groeiend aantal berichten in hun mailbox.

Nood aan maatwerk

Het zou gemakkelijk zijn als er één duidelijke aanpak bestond voor iedereen. Maar onderzoek en praktijk maken duidelijk dat er maatwerk nodig is binnen organisaties om tot een gezonde manier van deconnecteren te komen. Er kan rekening worden gehouden met individuele situaties, voorkeuren en noden.

Aandacht voor werkdruk

Welke maatregel dan ook wordt genomen, die kan alleen maar succesvol zijn als die op de werkdruk wordt afgestemd. Zolang de werkdruk te hoog is, zullen medewerkers na hun werkuren blijven mailen.

Maatregelen om te deconnecteren moeten dan ook deel uitmaken van een geïntegreerd en duurzaam welzijnsbeleid, die niet alleen de medewerkers maar ook de organisatie in zijn geheel weerbaarder maakt.

Meer info

(Bron: Prebes)