Laboratoria voor metingen op de werkplaats

In sommige gevallen moet de werkgever een beroep doen op een erkend laboratorium om metingen uit te voeren van de atmosfeer op de werkplaats, van producten of fysische agentia op de werkplaats (straling, lawaai, temperatuur, ...).

Om te worden erkend, moet een laboratorium voldoen aan een aantal criteria met betrekking tot de uitrusting (beschikken over lokalen, wetenschappelijke apparatuur, wetenschappelijke en technische documentatie, ...) en de werking ervan (ISO 17025 toepassen, de kwaliteitscontrole van de analyses door de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk aanvaarden, een jaarverslag opstellen, ...).

De erkenningsaanvragen moeten worden gericht aan de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Het aanvraagformulier voor een erkenning van een laboratorium en uitleg over de procedure zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg in de module Procedures en formulieren> Erkenningsprocedure voor analyselaboratoria van toxische stoffen op de werkplaats.

Laboratoria voor metingen op de werkplaats - Externe documentatie – studiedag

Studiedag “Accreditatie bij erkende labo’s voor werkplaatsmetingen: nut en meerwaarde” (FOD Werkgelegenheid – België – 2022)

Tijdens deze studievoormiddag, die plaatsvond op 18 november 2022, werd de huidige stand van zaken van werkplaatsmetingen geschetst, werd het accreditatiegebeuren uitvoerig toegelicht door de Belgische accreditatie-instelling BELAC en deelde een geaccrediteerd laboratorium zijn ervaringen met accreditatie.

Werkplaatsmetingen vormen een belangrijk onderdeel van het beleid ter bescherming van werknemers tegen blootstelling aan chemische en fysische agentia. Kennis van de blootstelling is onontbeerlijk voor het uitvoeren van de risicoanalyse en het optimaliseren van de preventiemaatregelen.

Werkplaatsmetingen moeten door competente en onpartijdige laboratoria worden uitgevoerd. Een NBN EN ISO/IEC 17025 accreditatie laat laboratoria toe om hun competente, consistente en onpartijdige werking te bewijzen. Dit zorgt voor meer vertrouwen bij de gebruikers van de meetresultaten: o.a. de preventieadviseurs, de leden van de Comités PBW, de arbeidsinspecteurs. Omdat deze accreditatie gebaseerd is op een internationale norm, opent ze ook mogelijkheden voor dienstverlening in het buitenland.

Presentaties op de studiedag

Q&A studievoormiddag accreditatie

In de opleiding preventieadviseur arbeidshygiëne komen metingen uitgebreid aan bod. Moet het volgens jullie naar de toekomst toe mogelijk blijven dat een preventieadviseur arbeidshygiëne monsternemingen doet of zou dit enkel door de laborant van het erkende laboratorium mogen gebeuren?

Het is niet de bedoeling te raken de wettelijke bepalingen die verband houden met de personen die een monsterneming/analyse mogen uitvoeren. In geval van een erkende meting moet de monsterneming gebeuren door een werknemer van het erkende laboratorium dat ook de analyse uitvoert. In alle andere gevallen kan dat gebeuren door een preventieadviseur arbeidshygiëne.

In de toekomst kunnen nog bijkomende aanpassingen aan de wetgeving gebeuren om de kwantiteit en kwaliteit van de werkplaatsmetingen te verhogen. Dan kan onder meer op monsterneming gefocust worden. Eén van de mogelijke pistes zou dan accreditatie van interne/externe diensten PBW voor monsterneming kunnen zijn.

Wat is de impact van een toekomstige invoering van een accreditatieverplichting op de veiligheid & gezondheid van werknemers? Is er een impact assessment gebeurd?

Met de invoering van deze accreditatieverplichting wordt aangesloten bij de bredere samenwerking tussen BELAC en Belgische overheden (zie Presentatie Ellen Somers (PDF, 1,92 MB) met als doel het verhogen van de kwaliteit van en het vertrouwen in diensten en producten. De bedoeling van deze studievoormiddag was dan ook om duidelijk en gedetailleerd aan de deelnemers uit te leggen wat accreditatie inhoudt.

Er is geen specifieke impact assessment gebeurd, maar de toegevoegde waarde is duidelijk. Uit de uiteenzetting van VITO (zie Presentatie Françoise Geyskens (PDF, 536 KB)) blijkt duidelijk dat accreditatie en erkenning elkaar aanvullen: accreditatie zet aan tot continue interne verbetering; erkenning gaat dieper in op de praktijk van de werkplaatsmetingen. Dit leidt tot een betere kwaliteit van werkplaatsmetingen.

Kunnen milieumetingsexperten als technisch auditeur ingezet worden voor werkplaatsmetingen?

Indien er een tekort zou zijn aan werkplaatsmetingexperten kunnen milieumetingexperten ingezet worden als technisch auditeur voor werkplaatsmetingen.

Vele gevaarlijke stoffen vormen zowel in het milieu als op de werkplaats een probleem. De gebruikte analytische technieken zijn vaak dezelfde, met lage detectielimieten omdat concentraties in het milieu doorgaans lager zijn dan deze op de werkplaats.

Monsterneming op de werkplaats kan in bepaalde gevallen complexer zijn wegens niet continue processen en afwisseling in de taken van de werknemer waarbij persoonlijke monsterneming gebeurt.  Milieumetingexperten kunnen hier rekening mee houden, zelfs al dienen ze het in hun eigen domein in mindere mate toe te passen. Bovendien wordt een mogelijk gebrek aan ervaring in monsterneming op de werkplaats van een technisch auditeur opgevangen door de erkenningsaudit van de FOD WASO, tijdens dewelke dieper ingegaan wordt op de praktijk van de werkplaatsmetingen (zie Presentatie Françoise Geyskens (PDF, 536 KB)).

Zijn de ringtesten georganiseerd door de FOD WASO relevant voor blootstellingen op de werkvloer?

De FOD WASO organiseert ringtesten m.b.t. asbest en vluchtige organische stoffen (VOS). Deze ringtesten zijn relevant voor blootstellingen op de werkvloer.

De keuze van de klassen van organische verbindingen, opgenomen in de ringtesten m.b.t. VOS, werd gemaakt op basis van de stoffen waarvoor erkenningen gevraagd werden door laboratoria, en na vergelijking met de VOS ringtesten van het ‘Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung’ (IFA).

Wat asbest betreft: de Europese Commissie schat dat het aantal werknemers, die blootgesteld worden aan asbest, de komende 10 jaar telkens met 4% per jaar gaat stijgen ten gevolge van asbestafbouwbeleid en renovaties om gebouwen energie-efficiënter te maken. Asbestmetingen zijn en blijven dus uiterst belangrijk.

Laboratoria voor metingen op de werkplaats - Regelgeving

Titel 6 van boek II van de codex over het welzijn op het werk.

Meer informatie over dit onderwerp en de regelgevende teksten zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg onder de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Organisatorische structuren > Laboratoria voor de analyses van toxische stoffen op de werkplaats.

In de praktijk

  • Checklist voor de veiligheid en het welzijn van de werknemer-fietsgebruiker

    In februari 2024 publiceerden de Secretariaten van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) en de Nationale Arbeidsraad (NAR) een checklist voor de werknemer-fietsgebruiker. De publicatie doet een aantal verplichting met betrekking tot het gebruik van de fiets op en op weg naar het werk uit de...
  • Alcohol en drugs

    Brochure “Alcohol de baas” van VAD om alcohol- en ander druggebruik binnen de sociale economie bespreekbaar te maken

    Met de nieuwe brochure “Alcohol de baas” wil het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) leidinggevenden in de sociale economie helpen om het thema alcohol en drugs bespreekbaar te maken. De brochure bevat realistische situaties die leidinggevende inspiratie kunnen bieden bij het...
  • Psychosociale risico’s (PSR) / Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk

    Europees project UniSAFE "Stop gendergerelateerd geweld in de academische wereld”

    Het Europese project UniSAFE "Ending gender-based violence in academia" heeft een reeks tools klaar om aan de slag te gaan bij het aanpakken van ongewenst gedrag in de academische wereld...
  • Belgisch focal point EU-OSHA

    Oproep tot het inzenden van nominaties voor de Awards voor goede praktijken van EU-OSHA

    De Awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek, georganiseerd door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) en zijn nationale focal points, zijn een erkenning voor organisaties die een uitstekende en innovatieve bijdrage hebben geleverd aan veiligheid...
  • OIRA / Risicoanalyse

    OiRA in België: ontdek de nieuwe functies

    Op 10 november 2023 organiseerde het Belgisch Focal Point van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (EU-OSHA) een colloquium rond het 10-jarig bestaan in België van OiRA, de tool voor een online interactieve risicoanalyse.

Nieuws en evenementen

  • 25.03.2024

    Europese Raad bereikt akkoord over ontwerprichtlijn platformwerk

    Op 11 maart heeft de Europese Raad van Ministers, voorgezeten door België, een akkoord bereikt over de ontwerprichtlijn inzake platformwerk.
  • 22.03.2024

    Wijziging van de EU richtlijnen 2004/37/EG en 98/24/EG, wat de grenswaarden voor lood en de anorganische verbindingen daarvan en voor diisocyanaten betreft

    Op 19 maart 2024 werd de richtlijn (EU) 2024/869 van het Europees parlement en de raad van 13 maart 2024 tot wijziging van Richtlijn 2004/37/EG van...
  • 21.03.2024

    EU-OSHA doet piloottest voor vierde ESENER-enquête

    Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) organiseert een piloottest voor de vierde golf van de Europese...
  • 20.03.2024

    Op de blog: Fact-app nu ook met woordenschat bouw!

    De ‘First Aid Communication Tool’ (FACT), ontwikkeld door het Interregproject ‘AB-Réfugiés-Emploi’, werd in 2020 gelanceerd in 8 talen en bestond uit...
  • 20.03.2024

    Neem deel aan de enquête onder belanghebbenden van EU-OSHA!

    Om het standpunt van de belanghebbenden over zijn werkzaamheden beter te begrijpen, voert het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op...