Reprotoxische stoffen

Reprotoxische stoffen kunnen ernstige en onomkeerbare effecten hebben op de reproductieve gezondheid van mannen en vrouwen.

Ze kunnen:

  • de vruchtbaarheid van vrouwelijke én mannelijke werknemers aantasten;
  • nadelige gevolgen hebben voor het nageslacht van vrouwelijke én mannelijke werknemers. De periode vóór de bevruchting, wanneer de vrouwelijke en mannelijke geslachtscellen rijpen, blijkt immers een zeer gevoelige periode voor omgevingsblootstellingen te zijn;
  • een negatieve invloed hebben op zwangere werkneemsters tijdens de eerste weken van hun zwangerschap, wanneer het embryo extra kwetsbaar blijkt voor omgevingsinvloeden.

Reprotoxische stoffen - Externe documentatie

Dossier “Reproduction” (INRS - Frankrijk)

Dit dossier bespreekt alle aspecten van blootstelling aan reprotoxische stoffen op de werkvloer.

Op de website van het ‘Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles’ (INRS), in het Frans: Dossier Reproduction.

Artikel op OSHwiki “Carcinogenic, mutagenic, reprotoxic (CMR) substances” (EU-OSHA)

In dit artikel op de OSHwiki online-encyclopedie van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU OSHA) wordt ingegaan op blootstelling aan kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen op de werkvloer en de preventie ervan.

In het deel 4.2 over de reprotoxische stoffen wordt er een Frans onderzoek voorgesteld.

Op de OSHwiki website, in het Engels:

Reprotoxische stoffen - Publicaties

Production and Reproduction: Stealing the health of future generations (ETUI - 2008)

Het doel van deze brochure is het sensibiliseren over werk-gerelateerde reproductieve gevaren.

Deze brochure is beschikbaar op de website van het Europees vakbondsinstituut (European Trade Union Institute - ETUI), in de rubriek Publications > Guides:

Verslagen van de workshop “Workplace risks affecting reproduction” (EU-OSHA - 2014)

De workshop “Workplace risks affecting reproduction: from knowledge to action” werd georganiseerd door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU OSHA) op 15 en 16 januari 2014 in Parijs.

De verslagen van die workshop zijn beschikbaar op de website van EU OSHA, in de rubriek Tools en publicaties > Verslagen van lezingen > Workshop ‘Workplace risks affecting reproduction’ (voortplantingsrisico's verbonden aan het werk).

Parlementaire vragen

  • 17898 en 18233 Kamer - Kankerverwekkende producten en reprotoxische risico’s waarmee werknemers in contact kunnen komen

  • 755 Kamer - De blootstelling aan bisfenol A

Reprotoxische stoffen - Regelgeving

Titel 2 betreffende de kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia van boek VI van de codex over het welzijn op het werk

Voor reprotoxische stoffen is titel 2 van boek VI van de codex van toepassing.

Centraal staat de risicoanalyse, die kadert in het dynamisch risico-beheersingssysteem en aan de basis ligt van preventiemaatregelen.

Meer informatie daarover en de regelgevende tekst zijn beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg (FOD Werkgelegenheid), in de rubriek Thema’s > Welzijn op het Werk > Chemische, kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia > Kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia.

Titel 5 betreffende moederschapsbescherming van boek X van de codex

Titel 5 van boek X van de codex biedt een verhoogde bescherming van zwangere werkneemsters en hun ongeboren kind tegen reprotoxische, mutagene en kankerverwekkende stoffen. Die regelgeving kan pas worden toegepast nadat de zwangerschap aan de werkgever is gemeld.

Meer informatie daarover en de regelgevende tekst zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, in de rubriek Thema’s > Welzijn op het Werk > Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën > Moederschapsbescherming.

REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen)

De REACH-verordening werd in december 2006 door het Europees Parlement goedgekeurd en is op 1 juni 2007 in werking getreden. De meeste verplichtingen namen een aanvang vanaf 1 juni 2008.

De Europese REACH verordening legt de industrie verplichtingen op om chemische stoffen:

  • te registreren;
  • het veilig gebruik ervan te beoordelen;
  • in bepaalde gevallen te laten vergunnen;
  • in bepaalde gevallen het gebruik te beperken.

CMR stoffen

In REACH wordt naar carcinogene, mutagene en reprotoxische stoffen gerefereerd als één groep: de CMR-stoffen. Net als kankerverwekkende en mutagene stoffen, kunnen ook reprotoxische stoffen worden geïdentificeerd als zeer zorgwekkende stoffen (‘substances of very high concern’ of ‘SVHC’). Deze stoffen hebben ook hetzelfde CLP gevarenpictogram. De gelijke behandeling reflecteert een gelijkaardig niveau van “zorgwekkendheid”.

Bescherming van de werknemer

Meer informatie en de reglementering over de bescherming van de werknemer in het kader van REACH zijn beschikbaar op de website van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), in de rubriek Chemische stoffen in ons leven > Gebruik chemische stoffen op het werk op een veilige manier.

CLP

CLP-verordening: toepassingsdata

De CLP-verordening werd in december 2008 door het Europees Parlement goedgekeurd en is op 20 januari 2009 in werking getreden. De verplichtingen dienden ten laatste op 1 december 2010 te worden toegepast voor stoffen en ten laatste op 1 juni 2015 voor mengsels.

Wat is CLP?

“CLP” staat voor ‘Classification’, ‘Labelling’ en ‘Packaging’ (indeling, etikettering en verpakking) van stoffen en mengsels. Die term wordt gebruikt om een onderscheid te maken met het mondiale Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS), dat grotendeels gelijklopend is. De verordening voorziet in indelings-, etiketterings- en verpakkingsregels voor stoffen en mengsels. Deze verordening geeft specifieke voorschriften voor reprotoxische agentia.

Verband met REACH

Waar REACH voornamelijk een grote impact heeft op producenten en importeurs van stoffen, heeft CLP een grote impact op downstream-users, zoals formulatoren, die deze stoffen en mengsels op de markt brengen. De nieuwe CLP-indeling diende voor 3 januari 2011 ter kennis gebracht te worden bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA).

Nationale helpdesk

CLP voorziet, zoals REACH, dat de lidstaten nationale helpdesks instellen om de producenten, importeurs, gebruikers en overige belanghebbenden informatie te verstrekken. De Belgische nationale helpdesk werd opgericht binnen de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Waar kan men de indeling van de stoffen vinden?

Meer informatie over de indeling van stoffen is beschikbaar op de website van:

In de praktijk

  • Kankerverwekkende en mutagene agentia

    Interactief spel om studenten te leren omgaan met kankerverwekkende stoffen op de werkvloer

    In het kader van de “Roadmap on Carcinogens”, de Europese campagne om de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen (ofwel carcinogenen) in de werkcontext te verminderen, heeft de FOD Werkgelegenheid een interactief spel gelanceerd om studenten vertrouwd te maken met de maatregelen die genomen...
  • Thermische omgeving / Beschermingsmiddelen

    Hitte op het werk: richtsnoeren van EU-OSHA in meerdere talen

    In de zomermaanden vormt hittestress in een reëel risico voor werknemers. Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft daarom een aantal richtsnoeren ontwikkeld, die nu in meerdere Europese talen beschikbaar zijn, waaronder het Nederlands.
  • Lawaai / Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) / KMO
    Landbouw, bosbouw en visserij / Industrie / Bouw

    “EarCovered at Work”: inspiratiegids rond gehoorbescherming

    In juni 2023 stelde de Arteveldehogeschool in Gent tijdens een inspiratiedag de onderzoeksresultaten van “EarCovered at work”, het onderzoeksproject rond het gebruik van gehoorbescherming op het werk, voor.
  • Psychosociale risico’s (PSR)

    Analyse van werkgerelateerde psychosociale risico’s: vragenlijstmethode

    De FOD Werkgelegenheid ontwikkelde een vragenlijstmethode waarmee werkgevers zelfstandig een risicoanalyse psychosociale risico’s kunnen uitvoeren.
  • Thermische omgeving / Beschermingsmiddelen

    OSHwiki-artikel over de impact van de klimaatverandering

    Een OSHwiki-artikel van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) belicht de belangrijke gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid en veiligheid van mensen op het werk.

Nieuws en evenementen

05.05.2023

Richtsnoeren voor het veilig beheer van gevaarlijke geneesmiddelen op het werk

De Europese Commissie heeft, in samenwerking met belanghebbenden in de gezondheidszorg, een gids gepubliceerd om de blootstelling van werknemers aan...
05.12.2022

De gevaren van chirurgische rook

Chirurgische rook ontstaat tijdens een operatie en wordt geproduceerd door de elektrochirurgische apparaten die worden gebruikt om weefsel te snijden...
28.10.2022

ETUI publiceert lijst van gevaarlijke geneesmiddelen

Werknemers die worden blootgesteld aan gevaarlijke geneesmiddelen (‘hazardous medicinal products’ – HMP's), die kankerverwekkend, mutageen of...
04.08.2022

Omgaan met cytostatica en antineoplastische agentia: update

Op 25 maart 2022 organiseerde het ‘European Biosafety Network’ (EBN) in het federaal parlement een rondetafel rond preventie van blootstelling aan...
29.04.2022

Op de blog: omgaan met cytostatica en antineoplastische agentia: enkele aanbevelingen

Op 25 maart 2022 werd een rondetafel gehouden rond preventie van blootstelling aan kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen, in het...
15.09.2017

Wettelijke regeling voor de bescherming van werknemers tegen de risico’s van reprotoxische stoffen

Reprotoxische stoffen zijn stoffen die de vruchtbaarheid van vrouwen en mannen kunnen aantasten en die het ongeboren kind kunnen beschadigen. Door...