Gevolgen voor de gezondheid

Geluidshinder kan leiden tot of bijdragen aan:

  • gehoorproblemen;
  • beschadiging van de oren door blootstelling aan gevaarlijke stoffen;
  • arbeidsgerelateerde stress;
  • een verhoogd risico op arbeidsongevallen;
  • beschadiging van een ongeboren kind van een werkneemster.

De gevolgen van akoestisch ongemak en van andere problemen in de arbeidsomgeving kunnen een rol spelen bij het opduiken van psychosociale risico’s. Meer informatie daarover vindt u in het thema Psychosociale risico's (PSR).

Doofheid kan op twee verschillende manieren worden veroorzaakt:

  • Een geluid met een te grote impact. Zelfs als de persoon een goed gehoor had, weinig aan veel lawaai was blootgesteld, jong is, … kan een geluid met een te grote impact volstaan om onmiddellijke schade aan het gehoor te veroorzaken. Daarom moet de preventie zich eerst en vooral richten op het elimineren van het impactgeluid of de vermindering van het impactniveau ervan.
  • Een regelmatige blootstelling aan luid geluid. Een blootstelling aan een hoog geluidsniveau dag na dag, week na week, maand na maand, zal permanent gehoorverlies teweegbrengen. Deze doofheid zal afhangen van:
    • de leeftijd van de betrokkene;
    • het niveau van blootstelling aan het lawaai (dB(A)) tijdens het beroepsleven;
    • het aantal jaren van blootstelling aan dat niveau;
    • de "gevoeligheid" van de werknemer naargelang zijn persoonlijke eigenschappen. Bij twee personen van dezelfde leeftijd die gedurende evenveel jaren aan dezelfde geluidsniveaus werden blootgesteld, kan de ene erg doof worden en de andere weinig gehoorproblemen hebben. Bij het medisch toezicht is het dus belangrijk om de gevoeligste personen te identificeren om hen zo beter te beschermen.

Er is geen verband tussen tijdelijk gehoorverlies ingevolge een korte blootstelling aan hoge niveaus en permanent gehoorverlies of doofheid.

Medisch gezondheidstoezicht

Het gezondheidstoezicht door een arbeidsarts is een wettelijke verplichting als de blootstellingsniveaus de grenswaarden van de wetgeving overschrijden, ongeacht of dat voor een impactgeluid of voor een regelmatige blootstelling aan hoge niveaus is. Men stelt dan vast dat de werknemer aan lawaai is blootgesteld.

Het medisch toezicht zal voornamelijk bestaan uit een gehoormetingsonderzoek om het gehoorverlies van de persoon te meten. Tonen van verschillende frequenties worden op het niveau van het oor van de persoon geproduceerd. Het niveau wordt geleidelijk verhoogd en de persoon moet zeggen wanneer hij de toon hoort. Op die manier kan zijn gehoordrempel worden bepaald voor verschillende frequenties en voor de twee oren.

Als dit in goede omstandigheden gebeurt (Meer info: fiche 19 van de brochure SOBANE Lawaai), kan men het ontstaan van doofheid opsporen of, met andere woorden, kan men beginnende doofheid vaststellen voordat zelfs de persoon dat beseft. Alhoewel het Fonds voor beroepsziekten zich voornamelijk baseert op het verlies van het horen van frequenties bij het spreken (1000, 2000 en 3000 Hz), kan zo het meten op andere frequenties, en met name op 4000 Hz, het mogelijk maken om doofheid op te sporen voordat deze te ver gaat.

  • Lawaai - Externe documentatie

    Centre d'information et de documentation sur le bruit (CIDB - Frankrijk)

    Verschillende tools, publicaties en documentatie over lawaai zijn beschikbaar op de website van het Centre d’information et de documentation sur le bruit, in het Frans.

    Rubriek Noise at work (HSE - Verenigd Koninkrijk)

    In de rubriek over lawaai op het werk op de website van de ‘Health & Safety Executive’ (HSE) staan er o.a. eenvoudige controles om na te gaan of men een risico loopt, instrumenten om de blootstelling in te schatten, goede praktijken, …

    Op de website van het HSE, in het Engels: de rubriek Noise at work 

    Dossier Bruit (INRS – Frankrijk)

    Dit dossier bevat definities, uitleg over de risico’s, de blootstelling van werknemers, de regelgeving, preventie, realisaties van het INRS over lawaai en een reeks bibliografische referenties.

    Het ‘Dossier Bruit’ is beschikbaar op de website van het INRS, in het Frans.

  • Lawaai - Regelgeving

    De basis van de Belgische reglementering inzake lawaai is titel 2 van boek V van de codex over het welzijn op het werk.

    Die reglementering zet in eerste plaats de werkgever aan om alle maatregelen te nemen voor de bescherming van de werknemers tegen schade door lawaai (gezondheid, gehoor, veiligheid).

    Om die doelstelling te bereiken moet de werkgever de risico’s evalueren om preventiemaatregelen te nemen.

    Drie grenswaarden van blootstelling laten toe om de omvang van het risico te bepalen en welke acties men dan zou moeten nemen. Telkens heeft men daarbij de grenswaarde van het dagelijkse blootstellingsniveau aan lawaai (dB(A)) en de grenswaarde voor een impactgeluid bij het piekniveau (dB(C)).

    • Onderste actiewaarden voor blootstelling: 80 dB(A) en 135 dB(C): onder die waarden veroorzaakt lawaai ongemak, boven die waarden kan er een risico voor de gezondheid opduiken.
    • Bovenste actiewaarden voor blootstelling: 85 dB(A) en 137 dB(C): een risico voor de gezondheid (doofheid) is mogelijk en een actieplan is verplicht.
    • Grenswaarden voor blootstelling: 87 dB(A) en 140 dB(C): deze waarden mogen nooit worden overschreden.

    De actiewaarden houden geen rekening met het eventueel dragen van gehoorbescherming (PBM).

    Meer informatie daarover en de reglementaire teksten vindt u op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Omgevingsfactoren en fysische agentia > Lawaai.

  • Onderzoeken

  • Draagbare spijkermachines – vereenvoudigen van evaluatiemethodes van de blootstelling aan lawaai en trillingen (IRSST – Canada – 2018)

    Het Canadeze onderzoeksinstituut "Institut de recherche Robert-Sauvé en santé et en sécurité de travail" (IRSST) heeft de resultaten gepubliceerd van een onderzoek dat pistes voorstelt om de evaluatiemethodes te vereenvoudigen van lawaai en trillingen die worden veroorzaakt door spijkermachines die frekwent worden gebruikt door timmerlui en dakwerkers, teneinde hun blootstelling hieraan te verminderen in het kader van hun werk. Dit gereedschap veroorzaakt lawaai en trillingen op niveaus waardoor de gebruikers ervan risico lopen op beroepsdoofheid of het hand-armvibratiesyndroom.

  • Lawaai - Sensibiliseringsmateriaal

    Napo in "Weg met de herrie!"

    In de reeks "Weg met de herrie!" tonen de Napo animatiefilms de belangrijkste oorzaken van gehoorschade en leggen ze de nadruk op geluidsbeperking aan de bron, preventieve maatregelen en het dragen van passende gehoorbescherming. De films zijn geschikt voor alle sectoren en werknemerniveaus, maar vooral voor jonge mensen in opleiding of met weinig werkervaring.

    Op de Napo-website: de films Napo in "Weg met de herrie!"