Met meer dan 150 deelnemers was de studiedag van 9 maart 2020, georganiseerd door de vaste commissie bouw (VC bouw), de sociale partners, Constructiv en de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid), een groot succes. Zowel arbeidsinspecteurs, adviseurs van Constructiv, vakbondsafgevaardigden, arbeidsartsen, veiligheidscoördinatoren, producenten van handgereedschap als preventieadviseurs van bouwbedrijven waren aanwezig.
De presentaties kan men downloaden op de evenementenwebsite van de FOD Werkgelegenheid: Hoe blootstelling aan kwartsstof beperken? De praktische consequenties van de nieuwe regelgeving.
Belangrijkste boodschappen
Alexandra De Backer gaf de evolutie van de arbeidsongevallen en Joeri Luts de evolutie van de beroepsziekten in de bouwsector.
Er zijn ongeveer dubbel zoveel ongevallen bij werknemers die de eerste maand bij een nieuwe werkgever beginnen werken, dan het gemiddelde aantal ongevallen in de bouwsector en ook bij bedrijven tussen 10 en 49 medewerkers komen er meer arbeidsongevallen voor dan bij kleinere of grotere bedrijven. Ook is er een stijging waar te nemen in het aantal musculoskeletale aandoeningen. Vallen van hoogte blijft de belangrijkste oorzaak naar aantal en ernst toe.
Er werd ook verwezen naar de sectorfiches en de frequentie- en ernstgraden.
Naar beroepsziekten toe zijn de cijfers gebaseerd op de aangiftes, maar deze weerspiegelen niet de volledige realiteit omdat geweten is dat er onderaangiftes (en onderaanvragen) zijn.
De laatste 5 jaar zijn er 11 sinuskankers door houtstof erkend. Over sinuskanker bij houtbewerkers verscheen er ook dit bericht op deze BeSWIC website: Vroegtijdige opsporing van neuskanker bij ex-houtbewerkers.
Binnenkort zou ook systeemsclerose door het inademen van kwartsstof als beroepsziekte op de gesloten lijst komen. Deze nieuwe beroepsziekte werd ook gemeld op 15 november 2019 op de nationale dagen van de arbeidsartsen in de presentatie van Marc Vandeweerdt van het Federaal Agentschap voor beroepsrisico’s (Fedris): De beroepsziekteverzekering anno 2019 (PDF, 1,98 MB).
Danny De Baere gaf een overzicht van de bestaande en nieuwe regelgeving rond kwartsstof. Over de nieuwe regelgeving verscheen dit bericht op deze BeSWIC website: Aanpassing van de regelgeving over chemische agentia.
Hij verwees ook naar regionale milieuregelgeving rond stofhinder voor de omwonenden. Hij gaf een uitvoerig overzicht van informatiebronnen in de verschillende lidstaten. Hij verwees tevens naar:
- de campagne kwartsstof van Constructiv in 2010;
- de gids van 2016 van het Comité van hoge functionarissen van de Europese Arbeidsinspecties (SLIC) waarover dit bericht op deze BeSWIC website is gepubliceerd: Leidraad voor de arbeidsinspectie over blootstelling aan kwartsstof op bouwplaatsen;
- de 8 Napofilms over stof op de werkplaats.
Na de pauze gaf François Lebeau een toelichting bij de acties van de arbeidsinspectie en gaf Dimitri De Coninck een toelichting van enkele meetresultaten over blootstelling tijdens werken. Uit de metingen blijkt dat bij droog zagen en afzuiging men nog altijd boven de grenswaarde zit, zodat in de praktijk naast collectieve beschermingsmiddelen ook nog altijd persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen.
Tenslotte gaf Christian Depue met foto’s een toelichting rond aandachtspunten bij het gebruik van collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen.
Er waren ook 2 panelgespreken met afgevaardigden van de sociale partners en 2 momenten met vraagstelling. Tijdens het panelgesprek werd o.a. opgeroepen dat publieke opdrachtgevers in hun bestekken meer oog zouden hebben voor het verminderen van de kwartsblootstelling en dat men niet altijd in de richting van de aannemers moet kijken voor het nemen van maatregelen.
Steven Ronsmans getuigde op het einde dat silicosen opnieuw in opmars zijn, maar dat de kennis als beroepsziekte bij de artsen was afgenomen. Op de website van Fedris staan de criteria van beroepsziekten en ook deze van silicose, in de rubriek Professional > Wetenschappelijke publicaties.
De voorzitter Karel Van Damme sloot tenslotte af om via het sociaal overleg en andere stakeholders de boodschap verder uit te dragen.
Stofafzuiging
Uit de presentaties bleek het belang van een goede stofafzuiging of het gebruik van water om stof neer te slaan. Volgens de norm EN-IEC 60335-2-69 zijn er 3 stofklasses: L, M en H. Bij vrijzetting van kwartsstof moet minstens stofklasse M worden gebruikt.
Bepaalde organisaties in binnen- en buitenland hebben evaluaties gemaakt van de stofafzuiging of de stofzuigers die worden gebruikt:
- Nederlandse Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO):
- Berufsgenossenschaft der Bauwirtschaft (BG Bau): Evaluation of dust emission properties for hand-operated power tools and devices used for work on mineral materials (PDF, 8,41 MB);
- Health and Safety Executive (HSE): RR926 - On-tool controls to reduce exposure to respirable dusts in the construction industry - A review.
Studiedagen VC bouw
In het verleden zijn er nog studiedagen geweest van de VC bouw. Vermeldenswaardig is deze van 2013 die in het licht stond van torenkranen. De documentatie van deze studiedag staat op deze BeSWIC website onder de rubriek Thema's > Arbeidsmiddelen > Heffen van lasten > Externe documentatie > Studievoormiddag over welzijn van torenkraanbestuurders.
Andere studiedagen over de stofproblematiek
In 2019 waren er in België nog andere studiedagen waarbij sommige sprekers de stofproblematiek behandelden:
- Twee studiedagen over chemische agentia;
- studiedag van 10 oktober 2019 van de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Arbeidsgezondheidskunde (VWVA) over “Deeltjes en vezels en ander stof tot nadenken”; meer info daarover op de website van de VWVA in de rubriek Wetenschappelijke activiteiten > Donderdag 10.10.2019.
In 2006 was er in Duitsland een studiedag van de BG Bau waar de stofproblematiek aan bod kwam: Fachvorträge (2006).
Visuele sensibilisatie
Hierboven werd reeds verwezen naar de Napofilms. Ook de PIMEX-beelden van Stoffenmanager van een aantal situaties met stofvrijzetting geven een goed beeld:
- Droog schuren en polijsten van oppervlakken
- Gebruik haakse slijper met afzuiging (natuursteen)
- Gebruik schuurmachine met afzuiging (natuursteen)
- Zagen met watertoevoer/knipmachine
- Vegen van de bouwplaats
- Gipsblokken zagen met en zonder masker
- Gipsblokken zagen met en zonder afzuiging
- Reinigen arbeidskledij
BeSWIC
Op deze BeSWIC website zijn volgende berichten verschenen met o.a. de stofproblematiek in diverse sectoren: