Arbeidsomstandigheden in slachthuizen en de vleesverwerkende nijverheid

In de coronaperiode kwamen slachthuizen in het nieuws omwille van enkele corona-uitbraken. De “European Federation of Food Agriculture and Tourism Trade Unions” (EFFAT) heeft een rapport uitgegeven om o.a. het misbruik van onderaannemingspraktijken en schijnzelfstandigheid, slechte arbeidsomstandigheden en ongezonde huisvesting aan te kaarten, welke in de coronaperiode een uitbraak kan bevorderen.

Rapport

Het rapport, dat periodiek wordt bijgewerkt, geeft eerst een algemeen economisch beeld van de sector en de arbeidsomstandigheden. Tenslotte eindigt het met een analyse in 15 Europese landen inclusief België. Volgens deze studie lagen volgende factoren aan de basis van de uitbraken:

  • gebrek aan social distancing op de werkplaats;
  • ongezonde huisvesting;
  • onvoldoende inspecties;
  • gemeenschappelijk vervoer;
  • ventilatie;
  • persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM);
  • koude werkomstandigheden;
  • jobonzekerheid en gebrek aan sociale bescherming.

Het roept beleidsmakers op rond volgende 10 punten:

  • een EU initiatief op het vlak van onderaanneming;
  • dwingende regels rond deugdelijke huisvesting voor mobiele werknemers;
  • het invoeren van een Europees sociaalzekerheidsnummer en het herzien van verordening 883/2004;
  • versterking van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA), met name op het gebied van gezamenlijke en gecoördineerde inspecties en de bestrijding van zwartwerk;
  • een EU-initiatief inzake eerlijke minimumlonen en het versterken van sectorale collectieve onderhandelingen en het waarborgen van de eerbiediging van de rechten van werknemers en vakbonden;
  • het laten onderzoeken door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) en het Europees Centrum voor ziektepreventie en-bestrijding (ECDC) welke andere factoren, afgezien van de huisvestings- en werkomstandigheden, mogelijk hebben bijgedragen aan de verspreiding van Covid-19 in de gebouwen van vleesbedrijven;
  • EU-initiatief voor “due diligence” van zowel onderaanneming als toeleveringsketens;
  • het aanpakken van te grote invloed van grote detailhandelaars op de prijszetting en oneerlijke concurrentie en het oproepen tot een “Farm to Fork” strategie;
  • het herzien van de detacheringsrichtlijn;
  • effectieve maatregelen tegen postbusbedrijven.

Lees hierover volgende berichten:

Ook andere organisaties hebben over de arbeidsomstandigheden in deze sector en de corona-uitbraken gerapporteerd, zoals:

Coronasectorprotocols

De voedingssector (PC 118 en PC 220) in België heeft ook een coronasectorprotocol uitgewerkt. Deze kan worden gedownload op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid):  Coronavirus: Sectorgids Voedingsindustrie (PDF, 316 KB).

Ventilatie speelt in deze sector tevens een cruciale rol. In de nieuwe versie van de generieke gids (PDF, 8.48 MB) en ook in het document van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) wordt er extra aandacht besteed aan ventilatie: Open deuren vragen open ramen.

Vanuit het project Venticoveat verschaffen het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), de Belgische federatie van het vlees (FEBEV) en “Flanders' FOOD” meer informatie over de rol van ventilatie in voedingsverwerkende productieomgevingen. Op 2 februari 2021 wordt hierover een webinar gehouden: Webinar: Rol van ventilatie in de preventie van aërogene coronatransmissie in voedingsverwerkende omgevingen.

Risico’s van de vleesverwerkende sector

De gevaren en risico’s in deze sector worden goed uitgelegd in documenten uit de ons omliggende landen. Hieronder enkele documenten uit Nederland, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

De Nederlandse arbocatalogus van de vleessector lijst 8 risicovelden op in het Nederlands: biologische agentia, fysieke belasting, machineveiligheid, mesveiligheid, werkdruk, klimaat, geluid en gevaarlijke stoffen.

De Nederlandse arbeidsinspectie heeft een gebundeld document uitgebracht: Arbeidsrisico’s in de vleesindustrie (PDF, 1,63 MB).

Op de website van het Franse "Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles" (INRS) wordt er ook een goed overzicht gegeven: Filière viandes - Prévention dans l’industrie et l’artisanat de la viande et des produits carnés.

De Duitse werkgeversverzekeringskassen voor de voedsel-, drank- en cateringindustrie (Berufsgenossenschaft Nahrungsmittel und Gastgewerbe (BGN)) heeft een uitgebreid document in het Duits uitgewerkt rond de risico’s in de sector: Ich mach' mit! Mehr Arbeitssicherheit in der Fleischwirtschaft (PDF, 18 MB). Twintig risicovelden worden er vermeld, zoals o.a. omgaan met messen, persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), vleesverwerkingsmachines, reinigen, intern vervoer, diervriendelijk slachten, huidbescherming, geluid en ergonomie.

Tenslotte heeft ook de vereniging van de Britse vleesverwerkende sector (British Meat Processors Association) een uitgebreid document in het Engels uitgewerkt: Health and Safety Guidance Notes for the Meat Industry.

In de encyclopedie voor veiligheid en gezondheid van het Internationaal Arbeidsbureau kan men in hoofdstuk 67 ook redelijk wat informatie terugvinden:

Parlementaire vragen

Rond de voedingssector zijn er al enkele parlementaire vragen gesteld. U kunt er enkele consulteren in de module parlementaire vragen.

Wetgevende initiatieven

In Duitsland hebben de precaire arbeidsomstandigheden aanleiding gegeven tot wetgevende initiatieven. Vanaf 1 januari 2021 wordt onderaanneming verboden. Lees volgende nieuwsberichten:

Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV)

De regels opgelegd door het FAVV spelen een belangrijke rol in de vleesverwerkende nijverheid.

Op volgende webpagina’s op de website van het FAVV is er meer info daarover beschikbaar:

Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD)

De SIOD is een strategisch orgaan dat op basis van de kennis en inzichten van de betrokken inspectiediensten en wetenschappelijke ondersteuning een visie ontwikkelt op sociale fraudebestrijding en deze vertaalt in concrete strategieën. Met de vleessector is er een samenwerkingsakkoord gesloten in deze strijd tegen de sociale fraude: SA Vleessector 17/04/2012.

Bij controles in de vleessector vragen de sociaal inspecteurs minstens de volgende zaken in deze checklist: Vleessector: checklist.

De SIOD heeft ook een meldpunt voor een eerlijke concurrentie.

Film "Regeln am Band, bei hoher Geschwindigkeit“

Deze film (in het Engels: “Rules of the Assembly Line, at High Speed”) en een andere film “Automotive” zijn winnaars van de Filmprijs Gezonde Werkplekken 2020.

Meer info daarover op de website van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk: Winnaars van de Filmprijs Gezonde Werkplekken 2020 bekendgemaakt!

De film “Regeln am Band, bei hoher Geschwindigkeit” gaat over een kleine stad in het westen van Duitsland. De vele Oost-Europese uitzendkrachten van het grootste slachthuis van het land in deze stad vechten om te overleven, terwijl Duitse activisten die voor hun rechten opkomen, tegen de plaatselijke autoriteiten vechten. De film is verweven met gedachten van jonge mensen die aan een toneelstuk werken en behandelt in verschillende fragmenten diverse facetten van tijdelijk werk en arbeidsmigratie in Duitsland.

De trailer kan op YouTube worden bekeken: 18º Doclisboa | Corpo de Trabalho | Rules of the Assembly Line, at High Speed - Yulia Lokshina.

De film heeft in 2020 nog vele andere prijzen gewonnen zoals blijkt uit dit overzicht: Rules of the Assembly Line, at High Speed.

Arbeidsomstandigheden in andere sectoren

Op deze BeSWIC website werden er deze berichten gepubliceerd over de arbeidsomstandigheden in andere sectoren: