Programma's voor werkhervatting helpen werknemers met chronische spier- en skeletaandoeningen om actief en gezond te blijven

Waarom zijn doeltreffende werkhervattingsprogramma's zo belangrijk?

Doeltreffende werkhervattingsprogramma's kunnen werknemers in staat stellen terug te keren naar de werkplek, waardoor zij financiële stress besparen en ervoor zorgen dat zij nog steeds een waardevol lid van de samenleving kunnen zijn. Voor bedrijven helpt een uitgebreid werkhervattingsprogramma de kosten te verlagen, de productiviteit op peil te houden, het moreel van het team te verhogen en ervaren werknemers in dienst te houden.

Een doeltreffend werkhervattingsprogramma voorziet in veranderingen in de manier waarop het werk wordt gedaan, hetzij tijdelijk, hetzij permanent, bijvoorbeeld door lichtere taken of kortere werktijden. De timing van preventieve maatregelen kan werknemers helpen actief te blijven terwijl ze herstellen, en zelfs te blijven werken ondanks een chronische aandoening. Open communicatie met werknemers is essentieel, vooral omdat zij met fysieke en psychologische factoren een hele uitdaging hebben te maken. [OSHwiki website: Working_with_rheumatic_and_musculoskeletal_diseases_(RMDs)]

Een succesvolle werkhervattingsstrategie implementeren

Een succesvolle werkhervattingsstrategie vereist een gezamenlijke aanpak waarbij alle relevante actoren samenwerken om de werknemer te ondersteunen, waaronder de zorgverlener, werkgever, lijnmanager en de werknemer zelf. Typisch zou dit het volgende moeten inhouden:

• een duidelijk en actueel werkplekbeleid inzake revalidatie, geïntegreerd in het bredere bedrijfsbeleid;
• steun van het management en de personeelsdienst, indien en wanneer nodig;
• een positieve focus op de capaciteiten van de werknemer, op wat hij wel kan - niet op wat hij niet kan;
• aanpassingen op de werkplek (tijdelijk of permanent) waardoor werknemers veilig en zo vroeg mogelijk kunnen terugkeren, op basis van een risicobeoordeling;
• een werkhervattingsplan, overeengekomen tussen de werknemer en de manager, zoals een geleidelijke terugkeer naar het werk - je hoeft niet 100% arbeidsgeschikt te zijn;
• op het individu toegesneden regelingen op basis van deskundig medisch advies/specialistisch advies;
• regelmatige evaluaties van de werknemer en de werkplek om ervoor te zorgen dat de aangebrachte veranderingen effectief zijn geweest.

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om te zorgen voor redelijke aanpassingen op de werkplek voor gehandicapte werknemers. Zij hebben ook verplichtingen op het gebied van gezondheid en veiligheid ter bescherming van werknemers die bijzonder gevoelig zijn, en er moeten aanpassingen worden aangebracht, zelfs als een werknemer niet aan de definitie van gehandicapte werknemer voldoet. Sommige lidstaten hebben meer gedetailleerde voorschriften en rehabilitatieprogramma's die gelden voor werknemers en hun werkgevers [Working with chronic MSDs — good practice advice, p. 36-37].

Voor kleine en middelgrote ondernemingen kan een vereenvoudigde aanpak worden gevolgd om ervoor te zorgen dat de werknemers informatie ontvangen over mogelijke (externe) programma's voor werkhervatting. Het is ook mogelijk de collega's en de leidinggevenden van de werknemer gemakkelijk te ondersteunen en op te leiden in goede communicatie, en de werkvereisten flexibeler te maken. In gevallen waar flexibiliteit een probleem is, kan het een goede optie zijn om aansluiting te zoeken bij andere bedrijven die meer flexibele banen aanbieden [Advies voor werkgevers over re-integratie van werknemers met kanker].

Een succesvol werkhervattingsplan in de praktijk brengen

Een receptioniste met artrose en osteopenie bij een middelgroot bedrijf is met succes weer aan het werk gegaan na een ongeval thuis waarbij ze breuken in haar rug had opgelopen, haar enkelbanden had gescheurd en de kruisband in haar rechterknie had verrekt. Dit resulteerde in zes maanden arbeidsverzuim.

Haar terugkeer op het werk verliep geleidelijk: ze werkte een maand parttime en de maand daarna 7 uur per dag, voordat ze terugkeerde naar haar voltijdse baan met 7,5 uur per dag. Er werd een beroep gedaan op collega's om haar te helpen met een aantal van haar taken, zoals het dragen van zware postbestellingen, en een risicobeoordeling leidde tot een aantal veranderingen op de werkplek. Het ging onder meer om een beter ontworpen telefoonheadset om handbewegingen te beperken, een nieuwe voetsteun voor betere ondersteuning, en gemakkelijker te verplaatsen laden met meerdere lades voor opslag.

Door de snelle implementatie van het proces van terugkeer naar de werkplek kon de werkneemster terugkeren naar haar oorspronkelijke baan met minimale veranderingen in haar werktaken. Voor het doorvoeren van de veranderingen was weliswaar gespecialiseerd advies van interne ergonomen nodig, maar dit gebeurde allemaal in het kader van de regelgeving voor beeldschermwerk. De maatregelen zouden daarom in alle organisaties moeten kunnen worden toegepast, maar deskundigheid op ergonomisch gebied zou nuttig zijn.

Met de juiste aanpassingen door de werkgever en op de werkplek, in combinatie met steun van de gezondheidszorg en sociale en arbeidsvoorzieningsdiensten, kunnen de meeste werknemers met chronische aandoeningen aan het werk blijven. Maar er moet nog meer worden gedaan om de werkhervattingssystemen van sommige lidstaten uit te breiden tot alle werknemers, om vroegtijdige interventie te ondersteunen en processen in te voeren die een geleidelijke terugkeer naar het werk mogelijk maken.

(Bron: ‘Healthy workplaces Campaign’ – 2021)