Preventiehiërarchie en risicoanalyse

Het is duidelijk dat beschermingsmaatregelen zich hier opdringen. Maar welke maatregelen moeten er eerst worden genomen ?

Bij die keuze komt de zogenaamde “preventiehiërarchie“ kijken. Die geeft aan welke preventiemaatregelen men eerst moet nemen. Maatregelen die hoger in de hiërarchie staan, moeten bij voorrang worden genomen boven de maatregelen die daaronder staan.

Logica van de preventiehiërarchie:

  • eliminatie van het gevaar: verwijdering (bv. geen asbest meer gebruiken);
  • substitutie van het gevaar: het gevaar wordt vervangen door een gevaar met andere eigenschappen, zodat het risico afneemt (bv. een gevaarlijk chemisch product vervangen door een minder gevaarlijke stof);
  • risico’s verminderen door het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (CBM);
  • schade verminderen door het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM);
  • organisatorische maatregelen: opleiding, werkmethodes, procedures, voorafgaandelijk gezondheidstoezicht, werkvergunningen, …
  • overige schadebeperkende maatregelen: EHBO, noodplan, ...
  • signalisatie: aanduiden van het restrisico.

CBM en PBM maken dus deel uit van de preventiehiërarchie en CBM verdienen de voorkeur boven PBM.

In de praktijk zal er meestal voor gekozen worden om zowel CBM als PBM te gebruiken en deze preventiemaatregel aan te vullen met nog andere maatregelen.

Zo is het bijvoorbeeld logisch dat iemand die op een hoogte werkt, beschermd wordt door relingen en eventueel een veiligheidsharnas draagt tijdens het werk. Het gebruik van CBM en PBM is hier dus zeker gewettigd. Maar er zullen ook organisatorische maatregelen moeten worden genomen: in de risicovolle zone slechts de noodzakelijke en opgeleide werknemers toelaten, af en toe pauzes tussen de werktijden voorzien, enz.

Beschermingsmiddelen - Externe documentatie

Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid (Centexbel - België)

Centexbel is het Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid. Centexbel staat bedrijven uit de textielindustrie, dus ook producenten van persoonlijke beschermingsmiddelen(PBM), bij met het testen en de certificatie van hun producten. Het centrum doet bovendien aan onderzoek en ontwikkeling.

Brochures en publicaties over PBM en textieleigenschappen zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels op de website van Centexbel.

Constructiv (België)

Het voormalige Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) werd omgevormd tot ‘Constructiv’ en is het preventie-instituut van de bouwsector. Constructiv heeft als doelstelling om welzijn in de bouw te bevorderen.

Rapporten over veiligheid en gezondheid, zoals een dossier over persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector, zijn beschikbaar in het Nederlands en het Frans op de website van Constructiv.

Het Europees comité voor Normalisatie (CEN - EU)

CEN is het Europese Comité voor Normalisatie (Comité Européen de Normalisation), waar ook het Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN) deel van uitmaakt.
CEN publiceert maandelijks een lijst met de meest recente normen. Een zoekmotor waarmee men Europese normen kan opzoeken, is eveneens beschikbaar op de website van CEN (in het Engels).

Europese commissie (EU)

Op de website van de Europese Commissie staat er een lijst van de Europese normen voor PBM. Op deze website zijn bovendien andere nuttige documenten terug te vinden, zoals een praktijkgids voor werken op hoogte.

Meer informatie in het Engels op de website van de Europese commissie, in de rubriek European Commission > Growth > The European Single Market > European Standards.

European Safety Federation (ESF - Europa)

De “European Safety Federation” (ESF) is het Europees overkoepelend orgaan van nationale verenigingen van PBM-leveranciers. De federatie vervult dezelfde rol als het Belgische Febelsafe, maar dan op Europees vlak.

Meer informatie in het Engels op de website van de ESF.

Belgische Federatie van leveranciers van PBM (Febelsafe - België)

Febelsafe is de Belgische Federatie van leveranciers van PBM. De leden van Febelsafe kunnen bedrijven bijstaan in de selectie, het gebruik en onderhoud van PBM. Febelsafe engageert zich ook voor veiligheid en welzijn in het algemeen. Zo organiseert de beroepsfederatie lezingen, seminaries en beurzen over beschermingsmiddelen en veiligheid.

Meer informatie in het Nederlands en het Frans op de website van Febelsafe.

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap (HSE – Verenigd Koninkrijk)

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap “Health and Safety Executive” (HSE) stelt tal van brochures en infomateriaal over PBM ter beschikking. De website van HSE bevat voorbeelden van risicoanalyses, case studies, brochures, folders, ...

Meer informatie in het Engels op de website van HSE.

Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN – Belgique)

NBN is het Belgische Bureau voor Normalisatie. Via de website kunnen normen worden opgezocht en besteld. Het NBN heeft ook een bibliotheek waar normen gratis kunnen worden geraadpleegd.

Meer informatie in het Nederlands, het Engels en het Frans op de website van het NBN.

Suva (Zwitserland)

Suva is een Zwitserse ongevallenverzekeraar die regelmatig rapporten publiceert over beschermingsmiddelen. Suva stelt bovendien gratis e-learning modules ter beschikking, bv. over werken op bouwplaatsen.

Meer informatie in het Frans, het Duits, het Engels en het Italiaans op de website van Suva.

  • Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) - Regelgeving

  • Collectieve beschermingsmiddelen (CBM) - Regelgeving

In de praktijk

  • EU-OSHA lanceert verbeterde OSHwiki

    OSHwiki, de op samenwerking gebaseerde online-encyclopedie van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) met informatie over veiligheid en gezondheid op het werk (VGW), is vernieuwd voor meer gebruiksgemak.
  • Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk

    Geweld en intimidatie op het werk: praktische gids van de IAO voor werkgevers

    Een nieuwe publicatie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) geeft praktisch advies aan ondernemingen en werkgevers om hen te helpen een passend beleid en kader te ontwikkelen om geweld en pesterijen op de werkplek aan te pakken.
  • koude.jpg
    Thermische omgeving

    Werken bij koude temperaturen

    Lage temperaturen kunnen negatieve gevolgen hebben voor het werk. Wat zijn de wettelijke grenzen en beneden welke temperaturen mag men niet meer werken?
  • Kankerverwekkende en mutagene agentia

    Napo-video over de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk

    In de animatiefilm “Napo in... de sluipmoordenaars” van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) illustreren Napo en zijn collega’s typische beroepen waarin de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen hoog is. Bouwvakkers, monteurs en houtbewerkers zoeken samen...
  • Musculoskeletale aandoeningen (MSA)

    Brochure “Awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek 2022”

    Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) bracht in september 2022 een brochure uit waarin de 16 organisaties (8 winnaars en 8 deelnemers met een eervolle vermelding) van de 15e editie van de Awards voor goede praktijken worden voorgesteld. Ook talrijke andere...

Nieuws en evenementen

  • 17.03.2023

    Rapport van EU-OSHA over het verband tussen psychosociale risico’s op het werk en hart- en vaatziekten

    Een nieuwe discussienota van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) gaat dieper in op het verband tussen...
  • 15.03.2023

    Op de blog – Platformwerk: nieuwe stap naar een Europese richtlijn

    Op 2 februari 2023 keurde het Europees Parlement een besluit goed om onderhandelingen met de lidstaten te starten over nieuwe maatregelen om de...
  • 13.03.2023

    Borstvoedingscomité benadrukt het recht om borstvoeding te geven

    Het Federaal Borstvoedingscomité (FBVC), verbonden aan de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (FOD...
  • 10.03.2023

    Op de blog: 75 jaar INRS

    Sinds 1947 draagt het ‘Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles’ (...
  • 08.03.2023

    Internationale Vrouwendag: stop het geweld en grensoverschrijdend gedrag

    Jaarlijks wordt op 8 maart Internationale Vrouwendag gevierd. Zowel de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg (FOD...