Werkzaamheden in nabijheid van ondergrondse nutsleidingen

Update 26/01/2023

Jaarlijks gebeuren er tientallen incidenten en/of ongevallen bij werkzaamheden in de nabijheid van ondergrondse nutsleidingen (gas(sen), elektriciteit, datalijnen, water). Voornamelijk tijdens het uitvoeren van wegen- en/of bouwwerken en soms ook tijdens landbouwactiviteiten worden nutsleidingen geraakt. 

Ghislenghien-ramp

Naast het tijdsverlies om de schade te herstellen, veroorzaken deze gebeurtenissen vaak ook menselijke, materiële, financiële en economische schade.

Ongevallen zoals deze te Gellingen (Ghislenghien) in de zomer van 2004 zijn gelukkig eerder uitzonderlijk, maar toch gebeurt het regelmatig dat bij het doorboren van gas- en elektrische leidingen werknemers en werkgevers het slachtoffer worden van ernstige arbeidsongevallen.

Basisregels voor de aanleg van nutsleidingen

Alles begint reeds bij de aanleg van de ondergrondse nutsleidingen. Het nauwgezet respecteren van enkele basisregels zorgt ervoor dat bij latere werken boven of in de buurt van de leidingen deze niet zullen worden beschadigd of de kans daartoe minimaal is.

Deze basisregels zijn:

  • leidingen leggen volgens de opgemaakte plannen
  • juiste diepte aanhouden (afstanden zijn verschillend naargelang de aard van de leiding)
  • bescherming van de leiding voorzien
  • markeren van de leidingen
  • wijzigingen van het tracé melden en plannen (doen) aanpassen
  • controle op de uitvoering van de werken
  • alle gegevens opslaan zoals bv. in het “KLIP” (Kabels en Leidingen Informatie Portaal) systeem (enkel in Vlaanderen) of in het “KLIM-CICC” (Federaal Kabels en Leidingen Informatie Meldpunt – Point de Contact fédéral Informations Câbles et Conduites) systeem.
    Opgelet: KLIM-CICC bevat enkel informatie van groot energietransport. Informatie over lagedruk gasleidingen (< 15 bar) is niet opgenomen en deze is enkel beschikbaar op KLIP in Vlaanderen.

Het volledig tracé van ondergrondse hogedruk gasleidingen moet regelmatig op lage hoogte met een helikopter worden overvlogen om na te gaan of er werken zijn in de buurt van een gasleiding waardoor er een reëel contactrisico bestaat.

Uitvoeren van wegen- en/of bouwwerken

De opdrachtgevers en ontwerpers van wegenwerken moeten tijdens de voorbereiding en de planning van de werken rekening houden met de aanwezigheid van nutsleidingen en de aannemers verplichten de nodige voorzorgen te nemen.

Bij het uitvoeren van werken:

  • tijdig de plannen opvragen (“KLIP” en/of “KLIM-CICC” systeem)
  • voor de aanvang van de werken voldoende nauwgezette peilingen uitvoeren om de ligging van de leidingen te vergelijken met de gegevens van de plannen; eventueel de beheerder van de leidingen in kwestie contacteren om de geringste twijfel over de juiste ligging ervan uit te sluiten
  • het gebruik van mechanische toestellen boven de leidingen (gas en elektriciteit) is aan voorwaarden onderworpen die strikt moeten worden nageleefd
  • elke (on)vrijwillige aanraking van de leiding moet onmiddellijk het voorwerp uitmaken van een zo grondig mogelijke inspectie; bij beschadiging contacteert men onmiddellijk de beheerder van de leiding om na te gaan welke ingreep noodzakelijk is. Lichte beschadigingen kunnen nadien immers aanleiding geven tot lekken (gasleiding) of kortsluiting (elektriciteit).

Meer info

Over de diverse platformen voor meldingen en consultaties zoals het “KLIM-CICC” systeem en andere, zie op de website van:

Over veilig werken in de nabijheid van leidingen, zie op de website van:

Studiedagen van Prebes in samenwerking met het Provinciaal Comité ter Bevordering van de Arbeid (PCBA) in 2016 en 2017 over ondergrondse risico’s, telkens georganiseerd in een andere gemeente of stad van een Vlaamse provincie, waarbij de presentaties kunnen gedownload worden: