Gehoor

Werknemers die blootgesteld worden aan lawaai, moeten van de werkgever de passende individuele gehoorbescherming krijgen. Soms moet de werkgever die gehoorbescherming gewoon ter beschikking stellen, maar vanaf bepaalde geluidsniveaus moet de werkgever er echt actief op toezien dat de blootgestelde werknemer zijn persoonlijke gehoorbescherming ook effectief draagt.

Blootstellingsgrenzen

In België geldt titel 2 betreffende lawaai van boek V van de codex over het welzijn op het werk.

Meer toelichting over dat KB staat op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Omgevingsfactoren en fysische agentia > Lawaai.

Onderstaande tabel geven de blootstellingsgrenzen weer en de preventiemaatregelen die telkens moeten worden genomen.

Blootstellingsgrenzen

Preventiemaatregelen

Onderste actiewaarde

  • Lex: 80 dB(A)
  • Piekwaarde: 135 dB(C)

Werkgever stelt persoonlijke gehoorbescherming ter beschikking van werknemer

Bovenste actiewaarde

  • Lex: 85 dB(A)
  • Piekwaarde: 137 dB(C)

Werknemer is verplicht om persoonlijke gehoorbescherming te dragen, werkgever ziet toe op de naleving ervan

Bovenste blootstellingslimiet

  • Lex: 87 dB(A)
  • Piekgeluidsdruk: 200 Pa

Als die grenzen worden overschreven, dan moet het werk onmiddellijk worden stilgelegd

Het is noodzakelijk om altijd gehoorbescherming te dragen als het lawaai de bovenste actiewaarde bereikt, ook als het gaat om lawaai van korte duur.

Soorten gehoorbescherming

Gehoorbeschermingsmiddelen worden ofwel in het oor (bv. oordopjes), ofwel op het oor gedragen (bv. oorkappen). De keuze van het type gehoorbescherming volgt uit de risicoanalyse. Voor een goede keuze moet er steeds rekening worden gehouden met de mate van demping, het draagcomfort en de hygiëne.

gehoorbescherming.png

In het oor

Een eerste type van gehoorbescherming zijn de oordopjes. Er zijn zowel vervormbare als onvervormbare oordopjes. Er moet altijd op gelet worden dat de oordopjes voldoende diep worden ingebracht en dat er geen geluidslek ontstaat doordat de gehoorgang niet volledig is afgedekt. Goede oordopjes die correct worden gedragen, kunnen voor een geluidsdemping van 10 tot 20 db(A) zorgen.

Er zijn ook oorwatten op de markt. Dat zijn proppen watten die omhuld zijn met een folie. Oorwatten zijn meestal bestemd voor eenmalig en kortdurend gebruik.

Voordelen

Nadelen

  • Meestal niet duur
  • Licht
  • Gemakkelijk te combineren met andere persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Moeten vaak vervangen worden
  • Reëel risico op geluidslek
  • Kunnen gehoorgang irriteren
  • Niet erg hygiënisch (oorsmeer)
  • Niet altijd comfortabel om dragen

Otoplastieken zijn op maat gemaakte gehoorbeschermingsmiddelen die aan de specifieke werkomstandigheden kunnen worden aangepast. In otoplastieken zit immers een filter die het gewenste frequentiegebied in een gekozen mate dempt. Met otoplastieken kan een demping tot ruim 43 dB bereikt worden.

Voordelen

Nadelen

  • Licht
  • Op maat gemaakt
  • Gemakkelijk te combineren met andere persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Brede filterkeuze
  • Hoge demping mogelijk
  • Relatief duur
  • Kwetsbaar
  • Moeten goed schoongehouden en onderhouden worden

Op het oor

Oorkappen worden over de oorschelpen geplaatst. Men moet erop letten dat de oorschelp volledig is omsloten, vooral als de oorkap wordt gedragen in combinatie met een veiligheidshelm. Er zijn ook oorkappen met een regelbare demping op de markt.

oorbescherming
Oorbescherming op het oor

Voordelen

Nadelen

  • Hoge demping mogelijk
  • Gaan lang mee indien goed onderhouden en bewaard
  • Warm
  • Niet altijd handig in combinatie met bril

Meer informatie is beschikbaar in de rubriek Thema’s > Fysische agentia > Lawaai.

Beschermingsmiddelen - Externe documentatie

Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid (Centexbel - België)

Centexbel is het Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid. Centexbel staat bedrijven uit de textielindustrie, dus ook producenten van persoonlijke beschermingsmiddelen(PBM), bij met het testen en de certificatie van hun producten. Het centrum doet bovendien aan onderzoek en ontwikkeling.

Brochures en publicaties over PBM en textieleigenschappen zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels op de website van Centexbel.

Constructiv (België)

Het voormalige Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) werd omgevormd tot ‘Constructiv’ en is het preventie-instituut van de bouwsector. Constructiv heeft als doelstelling om welzijn in de bouw te bevorderen.

Rapporten over veiligheid en gezondheid, zoals een dossier over persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector, zijn beschikbaar in het Nederlands en het Frans op de website van Constructiv.

Het Europees comité voor Normalisatie (CEN - EU)

CEN is het Europese Comité voor Normalisatie (Comité Européen de Normalisation), waar ook het Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN) deel van uitmaakt.
CEN publiceert maandelijks een lijst met de meest recente normen. Een zoekmotor waarmee men Europese normen kan opzoeken, is eveneens beschikbaar op de website van CEN (in het Engels).

Europese commissie (EU)

Op de website van de Europese Commissie staat er een lijst van de Europese normen voor PBM. Op deze website zijn bovendien andere nuttige documenten terug te vinden, zoals een praktijkgids voor werken op hoogte.

Meer informatie in het Engels op de website van de Europese commissie, in de rubriek European Commission > Growth > The European Single Market > European Standards.

European Safety Federation (ESF - Europa)

De “European Safety Federation” (ESF) is het Europees overkoepelend orgaan van nationale verenigingen van PBM-leveranciers. De federatie vervult dezelfde rol als het Belgische Febelsafe, maar dan op Europees vlak.

Meer informatie in het Engels op de website van de ESF.

Belgische Federatie van leveranciers van PBM (Febelsafe - België)

Febelsafe is de Belgische Federatie van leveranciers van PBM. De leden van Febelsafe kunnen bedrijven bijstaan in de selectie, het gebruik en onderhoud van PBM. Febelsafe engageert zich ook voor veiligheid en welzijn in het algemeen. Zo organiseert de beroepsfederatie lezingen, seminaries en beurzen over beschermingsmiddelen en veiligheid.

Meer informatie in het Nederlands en het Frans op de website van Febelsafe.

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap (HSE – Verenigd Koninkrijk)

Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap “Health and Safety Executive” (HSE) stelt tal van brochures en infomateriaal over PBM ter beschikking. De website van HSE bevat voorbeelden van risicoanalyses, case studies, brochures, folders, ...

Meer informatie in het Engels op de website van HSE.

Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN – Belgique)

NBN is het Belgische Bureau voor Normalisatie. Via de website kunnen normen worden opgezocht en besteld. Het NBN heeft ook een bibliotheek waar normen gratis kunnen worden geraadpleegd.

Meer informatie in het Nederlands, het Engels en het Frans op de website van het NBN.

Suva (Zwitserland)

Suva is een Zwitserse ongevallenverzekeraar die regelmatig rapporten publiceert over beschermingsmiddelen. Suva stelt bovendien gratis e-learning modules ter beschikking, bv. over werken op bouwplaatsen.

Meer informatie in het Frans, het Duits, het Engels en het Italiaans op de website van Suva.

  • Inspiratiegids “Hoe kan je jouw werknemers stimuleren om gehoorbescherming te dragen?” (Arteveldehogeschool – België – 2023)

  • Lawaai - Tools

Parlementaire vragen

  • 529 Kamer - Schoonmaakproducten met sproeiers

Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) - Regelgeving

Titel 2 van boek IX van de codex over het welzijn op het werk regelt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en richt zich tot werkgevers, hiërarchische lijn en werknemers. Bijlage IX.2-2 is bijzonder belangrijk en preciseert waar het gebruik van PBM verplicht is.

Het is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/656/EEG.

Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Collectieve bescherming en individuele uitrusting > Persoonlijke beschermingsmiddelen.

Het KB van 31 december 1992 betreffende het op de markt brengen van persoonlijke beschermingsmiddelen richt zich tot de producenten van PBM.

Dat KB bepaalt dat PBM moeten voldoen aan fundamentele veiligheids- en gezondheidsvoorschriften en dat ze moeten vergezeld zijn van een nota die de gevaren omschrijft waartegen het PBM beschermt. Bovendien moet de nota gebruiks- en onderhoudsinstructies omvatten. PBM die aan dit besluit voldoen, dragen het CE-label.

Dat KB werd in het Belgisch Staatsblad op 4 februari 1993 gepubliceerd en is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/686/EEG.

Op 31 maart 2016 werd de verordening 2016/425/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2016 betreffende persoonlijke beschermingsmiddelen en tot intrekking van Richtlijn 89/686/EEG van de Raad gepubliceerd. Deze wordt van toepassing op 21 maart 2018.

Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie onder de rubriek Ondernemingen & Zelfstandigen > Veiligheid van goederen en diensten > Veiligheid van persoonlijke beschermingsmiddelen.

In de praktijk

  • Lawaai / Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) / KMO
    Landbouw, bosbouw en visserij / Industrie / Bouw

    “EarCovered at Work”: inspiratiegids rond gehoorbescherming

    In juni 2023 stelde de Arteveldehogeschool in Gent tijdens een inspiratiedag de onderzoeksresultaten van “EarCovered at work”, het onderzoeksproject rond het gebruik van gehoorbescherming op het werk, voor.
  • Online training
    Online training
    Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)

    Online-Training TV: Persoonlijke beschermingsmiddelen

    In het Online-Training TV aanbod met interactieve videocursussen van Prevent is er een opleidingsvideo beschikbaar over persoonlijke beschermingsmiddelen. In de video komt ook ademhalingsbescherming aan bod.

Nieuws en evenementen

28.03.2024

Pasen: let op voor vallende voorwerpen!

Dit weekend vindt het paasfeest plaats en vliegen de paasklokken uit met duizenden chocolade eieren, die ze uitstrooien boven tuinen over het hele...
16.01.2024

Op de blog - De risico’s van vallende voorwerpen: codes van goede praktijk en andere initiatieven

De risico’s van vallende voorwerpen of objecten, bijvoorbeeld op bouwplaatsen of tijdens constructiewerkzaamheden, worden vaak onderschat. Daarom...
18.12.2023

BeSWIC-blogberichten uit de periode 2010-2015 geactualiseerd

In het najaar 2022 is het update-proces voor BeSWIC-berichten gestart. Enkele sectoren en bepaalde risicovelden werden geactualiseerd. Nu zijn de...
06.11.2023

Op de blog: fermentatieprocessen kunnen dodelijk zijn

In de voedingsindustrie past men wel vaker het proces van fermentatie met behulp van bacteriën toe, bijvoorbeeld voor de conservering van...
16.10.2023

Op de blog: certificering van personeel voor spoorwegwerken

Uit een reeks dodelijke ongevallen op de spoorwegen is het belang van een standaardisering van trainingsprocedures gebleken. Daarom hebben de...
12.10.2023

Internationale Dag van het Zicht

Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de ‘International Agency for the Prevention of Blindness’ (IAPB) hebben wereldwijd 13 miljoen...
26.06.2023

Inspectiecampagne Arbeidsinspectie – Toezicht op het welzijn op het werk: vallen van hoogte blijft het belangrijkste risico voor de veiligheid op bouwplaatsen

Op dinsdag 6 juni 2023 voerde de Arbeidsinspectie - Toezicht op het Welzijn op het Werk van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en...

Inspiratiedag veilig gedrag op het werk: gehoorbescherming

17.05.2023 11:05
Op 27 juni 2023 organiseert de Arteveldehogeschool in Gent een inspiratiedag rond het gebruik van gehoorbescherming op het werk. Tijdens de dag...
03.05.2023

Op de blog: Exoskeletten in de bouw en update van BeSWIC-berichten over diverse nieuwe technologie

Het gebruik van Exoskeletten is de voorbije jaren enorm toegenomen. Ze worden in diverse sectoren gebruikt, en dus ook in de bouwsector.
27.04.2023

Updates van BeSWIC-berichten over risico’s in de bouwsector

Op 14 april 2023 verscheen in het Belgisch Staatsblad het koninklijk besluit (KB) van 7 april 2023 tot vaststelling van een basisveiligheidsopleiding...