19.09.2022

Menig preventieadviseur kent de opleidingen (en de daaropvolgende bevoegdheidsverklaring door de werkgever) voor BA4 (gewaarschuwde)/BA5 (vakbekwame) volgens het AREI, de opleidingen eerste hulp (al dan niet gevolgd bij instellingen die op de lijst voorkomen van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) (art. I,5-9. van de codex)) en de extern te volgen asbestopleidingen voor werknemers bij bedrijven (erkend) voor asbestverwijderingswerken.

Meer informatie op de website van de FOD Werkgelegenheid:

Daarnaast zijn er ook nog de opleidingen voor de preventieadviseur zelf, gevolgd bij de instellingen die erkend zijn en voorkomen op de lijst van preventieadviseur niveau 1 of 2 en preventieadviseur basisniveau van de FOD Werkgelegenheid, opleidingen voor veiligheidscoördinatie die erkend zijn en voorkomen op de lijst van veiligheidscoördinatie en de opleiding vertrouwenspersoon, gevolgd bij instellingen die op de lijst voorkomen van de FOD Werkgelegenheid.

Meer informatie op de website van de FOD Werkgelegenheid:

Er zijn ook nog opleidingen op basis van andere Europese, federale of regionale regelgeving die door managementsysteemfunctionarissen (preventieadviseurs, milieucoördinators, veiligheidscoördinators, veiligheidsadviseurs ADR, …) of door specifieke beroepen in bepaalde activiteiten in een bedrijfscontext moeten gevolgd worden.

In dit artikel vindt u een beperkt overzicht van enkele van deze opleidingen die volgen uit een andere formele regelgeving of vanuit bepalingen opgenomen in CAO’s, waarmee u als preventieadviseur in een bepaalde sector in contact kan komen:

Er wordt afgesloten met enkele opleidingsvereisten opgenomen in collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO).

Er moet opgemerkt worden dat het Nederlands begrip “bekwaamheid” in het Frans (in de regelgeving zelf) op verschillende manieren vertaald wordt, zoals door de woorden “aptitude” en “habilitation”, en dat “bekwaamheidsattesten” ook soms als “certificats de capacité” wordt vertaald, naast “habilitation” en “aptitude professionnelle”.

Enkele specifieke opleidingen: omgaan met diisocyanaten en SF6, schietmeesters, ioniserende stralen en veiligheids- en transportberoepen

Hieronder worden 6 specifieke opleidingen beschreven.

2 opleidingen zijn het gevolg van een Europese verordening, namelijk de opleiding over het veilig gebruik van diisocyanaten en de opleiding voor het installeren, servicen, onderhouden, repareren of buiten dienst stellen van elektrische schakelinrichtingen die gefluoreerde broeikasgassen bevatten en de terugwinning van gefluoreerde broeikasgassen (SF6) uit stationaire elektrische schakelinrichtingen.

Daarnaast wordt globaal verwezen naar de opleidingen en getuigschriften voor schietmeesters in groeven, de opleidingen in het kader van ioniserende stralen door het Federale Agentschap Nucleaire Controle (FANC) georganiseerd, de opleidingen voor veiligheidsberoepen, georganiseerd door de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken (FOD IBZ) en opleidingen in het kader van transportregelgeving.

a) Isocyanaten: verordening 2020/1149/EU

Ten gevolge van de Europese verordening 2020/1149/EU, welke een aanpassing was van de REACH-verordening, moeten professionele gebruikers voor 24 augustus 2023 met succes een opleiding over het veilig gebruik van diisocyanaten voltooid hebben. De onderdelen van de opleiding voor de 3 niveaus is expliciet opgenomen in de regelgeving. Het succesvol voltooien van de opleiding moet door de werkgever of de zelfstandige worden gedocumenteerd en moet ten minste om de vijf jaar vernieuwd worden. Twee Europese chemische federaties, nl. ISOPA en Alipa hebben een opleiding in diverse Europese talen ontwikkeld. Lees hierover volgend BeSWIC-bericht: Opleiding rond veilig gebruik van diisocyanaten.

b) SF6: uitvoeringsverordening 2015/2066/EU

De uitvoeringsverordening 2015/2066/EU (welke vanaf 1 juli 2017 de verordening 305/2008 vervangt), ingevolge verordening 517/2014/EU, verplicht dat het personeel dat instaat voor het installeren, servicen, onderhouden, repareren of buiten dienst stellen van elektrische schakelinrichtingen die gefluoreerde broeikasgassen bevatten en de terugwinning van gefluoreerde broeikasgassen (SF6) uit stationaire elektrische schakelinrichtingen, een certificaat moeten behalen dat getuigt van een minimum aan bekwaamheid en kennis ter zake. 

Synergrid, de vereniging van netbeheerders voor elektriciteit en aardgas in België, is erkend als evalueringsinstantie door de afdeling Milieuvergunningen van het departement Omgeving, afdeling Gebiedsontwikkeling, omgevingsplanning en -projecten van de Vlaamse overheid, overeenkomstig de bepalingen van het Besluit van 16/03/2016 van de Vlaamse Regering. Synergrid is ook erkend bij de Waalse overheid hiervoor.

Meer informatie:

Meer informatie over de organisatie van de opleiding in de omringende landen:

Intermezzo: reductie en alternatieven voor SF6

Sinds 1 januari 2015 moeten elektrische apparaten die SF6 bevatten geëtiketteerd zijn. Sinds 1 januari 2017 moet ook de hoeveelheid, uitgedrukt in gewicht en CO2-equivalent, die de apparatuur bevat, vermeld zijn. Ook moet aangegeven worden of het gaat om hermetisch afgesloten apparatuur, dan wel om een apparaat met een vastgesteld en getest lekkagepercentage van minder dan 0,1% per jaar.

Naast de vele technische voordelen als isolerend en vonkboogdovend medium (in schakelapparatuur), heeft SF6 het nadeel dat het een zeer krachtig broeikasgas is. Daarom is men op zoek naar alternatieven. Hieronder enkele rapporten over dit onderwerp:

Het Nederlands artikel “Windenergie en SF6 in perspectief” vermeldt dat alle 100.000 windturbines in Europa jaarlijks naar schatting jaarlijks 150kg aan SF6 lekten in de afgelopen zes jaar. Lees het volledige artikel op de website van de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA): Windenergie en SF6 in perspectief.

Toch blijft de sector zich inzetten om dit gebruik te verminderen en waar dit om praktische redenen niet mogelijk is te zorgen dat het risico op lekkages zo klein mogelijk is.

c) Koninklijk besluit van 24 april 2022 betreffende het bekwaamheidsgetuigschrift van de met het schieten met springstof belaste schietmeesters in open ontginningswerken in de ontginningsindustrie

Een zeer specifieke regelgeving van de Federale Overheidsdienst Economie is deze van met springstof belaste schietmeesters. Een schietmeester moet minstens 21 jaar oud zijn en ten minste 6 maanden werken in open ontginning of in een onderneming die voor rekening van derden schietwerk verrichten.

Er zijn 6 soorten getuigschrift (A tot en met F). Het bekwaamheidsexamen omvat een mondelinge proef en voor de getuigschriften D, E en F een bijkomende schriftelijke proef. De geldigheidsduur van het bekwaamheidsgetuigschrift is beperkt tot vijf jaar. Om de door de schietmeesters opgedane kennis te behouden en uit te breiden, moeten de schietmeester jaarlijks aan één van de gegeven voordrachten deelnemen. De meest recente regelgeving is deze van het KB 24 april 2022 betreffende het bekwaamheidsgetuigschrift van de met schieten met springstof belaste schietmeesters.

d) Ioniserende stralen

Ook in de regelgeving betreffende ioniserende stralen, te vinden bij het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), die als missie heeft de gezondheid van de bevolking, de werknemers en het leefmilieu te beschermen tegen het gevaar van ioniserende stralen, zijn er bepalingen te vinden rond te volgen opleidingen. Meer informatie is beschikbaar op de website van het FANC: Overzicht.

e) Veiligheidsberoepen

Ondernemingen die diensten in de private veiligheidssector aanbieden of een interne dienst organiseren, moeten vooraf steeds een vergunning verkrijgen van de minister van Binnenlandse Zaken. Door de FOD IBZ worden diverse veiligheidsberoepen erkend. Je vindt de lijst van erkende ondernemingen voor 13 vergunde activiteiten op de website van Besafe: Vergunningen en activiteiten.

Meer uitleg over 12 veiligheidsberoepen op de website van Besafe: Veiligheidsberoepen.

Begin september 2021 werd er een preventiecampagne gelanceerd rond wederzijds respect, die het vertrouwen tussen de burger en de veiligheidsberoepen probeert te verhogen. Hierover verscheen volgend bericht op deze BeSWIC website: Preventiecampagne voor wederzijds respect tussen burgers en veiligheidsberoepen.

f) Transport

Binnen de transportsector zijn er verschillende opleidingsvereisten. Hieronder vindt u 2 voorbeelden.

Volgende webpagina over de binnenvaart van de FOD Mobiliteit geeft een mooi overzicht van welke documenten en certificaten er allemaal nodig zijn: Wat heb ik nodig om te mogen varen?.

Voor alle professionele bestuurders met een rijbewijs van de categoriegroepen C en D is ook een vakbekwaamheid als aanvulling aan het rijbewijs verplicht.

CAO’s

Naast formele Europese, federale en regionale regelgeving, zijn er soms ook opleidingsvereisten opgenomen in collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO).

Door Educam, het kennis- en opleidingscentrum in de autosector en aanverwante sectoren, is een opleiding Hybrid & Electric Vehicles (HEV) op 4 niveaus ontwikkeld. Voor respectievelijk het paritair comité (PC) 112 (garagebedrijf), 149.02 (koetswerk) en 149.04 (metaalhandel) is er al een aantal keren een CAO afgesloten (die ongeveer 2 jaar geldig is), waarbij een artikel (art. 10 of art. 11) is opgenomen rond dit HEV-certificaat in directe relatie tot de welzijnswet.

Meer informatie over deze opleiding op de website van Educam: Elektrische & hybride voertuigen.

De volledige teksten van de hierboven vermelde paritair comités zijn te dowloaden via volgende links:

Recent heeft PC 124 (bouw) ook een CAO “Basisveiligheidsopleidingen” (van 12 mei 2022) afgesloten, waarbij er sprake is van 8 uur veiligheidsopleidingen. Meer informatie is beschikbaar in volgend blogbericht op deze BeSWIC website: CAO Basisveiligheidsopleidingen voor de bouwsector. 

Daarnaast kunnen ook internationale organisaties bepaalde voorwaarden aan hun leden opleggen om de uitwisselbaarheid van attesten (ten gevolge van bepaalde gevolgde opleidingen) in landen te vergroten. Hieronder enkele voorbeelden hiervan, die beschreven werden in blogberichten op deze BeSWIC website:

In Europa speelt het European Centre for the Development of Vocational Training (Cedefop) een belangrijke rol in de ontwikkeling van het Europees beleid op het gebied van beroepsonderwijs en -opleiding.