De impact van licht op de werkvloer

Hoeveel licht heeft men nodig om goed te kunnen werken?

Verlichtingssterkte wordt uitgedrukt in lux. Op een bewolkte dag heeft men buiten ongeveer 1000 lux. Op een zonnige dag is dat meer dan 10.000 lux.

Hoeveel licht optimaal is, hangt af van de activiteit. Voor precisiewerk heeft men ongeveer 1000 lux nodig op het werkvlak. Voor kantwoorwerk heeft men genoeg met 500 lux. In een cafetaria of een kleedkamer is 200 lux voldoende. Het hangt er dus van af welk werk men doet.

De verlichtingssterkte op de werkplek kan men gemakkelijk meten met een app op de smartphone, maar een professioneel toestel meet nauwkeuriger. De gemeten lichtsterkte kan men vergelijken met de minimumvereisten van een goede verlichting.

Licht en productiviteit

Veel bedrijven zijn weinig bezig met het lichtcomfort van hun werknemers. Uit studies blijkt dat beter licht kan zorgen voor een productiviteitswinst van ongeveer één procent in kantoren. Het enige dat men hiervoor moet doen, is investeren in beter licht.

Wanneer het in een kantoor te donker is, worden mensen sneller moe. Dat heeft een impact op de productiviteit. Als men daarentegen zorgt voor het juiste licht, kan dat de concentratie gevoelig verhogen en dan stijgt ook de productiviteit.

Topclubs in de American Football League hebben die boodschap begrepen. Zij gebruiken al jaren aangepaste verlichting, onder andere in de kleedkamers. Spelers beginnen scherper aan de match, als ze net voordien blootgesteld werden aan het juiste licht. Op dat niveau telt elk verschil, hoe klein ook. Een beetje meer of minder licht kan een verschil maken.

Biologische klok

Niet alleen de lichtsterkte is belangrijk, ook het lichtspectrum speelt een rol. ’s Ochtends is licht vooral groen-blauw, ’s avonds is het eerder roodachtig. De hersenen zijn perfect afgestemd op die natuurlijke cyclus. Wanneer de ogen groen-blauw licht registreren, ‘weten’ de hersenen dat het ochtend is. We hebben dus een biologische klok in ons brein en die klok heeft daglicht nodig om zich juist te zetten.

Een gebrek aan natuurlijk licht op de werkvloer heeft gevolgen. Wetenschappers van de “Northwestern University” in Chicago onderzochten het verschil tussen kantoorwerkers in een ruimte met en een ruimte zonder ramen. De kantoorwerkers met ramen kregen overdag 173 percent meer zonlicht binnen dan hun collega’s in een raamloze ruimte. Ze voelden zich vitaler, waren fysiek actiever en sliepen gemiddeld 46 minuten langer.

Dynamische verlichting

De beste werkplek voor de biologische klok is dus dicht bij het raam, maar dat is niet altijd mogelijk.

Er zijn daarom dynamische lichtsystemen die de cyclus van het daglicht nabootsen. ’s Ochtends geven ze feller en blauwer licht, ’s avonds is het licht warmer en minder fel.

Enkele scholen in Scandinavië maken nu al gebruik van zo’n verlichting, vooral tijdens de donkere wintermaanden. Uit onderzoek blijkt dat de kinderen in klassen met dynamisch licht beter slapen en aandachtiger zijn. De meester of juf kan het licht ook manipuleren voor specifieke doeleinden. Een beetje meer blauw licht tijdens bijvoorbeeld een wiskundetoets, want dat komt de concentratie ten goede, of warmer, roder licht wanneer de leerkracht een verhaaltje vertelt.

(Bron: artikel op de vrt NWS website: Laat er licht zijn: de verrassende impact van licht op de werkvloer)