De reglementaire aspecten: risicoanalyse, behoefte aan kwantificering, arbeidsinspectie

 

9. We moeten in de eerste plaats belangstelling hebben voor de reglementaire aspecten, de risicoanalyse, datgene wat de arbeidsinspectie vraagt. Zijn we in orde met de reglementering indien we de SOBANE-strategie en vooral de Déparis-overleggids gebruiken ? Stemt deze aanpak overeen met de wensen van de inspecteurs ?

Is het de bedoeling te beantwoorden aan de wensen van de inspecteurs “om geen moeilijkheden te hebben” of te zorgen voor arbeidsvoorwaarden die enerzijds gunstiger zijn voor de gezondheid en het welzijn van het personeel en anderzijds voor het economische leven van de onderneming?

De reglementering definieert de te bereiken doelstellingen. Art. 5 - & 1 van de wet op het welzijn op het werk stelt: “de werkgever neemt de nodige maatregelen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk”. Vervolgens wordt een opsomming gegeven van de algemene principes die moeten worden toegepast, maar zonder de instrumenten die moeten worden ingezet om deze doelstellingen te bereiken, met naam te noemen:

a. risico’s voorkomen;

b. de evaluatie van de risico’s die niet kunnen worden voorkomen;

c. de bestrijding van de risico’s bij de bron;

d. de vervanging van wat gevaarlijk is door wat niet gevaarlijk is of minder gevaarlijk is;

e. voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming;

f. aanpassing van het werk aan de mens…

Vooral item i van deze opsomming is belangrijk:

i. de planning van de preventie en de uitvoering van het beleid met betrekking tot het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk met het oog op een systeembenadering waarin onder andere volgende elementen worden geïntegreerd: techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en omgevingsfactoren op het werk.

Het is dus de verantwoordelijkheid van de werkgever om de methoden, instrumenten, strategieën te kiezen om deze doelstellingen zo goed mogelijk te bereiken, dit wil zeggen zo snel en zo doeltreffend mogelijk.

De SOBANE-strategie volgt de algemene principes die door de wet op het welzijn op het werk worden opgesomd en de ervaring leert ons dat zij het mogelijk maakt deze doelstellingen zo goed mogelijk te bereiken.

We moeten erop wijzen dat de SOBANE-strategie vraagt dat het proces zou worden begeleid en gecontroleerd door een PA. Zoals gesteld in vraag 3 moet een PA, gelijklopend met de Déparis-vergaderingen, controleren of de belangrijkste aspecten van de risico’s op ongevallen en beroepsziekten niet werden vergeten (daartoe werd een bijkomende checklist uitgewerkt). En op het niveau Observatie en nadien zelfs op het niveau Analyse worden de punten die dit vereisen, verder uitgediept.

Dit punt wordt eveneens besproken in het SOBANE-document, sectie 2.6 “De preventieve visie vs. de wettelijke visie”.

10. Ontsnapt men, dankzij de Déparis-vergaderingen, aan het bezoek van de arbeidsplaatsen ?

NEEN. Zoals gesteld in de vorige vraag, moet een PA gelijklopend controleren of de belangrijkste aspecten van de risico’s op ongevallen en beroepsziekten niet uit het oog worden verloren. In de checklist die daartoe is uitgewerkt (zie sectie 4.3 van het SOBANE-document) gaat het over risico’s op ongevallen, risico’s in verband met elektriciteit, brand en ontploffing, gereedschap en chemische en biologische risico’s. Op het niveau Observatie en nadien zelfs op het niveau Analyse worden de punten die dit vereisen, verder uitgediept.

Risicoanalyse - Externe documentatie

Steunpunt RI&E-instrumenten (Nederland)

Het Steunpunt RI&E-instrumenten bestaat uit een werkgroep van de Stichting van de Arbeid en een uitvoerend secretariaat, ondergebracht bij de Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO). Het Steunpunt is met steun van het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid (SZW) tot stand gekomen.

De website biedt actuele en betrouwbare informatie, waaronder de laatste stand van zaken wat betreft het overzicht van de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) instrumenten en de erkenningen daarvan. Hierdoor kunnen werkgevers snel en relatief eenvoudig een geschikt RI&E-instrument vinden en daarmee mede aan hun verplichting voldoen.

Meer informatie op de website van het Steunpunt RI&E.

Dossier “Évaluation des risques professionnels" (INRS – Frankrijk)

Op de website van het ’Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles’ (INRS), in het Frans, het dossier “Évaluation des risques professionnels”.

Tak preventie SuvaPro (SUVA - Zwitserland)

De SUVA is een zelfstandige onderneming van publiek recht die ongeveer 123 000 ondernemingen, dit zijn 1,97 miljoen werknemers en werklozen, verzekert tegen de gevolgen van ongevallen en beroepsziektes.

Meer informatie op de website van SUVA (in het Frans, Engels, Duits of Italiaans) in de rubriek Suva > Prévention > Travail: Le travail en sécurité.

Risicoanalyse - Tools

SOBANE risicoanalyse strategie (FOD Werkgelegenheid - België)

De rubriek SOBANE risicoanalyse strategie biedt op zeer volledige wijze toelichting bij de SOBANE-strategie, haar verschillende niveaus en de inhoud van de voorgestelde tools. De verschillende tools zijn beschikbaar en kunnen worden vervolledigd en aangepast volgens de noden van de preventieadviseur en de werkelijkheid van het terrein waarmee hij of zij wordt geconfronteerd.

Opsporingstools per sector

De Deparis-gidsen (SOBANE) maken het mogelijk om het geheel van een arbeidssituatie op een participatieve manier te benaderen, op basis van de reële arbeidsactiviteit, teneinde acties te bepalen waardoor de arbeidsomstandigheden kunnen worden verbeterd. Het gaat om instrumenten om een ergonomische aanpak in te voeren.

De gidsen zijn beschikbaar in de rubriek Opsporing per sector: Tools.

De Sobane methodes per risicofactor

De methodes zijn beschikbaar in de rubriek Observatie – Analyse – Expertise: Tools > De Sobane methodes per risicofactor.

Andere specifieke tools voor diverse risico’s zijn beschikbaar in de verschillende thema’s van BeSWIC, in de module Tools.

OiRA-tools (EU-OSHA – Europese Unie)

De OiRA-tools kunnen kleine ondernemingen helpen om een risicoanalyse uit te voeren en preventieacties te bepalen.

Meer informatie is beschikbaar op de website van het OiRA project: Online Interactive Risk Assessment - OiRA.

E-learning welzijn op het werk (e-campus – België)

Door middel van animaties, afbeeldingen, video's, ... kan men met deze gebruiksvriendelijke tool de wetgeving inzake welzijn op het werk en de belangrijkste principes daarvan op een eenvoudige manier begrijpen om de bewustwording te vergroten en beroepsrisico's in elk bedrijf te voorkomen.

Meer info daarover is beschikbaar in de module Tools > E-learning om de eerste stappen op vlak van welzijn op het werk te zetten (gezondheid, veiligheid, PSR, MSA…) (e-campus – België).

Risicoanalyse - Publicaties

De risicoanalyse (FOD Werkgelegenheid – België – 2021)

Deze brochure behandelt het concept risicoanalyse en de wijze waarop dit concept kan gehanteerd worden om preventiemaatregelen vast te stellen op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk.

De wetgeving over het welzijn op het werk legt deze aanpak op, met als voornaamste betrachting het behalen van de doelstellingen van een veilig en gezond werk. Na een omschrijving van het begrip dynamisch risicobeheersingssysteem gaat de brochure dieper in op de uitvoering van de risicoanalyse. Bij een dergelijke analyse kunnen verschillende methoden worden aangewend voor de opsporing van gevaren, de bepaling van risicofactoren en de evaluatie van risico's.

Deze brochure is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Risicoanalyse (De).

De reeks publicaties SOBANE-strategie (FOD Werkgelegenheid – België)

De SOBANE-strategie voor het beheer van beroepsgebonden risico’s werd ontwikkeld voor een dynamisch en doeltreffend risicobeheer. Zij omvat vier interventieniveaus: Opsporing (Screening), OBservatie, ANalyse, Expertise.

Alle publicaties van de SOBANE-strategie zijn ook in moduleerbare versie beschikbaar op BeSWIC in de rubriek Sobane risicoanalyse strategie.

  • SOBANE-strategie en opsporingsmethode DEPARIS

Deze brochure is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > SOBANE-strategie en opsporingsmethode DEPARIS.

  • Overleggidsen Deparis

De Deparis-gidsen (SOBANE) maken het mogelijk om het geheel van een arbeidssituatie op een participatieve manier te benaderen, op basis van de reële arbeidsactiviteit, teneinde acties te bepalen waardoor de arbeidsomstandigheden kunnen worden verbeterd. Het gaat om instrumenten voor het invoeren van een ergonomische aanpak.

De Deparis overleggidsen per sector zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties:

  • Reeks SOBANE-strategie: het beheer van beroepsgebonden risico’s

De brochures per risicofactor zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties:

Parlementaire vragen

  • 379 Kamer - Veiligheid productie elektrisch aangedreven voertuigen

Risicoanalyse - Regelgeving

Meer informatie daarover en de reglementaire teksten staan op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema’s > Welzijn op het werk > Algemene beginselen > Algemene principes betreffende het welzijnsbeleid.

In de praktijk

  • OIRA / Risicoanalyse
    Administratieve en ondersteunende diensten / Openbaar bestuur, verenigingen en extraterritoriale organisaties

    OiRA Bureau

    In mei 2023 werd een nieuwe tool voor een online interactieve risicoanalyse (OiRA) rond bureauwerk gelanceerd. OiRA Bureau is vooral bestemd voor organisaties met hoofdzakelijk kantoorwerk zoals notariaten, advocatenkantoren, uitzendkantoren, bank- en verzekeringskantoren, boekhoudkantoren, IT-...
  • Risicoanalyse
    Industrie / Groot- en detailhandel / Vervoer en opslag

    OSHwiki-artikel over intern transport en de behandeling van goederen

    Leveringen, overslag van goederen, verzending of opslag maken deel uit van de processen op veel werkplekken. Daarnaast omvat de logistieke sector een breed scala aan activiteiten, zoals containerontvangst, transport en logistieke centra.
  • OIRA / Risicoanalyse
    Landbouw, bosbouw en visserij

    Nieuwe OiRA-tool voor de sierteelt gelanceerd

    Een nieuwe tool voor een online interactieve risicoanalyse (OiRA) geeft KMO’s in de sierteeltsector de mogelijkheid om de risico’s inzake welzijn op het werk (onder ander op het vlak van veiligheid en gezondheid) te beoordelen. OiRA Sierteelt kwam tot stand door een intensieve samenwerking tussen...
  • Musculoskeletale aandoeningen (MSA) / Beroepsziekten / OIRA / Risicoanalyse
    Kappers

    Niet-bindende richtlijnen voor kappers

    Het Directoraat-Generaal Werkgelegenheid (DG EMPL) van de Europese Commissie (EC) heeft een reeks niet-bindende richtlijnen voor kappers en kapsters uitgebracht. De richtlijnen bieden algemene informatie over risicoanalyse, specifieke richtsnoeren op het vlak van veiligheid en gezondheid op het...
  • Ergonomie / Risicoanalyse

    Praktijkrichtlijn risicoanalyse ergonomie

    De beroepsvereniging voor ergonomie VerV heeft een praktijkrichtlijn ontwikkeld die aan de hand van 5 stellingen beschrijft hoe de risicoanalyse ergonomie er uit ziet, welke elementen ze bevat en welke actoren betrokken zijn.
  • Risicoanalyse

    Risico’s op de werkvloer? Werk eenvoudig samen aan veiligheid met de Pharius RiskReporter app

    Het is belangrijk om iedereen op de werkvloer te betrekken in het veiliger maken van de werkplek. Maar hoe krijgt men iedereen effectief mee in het melden van deze risico’s? Juist door het melden van risico’s zo eenvoudig mogelijk te maken en dit voor iedereen in de organisatie beschikbaar te...
  • covid19
    covid19
    Biologische agentia / OIRA / Risicoanalyse

    OiRA-tool voor risicobeoordeling met betrekking tot COVID-19 op de werkplek

    De COVID-19-maatregelen worden nu in Europa beetje bij beetje versoepeld. Bedrijven en organisaties maken plannen voor een veilige terugkeer naar de werkplek. Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft via zijn online interactieve platform voor...
  • afstand bewaren
    afstand bewaren
    Biologische agentia / Risicoanalyse

    ‘Social distancing’ in de bedrijven

    De overheidsmaatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken legt een cascade van maatregelen op aan bedrijven. Voor ondernemingen die de continuïteit van hun activiteiten wensen veilig te stellen, is het daarom cruciaal om de ‘social distancing’ regels voor de afstand van 1,5 meter...
  • coronavirus
    coronavirus
    Biologische agentia / Risicoanalyse

    Coronavirus: checklist preventie op de werkvloer

    Een mogelijke besmetting met het coronavirus vormt op de werkvloer een arbeidsrisico waar de werkgever zijn werknemers tegen moet beschermen. Om dat risico te evalueren heeft de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) een checklist voor zelfcontrole...
  • veiligheidshandboek 2020
    veiligheidshandboek 2020
    Elektrische installaties / Werken op hoogte / Elektromagnetische velden / Risicoanalyse

    Veilig werken aan of nabij mobiel netwerkinfrastructuur

    Werken aan of in de nabijheid van een gsm-mast is niet zonder risico. De operatoren voor mobiele telefonie in België evalueerden de gevaren verbonden aan de aanwezigheid van elektromagnetische velden. Ze bundelden in een veiligheidshandboek een aantal werkprocedures om gevaarlijke situaties te...

Nieuws en evenementen

12.05.2023

Lancering van de nieuwe OiRA-tool “Bureau"

Op 12 mei 2023 werd tijdens een webinar de nieuwe OiRA-tool Bureau voorgesteld. OiRA Bureau is vooral bestemd voor organisaties met hoofdzakelijk...
13.04.2023

De ESENER-enquête en VGW in de horecasector

Personen die in de horecasector werken, worden blootgesteld aan tal van risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk (VGW):...

Lancering van de nieuwe OiRA-tool “Bureau"

12.05.2023 13:05
Op 12 mei 2023 werd tijdens een webinar de nieuwe OiRA-tool Bureau voorgesteld. OiRA Bureau is vooral bestemd voor organisaties met hoofdzakelijk...
09.01.2023

SOBANE-strategie: update brochure over risico's van brand of explosie

De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) heeft een bijgewerkte versie van de brochure uit de...
13.12.2022

Op de blog – GROENGEK(L)EURD: het kwaliteitslabel voor tuinaannemers

Op 25 september 2022 werd tijdens Green Expo het kwaliteitslabel “GroenGek(l)eurd” voor de professionele tuinaannemer voorgesteld. Het label...
03.03.2022

Nieuw onderzoeksproject van de FOD Werkgelegenheid: datamining van beroepsrisico’s voor duurzaam werk (2022 – 2026)

Eind februari 2022 stelde de Directie van het onderzoek over de verbetering van de arbeidsomstandigheden (DiOVA) van de Federale Overheidsdienst...
27.01.2022

Discussienota’s en webinar van EU-OSHA over werk in een virtuele omgeving en risicoanalyse

Twee nieuwe discussienota’s van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid (EU-OSHA) doen onderzoek naar virtuele werkomgevingen en...

Webinar: herbekijk de lancering van de nieuwe OiRA-tool voor het kleuter- en het lager onderwijs

02.12.2021 09:12 to 31.12.2021 09:12
Op 8 november 2021 organiseerde het Belgisch focal point van EU-OSHA een webinar rond de nieuwe OiRA-tool voor het kleuter- en het lager onderwijs...
24.02.2021

Update van de brochure van de FOD Werkgelegenheid over risicoanalyse

De risicoanalyse vormt de basis van de wetgeving inzake welzijn op het werk. De brochure over risicoanalyse werd in 2009 opgesteld door de betrokken...
18.02.2021

Aandoeningen aan het bewegingsapparaat en veilig en gezond werken in de landbouw: de uitdaging van biomechanische risicobeoordeling

De landbouw is een sector met een hoog risico op aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Door de gevarieerde aard van het werk is het maken van een...