Op grond van de risicoanalyse moet de werkgever een programma van technische en organisatorische maatregelen opstellen als de heersende temperaturen wegens technologische of klimatologische redenen de actiewaarden kunnen overschrijden. Op die manier wordt de blootstelling aan koude of warmte en de daaruit voortvloeiende risico’s voorkomen of tot een minimum te beperkt.

Hierbij enkele voorbeelden van technische en organisatorische maatregelen:

• inspelen op de temperatuur van de omgevingslucht, de luchtvochtigheid, de thermische straling of de luchtstroomsnelheid, meer bepaald het voorzien van inrichtingen voor kunstmatige ventilatie (overeenkomstig de bepalingen betreffende de luchtverversing van arbeidsplaatsen), het opvangen en afvoeren van warme en vochtige dampen of gassen, het plaatsen van reflecterende afschermingen en het gebruik van luchtbevochtigers of –ontvochtigers;
• de fysieke werkbelasting verlagen door aanpassing van arbeidsmiddelen of werkmethodes. Voor de methodes kan men bijvoorbeeld de manier van werken zodanig aanpassen dat verplaatsingen en onnodige inspanningen worden beperkt. Voor de arbeidsmiddelen kan men kiezen voor hulptoestellen bij het tillen en verplaatsen, voor middelen die het vastgrijpen vergemakkelijken, …;
• alternatieve werkmethoden invoeren die de noodzaak van blootstelling aan overmatige koude of warmte verminderen;
• beperken van de duur en intensiteit van de blootstelling;
• aanpassen van de werkroosters of de arbeidsorganisatie zodat de blootstellingsduur van de werknemer aan overmatige warmte of koude wordt verlaagd en zo nodig periodes van aanwezigheid op de arbeidspost afwisselen met rusttijden, door te brengen ter plaatse of in rustlokalen.

De afwisseling van periodes van aanwezigheid op de arbeidspost met rusttijden wordt in deze volgorde vastgesteld:

1. De werkgever past de ISO 7933 of de ISO 9886 norm toe en heeft dus de passende maatregelen getroffen om periodes van aanwezigheid op de arbeidspost met rusttijden af te wisselen.
2. Indien a) niet van toepassing is, wordt de afwisseling van periodes van aanwezigheid op de arbeidspost met rusttijden vastgesteld na advies van de preventieadviseur-arbeidsarts en na het voorafgaand akkoord van de werknemersvertegenwoordigers in het comité voor preventie en bescherming op het werk, of bij ontstentenis de vakbondsafvaardiging.
3. Indien a) en b) niet van toepassing zijn, wordt deze afwisseling vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van een bij koninklijk besluit algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst die gesloten werd in het paritair comité waaronder de werkgever ressorteert.
4. Indien a), b) en c) niet van toepassing zijn, wordt deze afwisseling vastgesteld door toepassing van de volgende bepalingen:

• verschaffen van kledij die de werknemers beschermt tegen blootstelling aan overmatige koude of warmte en tegen vocht of thermische straling. De kledij mag niet leiden tot een nieuwe bron van ongemak (zweten);
• ter beschikking stellen van aangepaste verfrissende of warme dranken zonder kosten voor de werknemers (vermijden van koolzuurhoudende dranken of dranken die te koud zijn of te veel suiker bevatten). Waterfonteinen plaatsen in de buurt van de werkplaats.

Het programma beschrijft de technische en organisatorische maatregelen per arbeidspost of per groep van werkposten, per functie of per groep van functies. Het wordt aangepast telkens er zich wijzigingen voordoen in één of meerdere elementen die van invloed waren bij het opstellen van dat programma. Het programma wordt voor advies voorgelegd aan de bevoegde preventieadviseurs en aan het comité voor preventie en bescherming op het werk en het wordt gevoegd bij het globaal preventieplan.

Meer informatie voor het bepalen van de technische en organisatorische maatregelen is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de fiches 2 en 9 van de brochure in de module Publicaties > Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie.