Update 29/08/2023
Het gebruik van zes chemische stoffen in Europa wordt de komende jaren verboden als gevolg van de REACH-verordening. Het gaat om minder bekende stoffen die wel een breed gebruik kennen. Ze blijken kankerverwekkend, mutageen, reproductietoxisch, (zeer) persistent, (zeer) bioaccumulerend of toxisch te zijn en mogen alleen gebruikt worden via een specifieke autorisatie. Deze stoffen worden ook omschreven als zeer zorgwekkende stoffen.
Eerste verbod in het kader van REACH
Met REACH wil Europa oude chemische verbindingen testen op hun effecten op gezondheid en milieu. Jaren is erover onderhandeld.
De zes stoffen zijn de eerste die van de markt gaan. Het gaat over de chemische stoffen muskusxyleen, MDA, HBCDD (hexabroomcyclododecaan), DEHP (bis2-ethylhexylftalaat), BBP (benzylbutylftalaat) en DBP (dibutylftalaat). Deze 6 stoffen zijn de eerste die opgenomen zijn in bijlage XIV van de verordening.
Autorisatieplichtige stoffen
Voor elk van de zes chemische stoffen is er een effectieve verbodsdatum vastgesteld. Vanaf die datum is het in de handel brengen en het gebruik van de stoffen verboden. Wenst men de stoffen toch te blijven gebruiken of verkopen, dan moet men ten laatste 18 maanden vóór de verbodsdatum een autorisatieaanvraag indienen bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA).
Voor de zes chemische stoffen varieert de uiterste aanvraagdatum tussen 21 februari 2013 en 21 februari 2014. De Europese Commissie beslist over de autorisatieaanvraag. Een goedkeuring is vijf jaar geldig. Voor de 3 ftalaten (DEHP, BBP en DBP) is er geen autorisatie nodig als men ze gebruikt in primaire verpakkingen van geneesmiddelen.
Toekomst
Het is de bedoeling dat meer en meer van de zeer zorgwekkende stoffen worden opgenomen in bijlage XIV dat onderhevig is aan het autorisatieproces. Om te komen tot de autorisatie moet een complex Europees raadplegingsproces doorlopen worden. Deze 6 stoffen werden op 28 oktober 2008 aangemeld op de kandidaatslijst. Ondertussen bevat deze lijst 46 stoffen.
Als onderdeel van dit complex raadplegingsproces verscheen op 1 juni 2009 ECHA’s eerste bijlage XIV aanbeveling dat 6 van deze 7 stoffen bevatte. Enkel korte keten gechloreerde solventen C10-C13 zijn dus in de uiteindelijk definitieve bijlage XIV-lijst verdwenen. Op 17 december 2010 was er een tweede bijlage XIV aanbeveling van ECHA dat 8 stoffen bevat. Een deel of al deze stoffen zullen uiteindelijk binnenkort ook op de definitieve bijlage XIV-lijst terechtkomen.
Voorafgaand aan de opname in de kandidaatslijst is er ook een publieke raadpleging. De eerste publieke raadpleging startte op 30 juni 2008 met zestien stoffen ingediend door de lidstaten als een bijlage XV-rapport. Ondertussen loopt de vierde publieke raadpleging.
Meer informatie
Het verbod is gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie:
- L 44 van 18 februari 2011: Verordening (EU) nr. 143/2011 van de Commissie van 17 februari 2011 tot wijziging van bijlage XIV bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH) (PDF)
- L 49 van 24 februari 2011: Rectificatie van verordening 143/2011 (PDF)
Latere verbodsbepalingen van bijlage XIV in de REACH-verordening:
- Verordening (EU) nr. 125/2012 van de Commissie van 14 februari 2012 tot wijziging van bijlage XIV bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (Reach)
- Verordening (EU) nr. 348/2013 van de Commissie van 17 april 2013 tot wijziging van bijlage XIV bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH)
- Verordening (EU) nr. 895/2014 van de Commissie van 14 augustus 2014 tot wijziging van bijlage XIV bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH)
- Verordening (EU) 2017/999 van de Commissie van 13 juni 2017 tot wijziging van bijlage XIV bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH)
- Verordening (EU) 2022/586 van de Commissie van 8 april 2022 tot wijziging van bijlage XIV bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (Reach)
Zie de lijsten op de website van ECHA (in het Engels):
- kandidaatslijst van zeer zorgwekkende stoffen voor autorisatie: Candidate List of Substances of Very High Concern for authorisation
- lijst van stoffen voor de publieke raadpleging: Proposals to identify Substances of Very High Concern previous consultations
Voor meer uitleg over REACH, zie op de website van:
- de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van CHemische stoffen)
- de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie: REACH
- de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu: Europese wetgeving voor chemische stoffen: REACH
De richtsnoeren voor het opstellen van een autorisatieaanvraag vindt u in het Publicatieblad van de Europese Unie:
- C 28 van 28 januari 2011: Richtsnoeren voor het opstellen van een autorisatieaanvraag (PDF)
- C 41 van 10 februari 2011: Rectificatie van de Richtsnoeren voor het opstellen van een autorisatieaanvraag (PDF)