CO-risico’s bij de opslag van houtpellets

Update 06/10/2022

De laatste 10 jaar zijn er meer dan 10 doden te betreuren als gevolg van vergiftiging door koolstofmonoxide (CO) bij het betreden van ruimten waar houtpellets worden opgeslagen. De doden vielen te betreuren bij het betreden van cargoruimten van schepen, opslagsilo’s en ook de laatste jaren in de opslagruimte bij particulieren. Hieronder krijgt u een overzicht van de risico’s, preventiemaatregelen en enkele publicaties.//

Houtpellets, gemaakt door zagemeel en ander houtafval te comprimeren, worden de laatste tijd meer en meer als alternatieve energiebron gebruikt. Belangrijkste productielanden zijn Noord-Amerika, Canada en de Scandinavische landen.

Vrijzetting van CO

Pellets opgeslagen in silo’s kunnen een auto-oxidatieproces veroorzaken met vrijzetting van CO. Hierdoor kan de atmosfeer een zuurstoftekort vertonen. Deze ruimten zijn dan te beschouwen als besloten ruimten.

Parameters zoals pellet leeftijd (zeker de eerste zes weken van de productie), temperatuur en houtsoort spelen een rol bij de CO-vrijzetting.

De grenswaarde van koolstofmonoxide was tot 12 oktober 2018 25 ppm. Met een KB van 2 september 2018 werden diverse grenswaarden aangepast waaronder CO tot 20 ppm. Op de website van het Antigifcentrum krijgt u meer informatie over intoxicaties van CO: Koolstofmonoxide (CO).

Maatregelen

Voor de opslag kunnen o.a. volgende maatregelen worden genomen:

  • Laat de installatie en indienststelling gebeuren door deskundige personen
  • Producenten en leveranciers van pellets dienen geschikte veiligheidsinformatie te voorzien aan de gebruikers
  • Ga de opslagplaatsen niet onbeschermd binnen, omdat deze toxische gassen kan bevatten; pas de procedure van betreden van besloten ruimten toe
  • Bij problemen bij de verbranding, contacteer de producent
  • Gepaste risicoanalyse en veilige werkprocedures moeten aanwezig zijn
  • Veiligheids- en gezondheidssignalering is te voorzien aan de opslagzone, waarbij o.a. wordt gewaarschuwd voor risico’s van CO-vergiftiging en waarbij er wordt verboden om te roken en een open vlam te gebruiken
  • Hou pellets droog, want anders zwellen ze op en kunnen ze transportleidingen blokkeren
  • Aard vulslangen tijdens de transfer om elektrostatische oplading te vermijden

Milieu-implicaties

Het verbranden van hout en dus ook pellets wordt in verband gebracht met de fijnstof problematiek. Het verbranden van pellets levert echter minder fijnstof op dan het verbranden van hout.

Informatie hierover vindt u:

Er bestaat een Europese norm EN 14785 over pelletkachels tot een vermogen van 50 kW. Dit artikel geeft u een overzicht van enkele testen: Certification of pellet stoves and boilers based on EN 14785 standard – description of the test bench and preliminary results (PDF)

In de literatuur worden duurzaamheidsvragen gesteld, zowel voor huishoudelijke verbranding als voor verbranding in elektriciteitscentrales. In dit artikel van ‘Lowtech Magazine’ krijgt u een overzicht ervan: Hoe duurzaam zijn houtpellets? U vindt ook een goed overzicht in dit rapport van de ‘Agrotechnology and Food Innovations b.v.’ (Nederland): Duurzaamheidsanalyse pellet keten (PDF)

Campagne

Over individuele met vaste brandstof gestookte ruimteverwarmingen is er door de FOD Economie in 2017 een inspectiecampagne geweest. De toestellen werden gecontroleerd op basis van 5 geharmoniseerd normen: EN 12809, EN 13229, EN 13240, EN 14785 en EN 15250. Lees hierover het campagneverslag.

Andere stoffen die toxische gassen kunnen vrijzetten

Naast de hoger vermelde natuurlijke houtproducten, zijn er ook chemische stoffen die met luchtvochtigheid kunnen reageren en toxische of explosieve dampen, zoals waterstof, kunnen vrijzetten. Voor deze met water reactieve stoffen (zoals oleum, chlorosulfonzuur, titaantetrachloride, alkylaluminiums, natrium, enz.) is het blussen met water als brandbestrijdingsconcept niet aangewezen.

‘Guide 138’ van de ‘Emergency Response Guidebook’ geeft een overzicht van het brandbestrijdingsconcept en ook een lijst van alle met water reactieve stoffen gerangschikt volgens ADR-nummer. Onderaan de NFPA-ruit die in Amerika ook gebruikt wordt als manier om gevaren aan te duiden, worden deze stoffen ook aangeduid met de letter W waar een streep door is getrokken: W.

Voor bepaalde van deze stoffen heeft de chemische industrie codes opgesteld, zoals deze voor titaniumtetrachloride van de ‘Titanium Dioxide Manufacturers Association’ (TDMA): Safety Advice for Storage and Handling of Anhydrous Titanium Tetrachloride (PDF)

Overzicht publicaties

Een aantal gespecialiseerde organisaties hebben publicaties uitgegeven om te wijzen op de veiligheidsrisico’s. Vele publicaties zijn in de Duitse taal beschikbaar.

Meer info

Over andere artikelen op deze website van het Belgisch kenniscentrum over welzijn op het werk BeSWIC waarbij intoxicatie een belangrijk risicoveld is:

Over de in ontwikkeling zijnde normen: