05.10.2021

Update 13/02/2023

Twee Europese chemische organisaties hebben een website ontworpen en een opleidingsprogramma uitgewerkt rond het veilig gebruik van diisocyanaten voor industriële en beroepsmatige gebruikers. 

Deze gebruikers moeten immers voor 24 augustus 2023 met succes een opleiding over het veilig gebruik van diisocyanaten voltooid hebben als gevolg van de Europese verordening 2020/1149/EU.

Hieronder vindt u informatie over:

Website

ISOPA, de vereniging van Europese producenten van aromatische diisocyanaten en polyolen, en ALIPA, de vereniging van Europese producenten van alifatische isocyanaten, hebben de website “safe use of diisocyanates“ ontwikkeld, waar industriële en beroepsmatige gebruikers zich kunnen registreren voor het volgen van een opleiding, zoals voorzien in de hoger vermeldde Europese verordening.

Op 1 november 2021 start de online-opleiding in het Engels en op 1 december 2021 start die in het Duits. Later vanaf 2022 zullen die ook in andere talen worden uitgerold.

Het trainingsniveau hangt af van het blootstellingsrisico. Er zijn 3 trainingsniveaus: basisniveau, middelhoog niveau en hoogste niveau. Op het einde van iedere training krijgt men een document van de gevolgde opleiding.

Er is deze youtube videoboodschap om gebruikers te sensibiliseren om zich voor die opleiding in te schrijven: ISOPA and ALIPA call to action video on trainings rollout for the safe use of diisocyanates.

Verordening 2020/1149/EU

Deze verordening wijzigde de bijlage XVII van de REACH-verordening 1907/2006. Lees hierover meer in dit nieuwsbericht: REACH restrictie voor diisocyanaten.

Bijlage XVII handelt over beperkingen op de vervaardiging, het in de handel brengen en het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen, mengsels en voorwerpen. In die bijlage zijn diisocyanaten als nr. 74 in kolom 1 opgenomen.

Industriële of beroepsmatige gebruikers moeten voor 24 augustus 2023 met succes een opleiding over het veilig gebruik van diisocyanaten hebben voltooid, aangetoond met certificaten of schriftelijke stukken. Deze opleiding, met inbegrip van online-opleiding, omvat instructies over het onder controle houden van de blootstelling aan diisocyanaten via de huid en de luchtwegen op de werkplek, onverminderd eventuele nationale grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling of andere passende risicobeheersmaatregelen op nationaal niveau.

De opleiding wordt gegeven door een deskundige op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk die de benodigde competenties via een relevante beroepsopleiding heeft opgedaan. De opleiding wordt ten minste om de vijf jaar vernieuwd.

Over die REACH restrictie met de verplichte opleidingen heeft ISOPA en ALIPA deze gids in het Engels gepubliceerd: Successfully navigating REACH - A guide to the REACH Restriction applying to diisocyanates.

De laatste versie 3 is beschikbaar op beide websites

Op de website van DETIC, de Belgisch-Luxemburgse vereniging van de producenten en verdelers van cosmetica, detergenten, onderhoudsproducten, lijmen en mastieken, biociden en aerosolen, staat er hierover dit nieuwsbericht: Verplichte training voor (professionele) gebruikers van PU-producten.

Op dezelfde website vindt men de folder “Een veilige toekomst voor polyurethaanproducten (PDF, 371 KB)", die op initiatief van FEICA, de Europese vertegenwoordigers van de industrie voor lijmen en mastieken, werd uitgebracht.

De folders in 8 Europese talen kunnen ook worden gedownload op de website van FEICA in de specifieke rubriek Safe use of diisocyanates.

Hieronder volgen de letterlijke bepalingen uit punt 5 “Onderdelen van de opleiding” van rubriek 74.

De onderdelen van de opleiding voor de 3 niveaus bevatten volgende elementen:

a) de basisopleiding:

  • de chemische samenstelling van diisocyanaten;
  • de toxicologische risico’s (waaronder acute toxiciteit);
  • blootstelling aan diisocyanaten;
  • grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling;
  • hoe sensibilisatie zich kan ontwikkelen;
  • geur als indicatie van gevaar;
  • het verband tussen vluchtigheid en risico’s;
  • de viscositeit, de temperatuur en het moleculair gewicht van diisocyanaten;
  • persoonlijke hygiëne;
  • de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen, met instructies over het correcte gebruik en de beperkingen daarvan;
  • de risico’s bij contact met de huid en blootstelling via inademing;
  • het verband tussen de gekozen toepassing en de risico’s;
  • huid- en ademhalingsbescherming;
  • ventilatie;
  • schoonmaken, lekkages, onderhoud;
  • verwijdering van lege verpakkingen;
  • bescherming van omstanders;
  • het onderscheiden van de kritieke stadia in de omgang met het materiaal;
  • specifieke nationale codesystemen (indien van toepassing);
  • veiligheid door gedrag;

b) opleiding op een middelhoog niveau:

  • aanvullende gedragsgerelateerde aspecten;
  • onderhoud;
  • veranderingsmanagement;
  • evaluatie van bestaande veiligheidsvoorschriften;
  • het verband tussen de gekozen toepassing en de risico’s;

c) opleiding op een hoger niveau:

  • alle benodigde aanvullende certificering voor de behandelde specifieke toepassingen;
  • spuiten buiten een spuitcabine;
  • open hantering van hete of warme formuleringen (> 45 °C).

De onder a) basisopleiding en b) opleiding op een middelhoog niveau genoemde opleidingsonderdelen betreffen de volgende vormen van gebruik:

  • omgang met open mengsels bij omgevingstemperatuur (met inbegrip van schuimtunnels);
  • spuiten in een geventileerde spuitcabine;
  • aanbrengen met roller;
  • aanbrengen met kwast;
  • aanbrengen door onderdompeling en gieten;
  • mechanische nabehandeling (bv. snijden) van niet volledig uitgeharde artikelen die niet meer warm zijn;
  • schoonmaken en afval;
  • alle andere toepassingen waarbij zich vergelijkbare blootstelling via de huid en/of door inademing kan voordoen.

De onder a), b) en c) genoemde opleidingsonderdelen betreffen de volgende vormen van gebruik:

  • werken met niet volledig uitgeharde artikelen (bv. pas uitgehard, nog warm);
  • toepassingen in gieterijen;
  • onderhoud en reparaties waarvoor toegang tot apparatuur nodig is;
  • open hantering van warme of hete formuleringen (> 45 °C);
  • spuiten in de open lucht, met beperkte of alleen natuurlijke ventilatie (hieronder vallen ook grote bedrijfshallen) en hoogenergetische spuitprocessen (bv. schuim, elastomeren);
  • en alle andere toepassingen waarbij zich vergelijkbare blootstelling via de huid en/of door inademing kan voordoen.

Daarnaast moet na 24 februari 2022 op het verpakkingsetiket de volgende tekst wordt aangebracht: “per 24 augustus 2023 moet voor industrieel of beroepsmatig gebruik een passende opleiding zijn voltooid”, tenzij de concentratie aan diisocyanaten, afzonderlijk en in combinaties, lager is dan 0,1 gewichtsprocent.

Isocyanaten

Er zijn zowel aromatische diisocyanaten, zoals methyleen diphenyl diisocyanate (MDI), tolueendiisocyanate (TDI), als alifatische diisocyanaten, zoals hexamethyleen diisocyanate (HDI), methyleen dicyclohexyl diisocyanate (HMDI) en isophorone diisocyanate (IPDI).

Samen met een polyol of polyeter reageren diisocyanaten tot een polyurethaan welke vele toepassingen kent. Een voorbeeld hiervan is isolatieschuim in de bouwsector. In dit kader heeft Constructiv deze toolbox ontwikkeld: Bewerken en spuiten van PUR isolatieschuim – MDI - Werkplekinstructiekaart - 2050.

Diisocyanaten hebben allergische eigenschappen en sommige zijn ook toxisch. Samenvattende data over isocyanaten zijn beschikbaar in de databanken van:

Voor de 5 respectievelijke diisocyanaten is de REACH informatie op de website van ECHA als volgt:

De volledige restrictielijst van bijlage XVII is beschikbaar op de website van ECHA: Lijst van beperkingen.

Andere programma’s van ISOPA en ALIPA

ISOPA heeft:

ISOPA heeft ook een poster: working with diisocyanates

De transportrichtlijnen bevatten volgende gidsen:

ALIPA heeft ook informatie in het Engels over de “ALIPA Safeguard programme” op zijn website in de rubriek Product stewardship.

Daar kan je o.a. een presentatie vinden over:

Andere berichten over isocyanaten (in binnen- en buitenland)

Op de blog van deze BeSWIC website is er dit bericht gepubliceerd: Code van goede praktijk voor het aanbrengen van spray-polyurethaanschuimisocyanaten.

In Nederland is er:

Ook het Franse ‘Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et de maladies professionnelles’ (INRS) heeft toxicologische fiches ontwikkeld:

In de Verenigde Staten staat er info op de website van deze instellingen:

In het Verenigd Koninkrijk, info op de websites van de ‘Health and Safety Executive’ (HSE):

In Duitsland, document op de portaalsite "arbeitssicherheit.de": Technische Regeln für Gefahrstoffe - Isocyanate - Gefährdungsbeurteilung und Schutzmaßnahmen (TRGS 430)