Preventiehiërarchie en risicoanalyse

Het is duidelijk dat beschermingsmaatregelen zich hier opdringen. Maar welke maatregelen moeten er eerst worden genomen ?

Bij die keuze komt de zogenaamde “preventiehiërarchie“ kijken. Die geeft aan welke preventiemaatregelen men eerst moet nemen. Maatregelen die hoger in de hiërarchie staan, moeten bij voorrang worden genomen boven de maatregelen die daaronder staan.

Logica van de preventiehiërarchie:

  • eliminatie van het gevaar: verwijdering (bv. geen asbest meer gebruiken);
  • substitutie van het gevaar: het gevaar wordt vervangen door een gevaar met andere eigenschappen, zodat het risico afneemt (bv. een gevaarlijk chemisch product vervangen door een minder gevaarlijke stof);
  • risico’s verminderen door het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (CBM);
  • schade verminderen door het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM);
  • organisatorische maatregelen: opleiding, werkmethodes, procedures, voorafgaandelijk gezondheidstoezicht, werkvergunningen, …
  • overige schadebeperkende maatregelen: EHBO, noodplan, ...
  • signalisatie: aanduiden van het restrisico.

CBM en PBM maken dus deel uit van de preventiehiërarchie en CBM verdienen de voorkeur boven PBM.

In de praktijk zal er meestal voor gekozen worden om zowel CBM als PBM te gebruiken en deze preventiemaatregel aan te vullen met nog andere maatregelen.

Zo is het bijvoorbeeld logisch dat iemand die op een hoogte werkt, beschermd wordt door relingen en eventueel een veiligheidsharnas draagt tijdens het werk. Het gebruik van CBM en PBM is hier dus zeker gewettigd. Maar er zullen ook organisatorische maatregelen moeten worden genomen: in de risicovolle zone slechts de noodzakelijke en opgeleide werknemers toelaten, af en toe pauzes tussen de werktijden voorzien, enz.

Beschermingsmiddelen - Externe documentatie

Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid (Centexbel - België)

Centexbel is het Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid. Centexbel staat bedrijven uit de textielindustrie, dus ook producenten van persoonlijke beschermingsmiddelen(PBM), bij met het testen en de certificatie van hun producten. Het centrum doet bovendien aan onderzoek en ontwikkeling.

Brochures en publicaties over PBM en textieleigenschappen zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels op de website van Centexbel.

Constructiv (België)

Het voormalige Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) werd omgevormd tot ‘Constructiv’ en is het preventie-instituut van de bouwsector. Constructiv heeft als doelstelling om welzijn in de bouw te bevorderen.

Rapporten over veiligheid en gezondheid, zoals een dossier over persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector, zijn beschikbaar in het Nederlands en het Frans op de website van Constructiv.

Het Europees comité voor Normalisatie (CEN - EU)

CEN is het Europese Comité voor Normalisatie (Comité Européen de Normalisation), waar ook het Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN) deel van uitmaakt.
CEN publiceert maandelijks een lijst met de meest recente normen. Een zoekmotor waarmee men Europese normen kan opzoeken, is eveneens beschikbaar op de website van CEN (in het Engels).

Europese commissie (EU)

Op de website van de Europese Commissie staat er een lijst van de Europese normen voor PBM. Op deze website zijn bovendien andere nuttige documenten terug te vinden, zoals een praktijkgids voor werken op hoogte.

Meer informatie in het Engels op de website van de Europese commissie, in de rubriek European Commission > Growth > The European Single Market > European Standards.

European Safety Federation (ESF - Europa)

De “European Safety Federation” (ESF) is het Europees overkoepelend orgaan van nationale verenigingen van PBM-leveranciers. De federatie vervult dezelfde rol als het Belgische Febelsafe, maar dan op Europees vlak.

Meer informatie in het Engels op de website van de ESF.

Belgische Federatie van leveranciers van PBM (Febelsafe - België)

Febelsafe is de Belgische Federatie van leveranciers van PBM. De leden van Febelsafe kunnen bedrijven bijstaan in de selectie, het gebruik en onderhoud van PBM. Febelsafe engageert zich ook voor veiligheid en welzijn in het algemeen. Zo organiseert de beroepsfederatie lezingen, seminaries en beurzen over beschermingsmiddelen en veiligheid.

Meer informatie in het Nederlands en het Frans op de website van Febelsafe.

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap (HSE – Verenigd Koninkrijk)

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap “Health and Safety Executive” (HSE) stelt tal van brochures en infomateriaal over PBM ter beschikking. De website van HSE bevat voorbeelden van risicoanalyses, case studies, brochures, folders, ...

Meer informatie in het Engels op de website van HSE.

Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN – Belgique)

NBN is het Belgische Bureau voor Normalisatie. Via de website kunnen normen worden opgezocht en besteld. Het NBN heeft ook een bibliotheek waar normen gratis kunnen worden geraadpleegd.

Meer informatie in het Nederlands, het Engels en het Frans op de website van het NBN.

Suva (Zwitserland)

Suva is een Zwitserse ongevallenverzekeraar die regelmatig rapporten publiceert over beschermingsmiddelen. Suva stelt bovendien gratis e-learning modules ter beschikking, bv. over werken op bouwplaatsen.

Meer informatie in het Frans, het Duits, het Engels en het Italiaans op de website van Suva.

  • Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) - Regelgeving

  • Collectieve beschermingsmiddelen (CBM) - Regelgeving

In de praktijk

  • OIRA / Risicoanalyse

    OiRA in België: ontdek de nieuwe functies

    Op 10 november 2023 organiseerde het Belgisch Focal Point van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (EU-OSHA) een colloquium rond het 10-jarig bestaan in België van OiRA, de tool voor een online interactieve risicoanalyse.
  • Kankerverwekkende en mutagene agentia
    Onderwijs

    Interactief spel om studenten te leren omgaan met kankerverwekkende stoffen op de werkvloer

    In het kader van de “Roadmap on Carcinogens”, de Europese campagne om de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen (ofwel carcinogenen) in de werkcontext te verminderen, heeft de FOD Werkgelegenheid een interactief spel gelanceerd om studenten vertrouwd te maken met de maatregelen die genomen...
  • Lawaai / Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) / KMO
    Landbouw, bosbouw en visserij / Industrie / Bouw

    “EarCovered at Work”: inspiratiegids rond gehoorbescherming

    In juni 2023 stelde de Arteveldehogeschool in Gent tijdens een inspiratiedag de onderzoeksresultaten van “EarCovered at work”, het onderzoeksproject rond het gebruik van gehoorbescherming op het werk, voor.
  • Psychosociale risico’s (PSR)

    Analyse van werkgerelateerde psychosociale risico’s: vragenlijstmethode

    De FOD Werkgelegenheid ontwikkelde een vragenlijstmethode waarmee werkgevers zelfstandig een risicoanalyse psychosociale risico’s kunnen uitvoeren.
  • Thermische omgeving / Beschermingsmiddelen

    OSHwiki-artikel over de impact van de klimaatverandering

    Een OSHwiki-artikel van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) belicht de belangrijke gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid en veiligheid van mensen op het werk.

Nieuws en evenementen

  • 27.11.2023

    #NoExcuse: Stop het geweld tegen vrouwen en de genderongelijkheid

    In 2000 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de resolutie 54/134 aan en riep ze 25 november uit tot Internationale Dag voor de...
  • 23.11.2023

    Verplichte aanstelling van een interne vertrouwenspersoon in ondernemingen met 50 of meer werknemers

    Op 23 november 2023 werd de wet van 5 november 2023 houdende diverse arbeidsbepalingen gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
  • 23.11.2023

    Bezoek de stand van de FOD Werkgelegenheid op Prenne 68

    Op 23 november organiseert Prebes in Sint-Truiden Prenne 68. Prenne is een terugkerend evenement voor wie actief is in preventie, welzijn, gezondheid...
  • 22.11.2023

    Artificiële intelligentie en de toekomst van werk: een bedreiging of een opportuniteit?

    Een nieuwe podcastaflevering van het Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) gaat dieper in op de impact van artificiële intelligent (AI) op kwesties...
  • 20.11.2023

    Eerste resultaten van de enquête van EU-OSHA over de blootstelling van Europese werknemers aan risicofactoren voor kanker

    Vandaag presenteert het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) de eerste bevindingen van de enquête over de...