Risicoanalyse

De werkgever moet een risicoanalyse uitvoeren van de thermische omgevingsfactoren van technologische of klimatologische aard op deze drie niveaus:

  • de onderneming in haar geheel;
  • elke groep van werkposten of functies;
  • het individu.

Bij die analyse moet hij rekening houden met de volgende factoren:

  • de luchttemperatuur, uitgedrukt in graden Celsius;
  • de relatieve luchtvochtigheid, uitgedrukt in een percentage. Het gaat om een meting van het verband tussen de hoeveelheid aanwezige waterdamp in de lucht en de maximale hoeveelheid waterdamp die de lucht in die omstandigheden kan bevatten. Dat resultaat komt overeen met het percentage vochtmeting gemeten met een vochtmeter;
  • de luchtstroomsnelheid, uitgedrukt in meter per seconde;
  • de thermische straling van de zon of door technologische omstandigheden;
  • de fysieke werkbelasting, geëvalueerd door de per seconde te produceren energie, nodig om een werk uit te voeren en berekend in watt. De fysieke belasting voor een ononderbroken werk van acht uur kan als volgt worden gekwalificeerd:

Zeer licht

minder dan 117 watt

Licht

117 tot 234 watt

Halfzwaar

235 tot 360 watt

Zwaar

361 tot 468 watt

Zeer zwaar

meer dan 468 watt

  • de gebruikte werkmethodes en arbeidsmiddelen;
  • de eigenschappen van de werkkledij en van de persoonlijke beschermingsmiddelen. Voorbeelden:
    • tegen warmte: weinig isolerende, loszittende kledij,
    • tegen straling: reflecterende kledij op basis van gealuminiseerde materialen,
    • tegen koude: isolerende kledij die zweetdoorlatend is en de ledematen bedekt;
  • de combinatie van al die factoren.

Bij de risicoanalyse moet de werkgever ook rekening houden met de evolutie van die factoren tijdens de werkduur, bij frequent wisselende arbeidsomstandigheden en met de seizoenschommelingen.

In het kader van de risico-evaluatie beoordeelt de werkgever de thermische omgeving en, indien nodig, de maatregelen. De meet- en berekeningsmethodes worden bepaald op basis van de adviezen van de arbeidsarts of van de preventieadviseur voor arbeidshygiëne en met akkoord van het comité voor preventie en bescherming op het werk.

De verschillende parameters waarmee de waarden worden berekend voor de risicoanalyse en de manier van meten van elke parameter worden uitgelegd in de rubriek Thema > Fysische agentia > Thermische omgevingsfactoren > Klimatologische parameters.

De normen ISO 7933, ISO 9886, ISO 7243 en ISO 7730 bieden de mogelijkheid een meer gedetailleerde risicoanalyse met de hulp van de preventieadviseurs uit te voeren. Die normen kunt u raadplegen bij het Bureau voor Normalisatie.

Meer informatie is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg:

Thermische omgeving - Externe documentatie

Dossiers “Travail à la chaleur” en “Travail au froid” (INRS - Frankrijk)

Op de website van het ‘Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et de maladies professionnelles’ (INRS), in het Frans:

Dossier thermische omgeving (HSE, Verenigd Koninkrijk)

De website in het Engels van de “Health and Safety Executive” (HSE) bevat nuttige informatie over thermisch comfort en geeft advies bij blootstelling aan thermische stress in warme of koude omstandigheden.

Op de website van de HSE, in het Engels: het dossier Temperature.

Thermische omgeving - Tools

Sobane-strategie toegepast op thermische omgevingsfactoren (FOD Werkgelegenheid - België)

De SOBANE-strategie voor het beheer van beroepsgebonden risico's werd ontwikkeld voor een dynamisch en doeltreffend risicobeheer. Ze omvat vier tussenniveaus: Screening (Opsporing), OBservatie, Analyse en Expertise.

De Sobane-strategie toegepast op thermische werkomgevingsfactoren is beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie.

Berekeningstools voor thermische indexen

WBGT berekeningstabellen (FOD Werkgelegenheid - België)

De WBGT-berekeningstabellen zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg:

Online WBGT calculators

Informatica hulpprogramma's voor het beheer van thermische belasting (IRSST - Canada - 2008)

Op de website van het ‘Institut de recherche Robert-Sauvé en santé et en sécurité du travail’ (IRSST), beschikbaar in het Frans:

Normen

  • ISO 7730:2005 Ergonomie van de thermische omgeving - Analytische bepaling en interpretatie van thermische behaaglijkheid door berekening van de PMV- en PPD-waarden en door criteria voor de plaatselijke thermische behaaglijkheid
  • ISO 7933:2004 Ergonomie van de thermische omgeving – Analytische bepaling en interpretatie van warmtebelasting met behulp van een berekening van het voorspelbare fysiologisch gedrag bij warmtebelasting
  • ISO 7243:1989 Warme omgevingen - Ramen van de thermische externe belastingen van de mens aan het werk, gegrond op de WBGT-index (natte temperatuur en temperatuur van de zwarte bol)
  • ISO 15265:2004 Klimaatomstandigheden - Risicobeoordelingsstrategie bij het voorkomen van thermische belasting of thermische onbehaaglijkheid op de werkplek
  • ISO 15743:2008 Klimaatomstandigheden - Koude werkplekken - Risicobeoordeling en -management
  • ISO 11079:2007 Ergonomie van de thermische omgeving - Bepaling en interpretatie van koudebelasting bij gebruik van de vereiste kledingisolatie (IREQ) en plaatselijke afkoelingseffecten
  • EN 342:2004 Beschermende kleding – Pakken en kledingstukken voor bescherming tegen koude
  • EN 511:2006 Beschermende handschoenen tegen koude

Thermische omgeving - Publicaties

Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie (FOD Werkgelegenheid – België – 2012)

Conform de SOBANE-strategie voor het beheer van beroepsgerelateerde risico's, beschrijft deze brochure een methode op vier niveaus: opsporing, observatie, analyse en expertise. Met die methode kan men de risico’s met betrekking tot de blootstelling aan thermische omgevingsfactoren, beter voorkomen en/of bijsturen. De brochure sluit af met een reeks hulpfiches.

Deze publicatie is beschikbaar en kan men gratis downloaden op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie.

Thermische omgevingsfactoren (FOD Werkgelegenheid – België – 2013)

Deze brochure geeft nadere toelichting bij het koninklijk besluit van 4 juni 2012, dat nu is opgeheven en vervangen door de bepalingen van titel 1 van boek V van de codex over het welzijn op het werk. Ze richt zich tot de preventieadviseurs, tot de bedrijfsleiders die verantwoordelijk zijn voor uitvoering van de preventie en tot de werknemers op wie deze preventie van toepassing is.

Deze publicatie is beschikbaar en kan men gratis downloaden op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Thermische omgevingsfactoren.

Parlementaire vragen

  • 1223 Kamer (21/03/2023) - Gebruik van uv-licht in schoonheidsinstituten

  • 1586 Kamer - Maatregelen bij hoge temperaturen op het werk

Thermische omgeving - Regelgeving

  • Titel 1 betreffende de thermische omgevingsfactoren van boek V van de codex over het welzijn op het werk
  • Titel 1 met betrekking tot de basiseisen betreffende arbeidsplaatsen van boek III van de codex

De toelichting daarover en de reglementaire teksten staan op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema’s > Welzijn op het werk > Omgevingsfactoren en fysische agentia > Thermische omgeving.

In de praktijk

  • Thermische omgeving / Beschermingsmiddelen

    Hitte op het werk: richtsnoeren van EU-OSHA in meerdere talen

    In de zomermaanden vormt hittestress in een reëel risico voor werknemers. Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft daarom een aantal richtsnoeren ontwikkeld, die nu in meerdere Europese talen beschikbaar zijn, waaronder het Nederlands.
  • Thermische omgeving / Beschermingsmiddelen

    OSHwiki-artikel over de impact van de klimaatverandering

    Een OSHwiki-artikel van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) belicht de belangrijke gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid en veiligheid van mensen op het werk.
  • Thermische omgeving

    Zomerhitte op het werk

    In de zomer kunnen hoge temperaturen verhinderen dat werknemers in aanvaardbare omstandigheden kunnen werken. De werkgever moet dan ook de nodige maatregelen treffen om dat ongemak te verminderen. Die maatregelen zijn door de regelgeving vastgesteld.
  • koude.jpg
    Thermische omgeving

    Werken bij koude temperaturen

    Lage temperaturen kunnen negatieve gevolgen hebben voor het werk. Wat zijn de wettelijke grenzen en beneden welke temperaturen mag men niet meer werken?

Nieuws en evenementen

06.06.2023

Campagne van Stichting tegen Kanker neemt huidkankers in het vizier

Tijdens de lente en zomer stijgen de temperaturen en het aantal zonuren. Het is dan ook extra opletten geblazen wanneer men zich buiten begeeft,...
08.08.2022

Het Europees vakverbond pleit voor het vastleggen van een maximumtemperatuur op de werkplek

In juli 2022 was het bijzonder droog en warm in Europa. In Spanje en Frankrijk kwamen er zelfs werknemers door hitte om het leven. In Spanje is er...
30.06.2022

Op de blog: bescherming tegen UV-straling in de bouwsector

Constructiv heeft in het kader van de campagne “Hou het UVeilig” een webpagina gelanceerd om de risico’s van UV-stralen tijdens de zomer onder de...
28.07.2021

Land- en bosbouw: wat betekent de klimaatverandering voor de veiligheid en gezondheid van werknemers?

De land- en bosbouwsector wordt hard getroffen door de klimaatverandering. In een nieuwe beleidsnota van het Europees Agentschap voor veiligheid en...