Colloquium “Nanotechnologie en gezondheid op de werkvloer: een stand van zaken” (FOD Werkgelegenheid – België)
Dit colloquium had plaats op 23 februari 2010 en werd georganiseerd op initiatief van de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid (AD HUA) van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid). De aandacht ging uit naar:
- de mogelijke gezondheidseffecten van nanomaterialen;
- de monitoring van de blootstelling aan nanomaterialen;
- de vraag of de bestaande regelgeving doeltreffend is voor nanomaterialen;
- een Nederlandse enquête over het omgaan met deeltjes op de werkvloer;
- een casestudy uit de industrie;
- de standpunten van de sociale partners over deze materie.
Presentaties van de sprekers
- welkomstwoord door de heer Ch. Deneve, Directeur-generaal van de AD HUA: Nanotechnologie en gezondheid op de werkvloer: een stand van zaken (PDF, 18 kB);
- inleiding over het begrip nanotechnologie en de complexiteit van het onderzoek naar de toxiciteit van nanodeeltjes, door Prof. Dr. P. Hoet: Wat is nanotechnologie en welke zijn de mogelijke gezondheidseffecten voor de werknemers (PDF, 928 kB);
- bespreking van het KB ter bescherming van de werknemers tegen de risico’s van blootstelling aan chemische stoffen op het werk, door mevr. L. Wouters van de FOD Werkgelegenheid: Nanotechnologie en het koninklijk besluit van 11 maart 2002 betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers tegen de risico's van chemische agentia op het werk (PDF, 527 kB);
- toelichting in het Frans over de REACH verordening, door de heer Pineros Garcet van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu: Nanotechnologies et REACH (PDF, 95 kB);
- uiteenzetting van de problemen bij de beoordeling van de blootstelling wegens de afmetingen van nanodeeltjes en enkele praktische voorbeelden van metingen, uitgevoerd door het Laboratorium voor Toxicologie, door de heer R. Grosjean van de FOD Werkgelegenheid: Nanotechnologie - Beoordeling van de blootstelling - Meetmethoden (PDF, 992 kB);
- presentatie in het Engels over het onderzoek in Nederland naar goede praktijken in het omgaan met nanomaterialen in de industrie en de kennisinstellingen, door Prof. Dr. P. Borm van de Hogeschool Zuyd: Best practices in handling nanomaterials in the workplace - a survey in the Netherlands (PDF, 1,63 MB);
- standpunt van de werknemersorganisaties over de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van nanomaterialen, presentatie in het Frans door Mevr. Aïda Ponce Del Castillo van de ‘European Trade Union Confederation’ (ETUC): Résolution de la CES sur les nanotechnologies et les nanomatériaux (PDF, 219 kB).
Op het colloquium kwamen ook nog de volgende sprekers aan bod:
- Prof. Dr. André Lecloux gaf een praktijkvoorbeeld over de omgang met nanomaterialen, meerbepaald nanokoolstofbuisjes, bij de firma Nanocyl Sa (Sambreville);
- de heer P. Van Den Bossche van Agoria verwoordde het standpunt van de werkgeversorganisaties over de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van nanomaterialen.
Seminarie “Working with nanomaterials: A seminar on policy, practice and the role of public authorities in dealing with uncertain risks” (FOD Werkgelegenheid – België, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid – Nederland, Ministère du Travail, de l’Emploi et de la Santé - Frankrijk)
Dat seminarie vond plaats op 29 november 2011 en werd georganiseerd door de Belgische FOD Werkgelegenheid, het Nederlandse Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het Franse Ministerie van Arbeid, Werkgelegenheid en Gezondheid.
Het doel van het seminarie was het bewustzijn over deze problematiek in de Lidstaten te stimuleren, activiteiten te promoten om de bescherming van werknemers te verzekeren en de uitwisseling van informatie en samenwerking tussen Lidstaten te faciliteren.
Er werden lezingen gegeven over de stand van zaken bij het omgaan met nanomaterialen op de werkvloer, over diverse initiatieven en ervaringen in Lidstaten, over relevante tools en instrumenten voor risicobeoordeling. De standpunten van de belanghebbenden (administraties, werknemers en werkgevers) kwamen eveneens aan bod.
Het rapport over dit seminarie geeft een overzicht van de behandelde onderwerpen en van de conclusies:
- het rapport in het Frans: Travailler avec les nanomatériaux - Séminaire sur la réglementation, les pratiques et le rôle des pouvoirs publics face aux risques incertains (PDF, 2,38 MB);
- het rapport in het Engels: Working with nanomaterials - A seminar on policy, practice and the role of public authorities in dealing with uncertain risks (PDF, 1,66 MB);
- de bijlagen bij het rapport, in het Engels:
- presentaties: Annex I : Presentations (PDF, 8,76 MB),
- posters: Annex II : Posters (PDF, 7,80 MB).
Het Waarnemingscentrum van de Europese Unie voor nanomaterialen (European Union Observatory for Nanomaterials – EUON)
Het Waarnemingscentrum van de Europese Unie voor nanomaterialen (European Union Observatory for Nanomaterials – EUON) verstrekt informatie over nanomaterialen: hun gebruik, hun gevaren, de regelgeving die erop van toepassing is, onderzoeksprojecten, en een beperkte database van nanomaterialen op de EU-markt, gebaseerd op openbaar beschikbare informatie. Meer informatie hierover op de website van EUON.
Nanosafe2 project (Europese Unie)
Nanosafe2 is één van de door de Europese Unie gefinancierde projecten. Eén van de doelstellingen van dit project is de ontwikkeling van doeltreffende maatregelen om de blootstelling van werknemers aan nanodeeltjes te beperken. In dit kader werd onder meer al de efficiëntie van verschillende conventionele persoonlijke beschermingsmiddelen uitgetest voor gebruik bij blootstelling aan nanodeeltjes.
De website van het project, in het Engels: nanosafe – Safe production ans use of nanomaterials.
NanoDiode project (Europese Unie)
Het door Europa gesteunde NanoDiode project geeft interessante informatie over de preventie van werknemers bij blootstelling aan nanomaterialen op de werkplaats (in het Engels):
- de website van het project: NanoDiode;
- presentaties over veiligheid en gezondheid van werknemers: Presentations about health and safety for workers.
Rubriek “Omgaan met nanomaterialen op de werkplek” (EU-OSHA)
Het Europese Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) gaat op haar website uitgebreid in op het omgaan met nanomaterialen op de werkplek.
Het Europees Agentschap heeft eveneens een online-databank ontwikkeld met voorbeelden van goede omgang met synthetische nanomaterialen op de werkvloer in acht lidstaten en in een reeks bedrijfstakken, zoals textiel, bouw en medische toepassingen.
Op de website van EU-OSHA: de rubriek “Omgaan met nanomaterialen op de werkplek”.
Rubriek “Nanotechnology” (HSE - Verenigd Koninkrijk)
De Britse ‘Health and Safety Executive’ (HSE) heeft een rubriek op zijn website aan dit thema gewijd.
Op de website van HSE in het Engels: rubriek Nanotechnology.
Website Safenano (IOM - Verenigd Koninkrijk)
Safenano is een initiatief van het Britse ‘Institute of Occupational Medicine’ (IOM) en geeft advies over de potentiële veiligheids- en gezondheidsrisico’s van nanodeeltjes.
De website in het Engels: Safenano.
KIR nano (RIVM - Nederland)
Het Nederlandse “Kennis- en informatiepunt risico’s nanotechnologie” (KIR nano) volgt de ontwikkelingen met betrekking tot risico’s van nanotechnologie op. De beleidsmakers kunnen hun beleid sturen met de gebundelde kennis van het KIR nano. Naast het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer zijn ook de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport opdrachtgevers van het KIR nano.
Op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM): Kennis- en informatiepunt risico's (KIR) Nanotechnologie.
Nanotechnologie webportaal (NIOSH - USA)
Het ‘National Institute for Occupational Safety and Health’ (NIOSH) nanotechnologie webportaal biedt toegang tot zeer uitgebreide informatie, waaronder een reeks voorlopige richtlijnen voor risicoanalyse, metingen, preventiemaatregelen, goede werkpraktijken (o.m. voor het veilig omgaan met nanomaterialen in onderzoekslaboratoria) en gezondheidstoezicht, die online kunnen worden becommentarieerd.
Op de website van het ‘Centre of Disease Control and Prevention’, in het Engels: Nanotechnology.
Ultrafeine Aerosole und Nanopartikel am Arbeitsplatz (IFA - Duitsland)
Deze webpagina van het Duitse ‘Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung’ (IFA) over ultrafijne deeltjes en nanodeeltjes op de werkplek geeft links naar publicaties over o.a. meet- en preventiemethoden.
Op de website van het IFA in het Duits: Ultrafeine Aerosole und Nanopartikel am Arbeitsplatz.
Dossier "Nanomatériaux, nanoparticules" (INRS - Frankrijk)
Het ‘Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles’ (INRS) heeft een uitgebreid dossier over nanomaterialen gepubliceerd. Veel aandacht wordt besteed aan preventiemaatregelen en goede praktijken.
Op de website van het INRS, in het Frans: het dossier Nanomatériaux, nanoparticules.