MSA kunnen veroorzaakt worden door het optillen of verplaatsen van lasten. Om letsels te voorkomen, moet de werkgever een risicoanalyse uitvoeren van de werkpost en op zoek gaan naar oplossingen die de eigenschappen van de last aanpassen of de omstandigheden bij het tillen vergemakkelijken. Zo kan het werkvlak aangepast worden, zodat het verplaatsen van lasten makkelijker wordt, of kunnen hulpmiddelen voor het tillen gebruikt worden.
Optimaliseren van de eigenschappen van lasten
Verminderen van het gewicht
Bij het verplaatsen van een last wordt steeds aangeraden om de last zo dicht mogelijk tegen het lichaam te houden om de belasting van de ruggengraat te minimaliseren. Vanaf een bepaalde drempel (25kg voor mannen en 15kg voor vrouwen), kunnen er door de druk op de tussenwervelschijven immers letsels ontstaan. Onderstaande afbeeldingen geven de grenswaarden weer in functie van de afstand ten opzichte van het lichaam voor mannen en vrouwen.
De Europese norm met het statuut van Belgische norm, EN 1005-2: 2003 annex C, bepaalt de referentiemassa die gerespecteerd moet worden bij beroepsmatig gebruik. Deze massa is vastgelegd op 25 kg.
Grenswaarden voor vrouwen (Copyright Prevent/ FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Grenswaarden voor mannen (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Het volume beperken
De afmetingen van kisten, dozen en bakken mogen bepaalde waarden niet overschrijden (lengte van 40cm, breedte van 30cm en hoogte van 30cm). Door het respecteren van deze afmetingen kan het zwaartepunt van de last dichter tegen het lichaam worden gehouden. Dat beperkt de impact van het hefboomeffect op de wervelkolom. Ook andere aspecten zijn van belang zoals de afwezigheid van scherpe randen, het zwaartepunt in het midden van het voorwerp, de stabiliteit van de inhoud...
Het vastnemen vergemakkelijken
Handvatten of uitsparingen maken het makkelijker om de last vast te nemen. Indien er geen handvatten of uitsparingen zijn, moet de last kunnen worden vastgenomen met de vingers in een hoek van 90°, met rechte polsen (neutrale houding), en zonder dat er teveel inspanning nodig is om het voorwerp vast te houden.
Uitsparingen waardoor de last makkelijker vastgehouden kan worden (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Het werkvlak aanpassen
Opstelling van het werkblad
Om het draaien van de rug te beperken en ervoor te zorgen dat de werknemers de voeten verplaatsen, wordt aangeraden om de tafels naast elkaar te plaatsen in plaats van ze haaks op te stellen. De lasten kunnen dan ook makkelijker verplaatst worden van de ene tafel naar de andere (b.v. door ze te verschuiven).
Haakse opstelling van werkblad (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Naast elkaar opgestelde tafels (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Opslag op de juiste hoogte
Ook de plaatsing van kasten, lades en rekken speelt een belangrijke rol bij de belasting van de rug. Bij de opslag is het belangrijk om rekening te houden met de gebruiksfrequentie en het gewicht van de lasten:
- veelgebruikte voorwerpen moeten tussen knieën en schouderhoogte geplaatst worden, vooraan op het schap;
- zware voorwerpen moeten op heuphoogte geplaatst worden, zodat ze makkelijker kunnen opgetild worden.
Zware voorwerpen opbergen op heuphoogte (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Lichte en veelgebruikte voorwerpen opbergen tussen dijen schouderhoogte (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Lichte en veelgebruikte voorwerpen opbergen tussen dijen schouderhoogte (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Gebruik van een verhoog (vaste en variabele hoogte)
Lasten op de grond plaatsen kan schadelijk zijn voor de wervelkolom, vooral als dit veelvuldig gebeurt. Het gebruik van een verhoog om de last op te plaatsen, voorkomt dat de rug te vaak een buigbeweging moet maken. De hoogte van dit verhoog hangt af van de hoogte van de last. De totale hoogte van het verhoog samen met de last mag bij voorkeur niet hoger zijn dan schouderhoogte.
Een last op een stoel plaatsen (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Een last op een tafel neerzetten (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
Wanneer de lasten niet altijd dezelfde hoogte hebben of wanneer gebruikers met een verschillende lichaamslengte gebruik maken van hetzelfde verhoog, dan is het aangewezen om gebruik te maken van een in de hoogte verstelbare heftafel.
Mechanische hulpmiddelen gebruiken voor het verplaatsen van lasten
Lange afstanden overbruggen met een last in de handen is zeer belastend voor de rug en de armen. Het vergt bovendien veel inspanning. Door gebruik te maken van een mechanisch hulpmiddel (takels, rails bevestigd aan het plafond, tilhulpmiddelen om mensen te verplaatsen, heftruck, ...) om lasten of patiënten te verplaatsen, worden de risico's voor de rug beperkt en moet de werknemer minder inspanningen leveren.
Keuze van een karretje
De keuze van het type karretje moet beantwoorden aan de volgende criteria.
- Hoogte van het karretje: de hoogte van het neerzetvlak moet zich op gelijke hoogte bevinden van het werkvlak zodat lasten makkelijk vanop het karretje naar het werkvlak kunnen geschoven worden (en omgekeerd). Indien de hoogte van het werkvlak varieert, of de hoogte van de lasten, dan is het aangewezen om te kiezen voor een kar met een in de hoogte verstelbaar neerzetvlak.
- Hoogte van de handgrepen: de gepaste hoogte voor de handgrepen van een kar, bevindt zich tussen 90 en 120 cm van de vloer. Zo kan men de handgrepen vastnemen zonder voorover te buigen.
Karretje met handgreep op gepaste hoogte (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
- Aan het terrein aangepaste wielen: De wielen moeten aangepast zijn aan de ondergrond waarop gewerkt wordt. Karren met wielen met een diameter van meer dan 125 mm en voorzien van een blokkeringsmechanisme op de twee pivoterende wielen, zijn makkelijker te manoeuvreren op onregelmatig terrein.
- Onderhoudsvriendelijk: hulpmiddelen moeten regelmatig onderhouden worden zodat hun werking verzekerd blijft. Onderhoudsvriendelijkheid is dus een belangrijk aandachtspunt.
Karretje met grote wielen (Copyright Prevent/FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg)
- Gewicht van het karretje: het gewicht moet beperkt blijven (b.v. het maximumgewicht van een steekkarretje bedraagt 80 kg)
- Zichtbaarheid: een volgeladen kar mag niet hoger reiken dan 120 cm.