Met de strenge regels van de REACH-verordening wilde de Europese Unie de veiligheid van chemische stoffen garanderen. Maar in twee op de drie registraties van stoffen zitten belangrijke veiligheidshiaten.
Volgens de REACH-regels van 2007 zijn de producenten van chemische stoffen verplicht om heel wat informatie over de eigenschappen en risico's voor mens en milieu te verzamelen. Ronduit gevaarlijke stoffen, die kankerverwekkend of toxisch zijn of de hormonen verstoren, hebben een expliciete vergunning nodig.
De kern van REACH is de verplichte registratie van alle chemische stoffen die in hoeveelheden van meer dan een ton per jaar geproduceerd of ingevoerd worden. Bedrijven worden via die registratie verantwoordelijk voor een veilig gebruik van hun producten voor mens en dier. Ze moeten de intrinsieke eigenschappen van de stof beoordelen en met testresultaten een wetenschappelijk onderbouwd dossier indienen bij het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA).
Het ECHA controleert of de registratie correct gebeurt en publiceert de bevindingen. De lidstaten reiken op basis van die bevindingen vergunningen uit. Als bedrijven zich niet houden aan de strenge regels, bijvoorbeeld door een onvolledig registratiedossier in te dienen of geen betrouwbare testresultaten af te leveren, moeten de lidstaten sancties treffen die effectief, in verhouding en ontradend zijn.
Volgens het jaarverslag van ECHA zijn er maar 700 dossiers onderzocht van de 20.000 stoffen die voor de start van de REACH-regels op de markt waren. Het ECHA gaf in november in het Europees Parlement toe dat bij twee derde van de chemicaliën die het heeft onderzocht, belangrijke onderdelen van de REACH veiligheidsregelgeving niet waren nagekomen.
Bij 71 procent van de in Europa geproduceerde chemische stoffen zitten er hiaten in de voorgeschreven tests of ontbreekt er belangrijke informatie over de veiligheid. Door die gebrekkige rapportering is niet duidelijk of die stoffen veilig zijn voor mens en dier. Chemicaliën worden verwerkt in tal van industriële producten, maar ook in cosmetica, voedsel en drank en geneesmiddelen.
Een rapport van het Europees milieubureau (EEB), een koepel van milieu-ngo's, stelt dat 41 stoffen die 654 bedrijven samen produceren de veiligheidsnormen niet halen. De chemische stoffen die een onvoldoende kregen, worden in grote hoeveelheden tussen 12 en 121 miljoen ton per jaar verwerkt, in de zware industrie, in verf of autobanden, maar ook in huis-, tuin- en keukenmiddeltjes.