Op 1 februari 2017 was er bij Inagro een zeer succesvolle studiedag rond “Openluchtgroenten: veilig werken – ongevallen met machines voorkomen”. Producenten van machines van openluchtgroenten, externe diensten voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW), PreventAgri, diverse landbouworganisatie, de arbeidsinspectie, … sloegen de handen in elkaar om via praktijksessies de machineveiligheid van nabij te bekijken.
De presentaties en enkele foto-impressies zijn beschikbaar op de evenementenwebsite van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid): Openluchtgroenten: veilig werken - Ongevallen met machines voorkomen.
Topics op de studienamiddag
De studiedag startte met een verwelkoming van de Westvlaamse gedeputeerde voor land- en tuinbouw. Nadien waren er 3 korte plenaire sessies; die gingen over:
- ervaring en conclusies van een campagne in 2014 van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (AD TWW) bij tuinbouwbedrijven;
- preventietools ter beschikking bij PreventAgri;
- hoe een EDPBW landbouwbedrijven kan ondersteunen.
De deelnemers konden nadien kiezen uit verschillende praktijksessies.
De praktijksessies aan de machines zelf gingen over het veilig werken met en de beveiligingen van een bloemkooloogstmachine, een plantmachine, een courgettesorteermachine en een spruitplukmachine. De uitleg bij de machines werden enerzijds gegeven door de constructeurs zelf en anderzijds door de EDPBW.
Naast machineveiligheid kon men tevens informatie verkrijgen over de bescherming van de gebruiker tegen de risico’s van gewasbeschermingsmiddelen en van lawaai, kreeg men uitleg over brandpreventie en –bestrijding en kon men zelf een brand blussen.
Andere gevaren en risico’s in land- en tuinbouw
In de land- en tuinbouw zijn er vele gevaren verbonden. Op deze blog van de BeSWIC website staan hierover al diverse artikels, waaronder:
- Risico’s in de land- en tuinbouw en de hovenierssector
- Diverse initiatieven voor meer veiligheid in de landbouwsector
- Het betreden van besloten ruimten en mestgassen in de landbouw
- Risico’s van koelkamers in de fruitsector
Samenwerken
Enkel door samen te werken met alle betrokken actoren kan men erin slagen om het welzijn te verbeteren en om arbeidsongevallen te reduceren.
In de landbouw heeft deze samenwerking zich geconcretiseerd met een convenant. Meer uitleg over dat convenant is beschikbaar op deze blog: Convenant welzijn op het werk in land- en tuinbouw.
Ook andere initiatieven, zoals de ADLO ergonomie en de ADLO landbouw projecten van de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse Gemeenschap, zijn goede voorbeelden van deze samenwerking. Die projecten gaven ook aanleiding tot druk bijgewoonde workshops. Enkele voorbeelden van samenwerkingsprojecten:
- op deze BeSWIC website in de rubriek “In de praktijk”: Ergonomieposters in de tuinbouw;
- op de website van het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw (PCG): demodag in het kader van het ADLO demoproject 'Arbeidsveiligheid in de tuinbouw': Arbeidsveiligheid op mijn bedrijf;
- op de website van Agreon, een netwerk van West-Vlaamse KMO's die innovatieve producten ontwikkelen die toepasbaar zijn in de agrarische sector: West-Vlaamse constructeurs volgen opleiding machineveiligheid bij Inagro;
- op de website van INGRO, een coöperatieve vennootschap van telers van groenten: Publicatie Boer & Tuinder: "Bloemkooloogstmachines in de spots";
- op de website van de Veldverkenners community: Een dag in het spoor van: prei planten;
PreventAgri Vlaanderen en Missions Wallone des secteurs verts
Zowel in Vlaanderen als in Wallonië zijn er organisaties die de veiligheid in de land- en tuinbouw behartigen. Beide organisaties voeren ook bedrijfsbezoeken uit en begeleiden de bedrijven in hun veiligheidsbeleid. Meer info op de website van:
- PreventAgri Vlaanderen: Veiligheidsaudit met het keurmerk “Veiligheid in bedrijf”;
- Missions Wallone des secteurs verts (in het Frans): Visite en exploitations.
Specifieke brochures over landbouwmachines
Verschillende stakeholders, zoals het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Agoria, de Boerenbond, Fedagrim, “Fédération Wallonne de l’Agriculture” (FWA) en Landbouw-Service, hebben deze 2 brochures over landbouwvoertuigen uitgegeven:
- Veilig gebruik van landbouwmachines
- Signalisatie op landbouwvoertuigen
Die brochures zijn beschikbaar in het Nederlands en het Frans op de website van Fedagrim, de Belgische Federatie van de Toeleveranciers van machines, gebouwen en uitrustingen voor de Landbouw en voor de Groenvoorzieningen vzw: Veilig gebruik van landbouwmachines - Signalisatie op landbouwvoertuigen.
Ook in het buitenland, zoals in Nederland, is er al gerapporteerd over enkele campagnes. Lees dit bericht op de website van de Nederlandse Inspectie SZW van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Veilig en gezond werken met landbouwmachines: Resultaten expertmeeting 27 november 2013 (PDF, 2,66 MB).
In het tijdschrift West-Vlaanderen werkt, nr. 4 van 2016, de editie “Agro-mechatronica zaait, sproeit, rooit en oogst… West-Vlaamse machinebouwers voor land- en tuinbouw (PDF, 5,47 MB)”.
Op kanaal Z is er eind 2015 een reportage over oogstmachines gemaakt (bekijk reportage vanaf 1minuut 20 seconden).
Landbouwvoertuigen op de openbare weg
Eén van de 2 hoger vermelde brochures betrof risico’s op de weg.
Op de website van de FOD Mobiliteit is er meer informatie beschikbaar over landbouwvoertuigen op de weg: Landbouw voertuigen.
Ook de politie heeft er in het verleden al aandacht aan besteed. Voorbeelden hiervan:
- op de website van de lokale politie: Landbouwverkeer … opvallend beter in 2008 (PDF, 1,17 MB);
- in de “Kijk Uit” filmpjes voor de Nederlandstalige kijkers in België, beschikbaar op het You Tube kanaal van de Belgische federale politie: Afspeellijst Kijk Uit.
Opleidingen
Het is belangrijk dat jongeren in de scholen over deze gevaren en risico’s worden opgeleid en gesensibiliseerd en dat dit nadien bij werknemers ook in hun latere leven gebeurt.
Verschillende vormingsorganisaties zijn actief op dat terrein. In de praktijk kan dit de vorm aannemen van bijvoorbeeld toolboxen. Een voorbeeld hiervan zijn de toolboxen die aangeboden worden door de Vlaamse opleidingsorganisatie voor bos-, groen- en natuurbeheer Inverde: Toolbox: signalisatie op landbouwvoertuigen.
Ook in de beroepskwalificatieprofielen is er informatie over opleidingen beschikbaar. Zie hierover het profiel voor een bestuurder van landbouwmachines: Beroepskwalificatie (0210) - Bestuurder van landbouwmachines (PDF, 94 kB).
Meer informatie
- over arbeidsmiddelen, op de website van de FOD Werkgelegenheid in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Arbeidsmiddelen;
- over machines, op de website van de FOD Economie in de rubriek Ondernemingen & Zelfstandigen Veiligheid van machines > Veiligheid van goederen en diensten > Veiligheid van machines;
- Op de website van de Europese Commissie Bescherming van de gezondheid en de veiligheid op het werk in de landbouw, veehouderij, tuinbouw en bosbouw.