Met zowat 80.000 overlijdens per jaar is kanker de belangrijkste oorzaak van arbeidsgerelateerde sterfgevallen in de Europese Unie (EU). Men kan en moet meer doen om dat aantal te verminderen. De "Roadmap on carcinogens" beoogt de bewustwording van de risico's van blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op de werkplek, waarbij de uitwisseling van goede praktijken over heel Europa wordt bevorderd en vereenvoudigd.
Kankerverwekkende stoffen omvatten een gamma van stoffen, van oplosmiddelen tot materialen die tijdens productieprocessen worden aangemaakt, zoals deeltjes in lasrook en in silicastof. Ter bestrijding van de risico's van kankerverwekkende stoffen hebben 6 Europese organisaties, waaronder het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA), in mei 2016 zich aangesloten bij wat voortaan de “Roadmap on carcinogens” (Routekaart voor kankerverwekkende stoffen) wordt genoemd. Sociale partners, ondernemingen, onderzoeksinstellingen en andere belanghebbenden in heel Europa worden aangemoedigd om daaran deel te nemen.
Een aantal Lidstaten zijn officieel toegetreden tot de routekaart dat in 2016 werd opgesteld, en anderen voeren acties om de schadelijke effecten van kankerverwekkende stoffen te voorkomen. Op 24 en 25 september 2018 vond een conferentie op hoog niveau plaats rond de bestrijding van arbeidsgerelateerde kanker. Op de conferentie heeft EU-OSHA haar eigen activiteiten en die van de Lidstaten met btrekking tot kankerverwekkende stoffen voorgesteld in het kader van de lopende campagne "Een gezonde werkplek - Gevaarlijke stoffen, zo pak je dat aan". De deelnemers benadrukten ook dat het elimineren en vervangen van risico's belangrijke strategieën zijn voor het inperken van de gevaren van kankerverwekkende stoffen. De volgende bestemming van de routekaart is Helsinki: het aanstaande Finse voorzitterschap van de EU heeft aangekondigd het programma in 2019 te zullen ondersteunen.
Doelstellingen van de routekaart
Als algemene doelstelling beoogt de routekaart het versterken van de preventie in ondernemingen door werkgevers strategieën voor risicoanalyse en -beheersing aan te reiken, alsook essentiële informatie over grenswaarden.
Bewustmaking is van essentieel belang en is vooral nuttig voor kleinere ondernemingen met slechts een beperkte kennis van goede praktijken. Hopelijk zal meer bewustwording leiden tot innovaties in productieprocessen waardoor kankerverwekkende stoffen worden vervangen door veiligere oplossingen.
Beschikbare hulp en advies
De website in het Engels over de routekaart omvat een reeks tools voor werkgevers en werknemers, onder andere:
- meertalige fiches in verband met verschillende kankerverwekkende stoffen: Overview of Facts;
- tips voor goede praktijken: Overview of Good Practices.
Op YouTube is er ook een videofilmpje in het Engels beschikbaar dat een nuttige inleiding geeft bij dit initiatief: The Roadmap on Carcinogens - tackling work related exposure to carcinogens.
Jaarlijks komt er bij 120.000 mensen kanker voor wegens blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op de arbeidsplaats. Daarom is de preventie van de risico's van kankerverwekkende stoffen een van de 5 strategische doelstellingen van de campagne voor gezonde werkplekken. De website van EU-OSHA bevat een uitgebreide gegevensbank met praktische tools en richtsnoeren om onder meer bedrijven van elke omvang, werknemersvertegenwoordigers en arbeidsinspecteurs te ondersteunen. Een recente enquête bij de nationale focal points van EU-OSHA heeft aangetoond dat zij evenementen organiseren, begeleiding en opleidingen uitwerken en sensibiliseringsacties voeren om dit probleem te bestrijden. Preventie moet zo vroeg mogelijk beginnen: tal van acties richten zich op jonge werknemers met de nadruk op sensibilisering in de scholen op alle niveaus en in het beroepsonderwijs.
EU-OSHA promoot ook de routekaart voor kankerverwekkende stoffen door evenementen te organiseren of eraan bij te dragen en via het uitwerken van een informatiefiche met de andere ondertekenende partijen. Voorafgaand aan de routekaart publiceerde EU-OSHA in het Engels een analyse van evaluatiemethodes: Exposure to carcinogens and work-related cancer: a review of assessment methods. Zij organiseerde tevens de workshop over carcinogenen en werkgerelateerde kanker.
De praktische tools en de resultaten van de nationale campagnes van de arbeidsinspectie werden behandeld op:
- een seminarie op de Internationale ‘A+A 2017’ beurs over veiligheid, beveiliging en gezondheid op het werk, dat plaatsvond te Dusseldorf in Duitsland; het verslag van het seminarie is in het Engels beschikbaar op de website van EU-OSHA, in de rubriek Tools en publicaties > Verslagen van lezingen > Fighting cancer at the workplace seminar - EU roadmap on carcinogens;
- een bijeenkomst op het 32ste Internationaal congres voor gezondheid op het werk ICOH 2018, waarop thema's als de uitdagingen van de evaluatie en de meting van de blootstellingen aan bod kwamen.
Toetreden tot de routekaart
Aan de betrokken partijen wordt er aanbevolen om via de website van de “Roadmap on carcinogens”:
- tot de gemeenschap van de routekaart toe te treden en die te ondersteunen: Become a friend of the roadmap;
- zich op de nieuwsbrief te abonneren: Newsletters.
In ruil krijgen organisaties en werknemers toegang tot de knowhow en de activiteiten die met de gemeenschap worden gedeeld. Al 660 organisaties, bedrijven en vrienden, zijn tot de routekaart toegetreden. Tot op heden zijn er 60 oplossingen uit 13 landen gepubliceerd.
Meer informatie
Op de website van EU-OSHA: Informatieblad: Vervanging van gevaarlijke stoffen op de arbeidsplek.