Ongevallen met letsels aan handen en armen maken een groot deel uit van het totale aantal arbeidsongevallen. Beschermende handschoenen zijn dan ook geen overbodige luxe. Het aanbod op de markt is zeer groot. Vooraleer een keuze te maken, moet er worden onderzocht welke risico’s er op de werkplaats voorkomen.

Veiligheidshandschoenen

Er zijn een aantal voorwaarden waaraan alle goede veiligheidshandschoenen moeten voldoen:

• Geschikt zijn voor de handen die de handschoenen zullen dragen: sommige werknemers zullen een kleine maat nodig hebben, andere een grote maat.
• Voldoende stevig zijn zonder afbreuk te doen aan de vingergevoeligheid van de handschoen.
• Slijtvast zijn en bestand tegen scheuren.
• Duurzaam gemarkeerd zijn met naam en/of logo van de fabrikant, maataanduiding, aanduiding van handschoentype en vervaldatum (indien van toepassing).

Bij het gebruik van een beschermende handschoen kan het nuttig zijn om onder de veiligheidshandschoenen lichte katoenen handschoenen te dragen, bijvoorbeeld om overtollig zweet te absorberen.

Verder is het goed om na het dragen van handschoenen de handen te wassen. Die zijn immers in contact geweest met bepaalde stoffen in de handschoenen. Die stoffen kunnen een effect hebben op de huid. Voorbeelden zijn additieven in rubber, latex wegwerphandschoenen met een hoge pH-waarde en het chroomgehalte in lederen handschoenen.

De meeste veiligheidshandschoenen kunnen eenvoudig worden gereinigd. In de documentatie die de leverancier aanlevert, moet dan worden vermeld hoe de handschoen moet worden schoongemaakt en gedurende hoeveel reinigingscycli de prestatieniveaus van de handschoen kunnen worden gegarandeerd.

Keuze afhankelijk van de risico’s

De keuze voor een bepaald type beschermende handschoen hangt af van het risico waartegen de handschoen moet beschermen.

Meestal worden de volgende risico’s onderscheiden:

• mechanische risico's: de handschoen zal bestand moeten zijn tegen snijden, scheuren, prikken, ... 

Veiligheidshandschoenen tegen mechanische risico's (Lid Febelsafe)

• elektriciteit: isolerende handschoenen onderverdeeld in 6 klassen volgens de spanning die wordt gebruikt;
• hitte en vuur: weerstaan aan vlammen, isoleren bij contact-, convectie- en stralingshitte of beschermen tegen projecties van gesmolten metaal;
• koude: isoleren bij convectie- en contactkoude, waterdicht zijn, niet kraken of scheuren bij lage temperatuur;
• chemische en biologische risico's (chemicaliën en micro-organismen): de handschoen moet vooral vloeistofdicht zijn.
  Denk eraan dat er geen handschoenen zijn die tegen alle soorten chemicaliën beschermen. Het meest geschikte handschoenmateriaal moet worden gekozen op basis van het type chemische stof waarmee wordt gewerkt. In de gebruikersinstructies moet een lijst terug te vinden zijn van de chemicaliën waartegen de handschoen getest is.
  Handschoenen die in handschoenkasten worden gebruikt, moeten een boord hebben die op de opening van de kast kan worden aangesloten.
  Vooraleer de handschoen te gebruiken ook nagaan of die binnenin niet vervuild of besmet is door het agens waarmee wordt gewerkt. Er is een specifieke techniek om de handschoenen uit te trekken zonder te worden besmet.

Veiligheidshandschoenen tegen chemische risico's (Lid Febelsafe)

• straling: beschermen tegen uitwendige straling. Zulke handschoenen bevatten lood of een ander zwaar materiaal dat in staat is om de straling af te zwakken.
  Om te beschermen tegen radioactieve besmetting wordt er gekozen voor een vloeistofdichte handschoen met een materiaal dat chemisch bestand is tegen de radioactieve stof.

Vaak zal een handschoen tegen verschillende soorten risico’s tegelijk moeten beschermen.

Ook het gebruikte materiaal hangt af van de beroepsrisico’s. Enkele voorbeelden hiervan:

• Lederen handschoenen kunnen geschikt zijn tegen snij- en perforatierisico’s.
• Als er grote mechanische risico’s zijn, kan gekozen worden voor handschoenen die opgebouwd zijn uit een vlechtwerk van metalen ringetjes (maliënkolderhandschoen).
• Tegen stralingshitte beschermt materiaal met een reflecterende aluminiumlaag, maar tegen contacthitte is hittebeschermend materiaal of materiaal met veel lucht (bv. vilt) veel effectiever.

Als het materiaal van de handschoen allergieverwekkende of irriterende substanties bevat, moet dat op de gebruiksinstructies aan de gebruiker worden gemeld.

Let op! Uit de risicoanalyse voor een bepaalde werkpost kan blijken dat het dragen van handschoenen een extra risico met zich meebrengt. Mensen die bijvoorbeeld werken aan machines en daarbij handschoenen zouden dragen, kunnen met hun hand in de machine worden getrokken.
Vaak zal ook blijken dat er eerst andere preventiemaatregelen moeten worden getroffen.

Specifieke types veiligheidshandschoenen

Naast handschoenen die beschermen tegen bepaalde risico’s, zijn er nog specifieke types van veiligheidshandschoenen voor bepaalde taken, zoals de handschoenen die lassers dragen.

Deze handschoenen moeten meestal tegen veel risico’s tegelijkertijd beschermen.

Lashandschoenen moeten bijvoorbeeld elektrische weerstand hebben, slijt-, snij- scheur- en prikvast zijn, isoleren tegen hitte en weerstaan aan metaalspatten.

Verder zijn er nog handschoenen en wanten voor elektriciteitswerken, handschoenen voor brandweerlieden, ...

Soms moet ook de voorarm worden beschermd. Er worden dan meestal armkappen of manchettes gebruikt die de voorarm bedekken (van pols tot elleboog). Zulke kappen worden bijvoorbeeld gebruikt door werknemers in slachthuizen die instaan voor het uitbenen van dieren (gebruik van messen).

Informatie op veiligheidshandschoenen

Elke handschoen moet leesbaar en duurzaam gemarkeerd worden met:

• naam of logo van de fabrikant;
• aanduiding van het handschoentype;
• maataanduiding;
• de vervaldatum (indien toepasselijk);
• verwijzing naar relevante normen;
• passende pictogrammen.

Een voorbeeld van zulke markering op deze afbeelding:

Dermatologische producten

In sommige werksituaties kunnen geen handschoenen worden gebruikt en kan de huid toch worden beschadigd. Bijvoorbeeld wanneer met bijtende producten wordt gewerkt die door kortstondig of langdurig contact de huid acuut of chronisch kunnen aantasten.

In dat geval kunnen beschermende crèmes of zalven worden gebruikt. Deze dermatologische producten doen dan dienst al beschermlaag. De beschermingsduur is meestal niet langer dan enkele uren.

De crème wordt voor de aanvang van de werken aangebracht op een zuivere, goed gewassen en droge huid. Na het werk wordt de crème met een reinigingsmiddel verwijderd.