Dit bericht geeft meer informatie over deze kaderovereenkomst, de opvolging ervan en andere kaderovereenkomsten. Tenslotte komt ook de huidige campagne Veilig en gezond werken in een digitale samenleving van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA), met zijn 5 prioriteitsgebieden, aan bod.
Over de kaderovereenkomst
De digitale transformatie van de economie is een thema met vele facetten, met grote gevolgen voor de arbeidsmarkten, de arbeidswereld en de samenleving in het algemeen. Het wordt door de lidstaten van de Europese Unie (EU) op verschillende manieren aangepakt. Deze overeenkomst veruitwendigt het gezamenlijke engagement van de Europese interprofessionele sociale partners om de voordelen te optimaliseren en de uitdagingen van de digitalisering in de arbeidswereld aan te pakken.
De overeenkomst moet gezien worden in het kader van artikel 155 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU). Het vloeit voort uit onderhandelingen die tussen de Europese sociale partners werden gevoerd in het kader van hun zesde meerjarenwerkprogramma voor 2019-2021.
Deze kaderovereenkomst heeft tot doel:
- werkgevers, werknemers en hun vertegenwoordigers bewuster te maken van en meer inzicht te geven in de kansen en uitdagingen die de digitale transformatie in de arbeidswereld met zich meebrengt;
- een actiegericht kader te bieden om werkgevers, werknemers en hun vertegenwoordigers aan te moedigen, te begeleiden en bij te staan bij het uitwerken van maatregelen en acties om deze kansen te benutten en de uitdagingen aan te pakken, rekening houdend met bestaande initiatieven, praktijken en collectieve arbeidsovereenkomsten;
- een partnerschapsbenadering tussen werkgevers, werknemers en hun vertegenwoordigers aan te moedigen;
- de ontwikkeling van een mensgerichte benadering van de integratie van digitale technologie in de arbeidswereld te ondersteunen om werknemers bij te staan en de productiviteit te verhogen;
Het doet dit door:
- een gezamenlijk dynamisch circulair proces uit te tekenen, rekening houdend met de verschillende rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende actoren, dat kan worden afgestemd op verschillende nationale, sectorale en/of ondernemingssituaties, stelsels van arbeidsverhoudingen, banen en digitale technologieën/instrumenten;
- concrete benaderingen, acties en maatregelen te belichten die werkgevers, werknemers en hun vertegenwoordigers kunnen gebruiken, afhankelijk van hun specifieke behoeften en omstandigheden, om onderwerpen zoals vaardigheden, arbeidsorganisatie en arbeidsomstandigheden aan te pakken.
De sociale partners hebben zich geconcentreerd op de volgende 4 onderwerpen:
- digitale vaardigheden en het vrijwaren van werkgelegenheid;
- modaliteiten met betrekking tot connectie en deconnectie;
- artificiële intelligentie en het waarborgen van het 'human in control'-beginsel;
- respect voor de menselijke waardigheid en controle.
De teksten van deze en andere kaderovereenkomsten kunnen in het Nederlands en het Frans geraadpleegd worden op de website van het ‘Employers’ Resource Center’, in de rubriek Database of European Social Dialogue Texts: Framework Agreements:
- Kaderovereenkomst van de Europese sociale partners inzake digitalisering (PDF, 610 KB)
- Accord-cadre des partenaires sociaux européens relatif à la transformation numérique (PDF, 651 KB)
Diverse organisaties hebben hierover bericht:
- Wolters Kluwer: Het Europees kaderakkoord over digitalisering;
- ‘Business Europe’ (in het Engels): European social partners framework agreement on digitalization;
- ‘UNI Global’ (in het Engels): European social partner framework agreement on digitalisation;
- ‘Industrial Relations and Labour Law’ (in het Engels): European Social Partners Framework Agreement on Digitalisation;
- Europees Verbond van Vakverenigingen (ETUC) (in het Engels): European Social Partner framework agreement on digitalisation: What’s happening already at national level and how to support social partners to implement? 27 April 2021.
Het ‘Agence nationale pour l’amélioration des conditions de travail’ (ANACT) heeft een gids rond het onderwerp gemaakt: Accord européen sur la transformation numérique des entreprises : pour un dialogue social technologique.
Dit kaderakkoord werd ook vermeld in het verslag aan de Koning van het Koninklijk besluit van 2 december 2021 tot wijziging van het koninklijk besluit van 2 oktober 1937 houdende het statuut van het Rijkspersoneel betreffende het deconnectierecht (via de website van het Belgisch Staatsblad).
Verder kwam men meer dan twee jaar later, op 6 oktober 2022, tot een overeenkomst met betrekking tot overheden. Lees hierover volgende berichten (in het Engels):
- ‘European Federation of Public Service Unions’ (EPSU): EU Social Partners signed new agreement on digitalisation for central government;
- ‘European Confederation of Independent Trade Unions’ (CESI): EU social dialogue: Landmark agreement on digitalisation in central government administrations;
- Eurogip: European social partners of central governments sign agreement on digital.
Opvolging en andere kaderovereenkomsten
Een overzicht van 4 Europese kaderovereenkomsten is beschikbaar op de website van de Nationale Arbeidsraad (NAR): Europese sociale dialoog: kaderovereenkomsten.
Op de website van de NAR kan men ook de jaarrapporten over de implementering van het Europese kaderakkoord over digitalisering (zoals voorzien in de overeenkomst) vinden:
- Rapport 122: Jaarrapport over de implementering van het Europese kaderakkoord over digitalisering (PDF, 1,44 MB);
- Rapport 125: Tweede jaarrapport over de implementering van het Europese kaderakkoord over digitalisering (PDF, 2,14 MB);
- Rapport 131: Derde jaarrapport over de implementering van het Europese kaderakkoord over digitalisering (PDF, 2,11 MB).
Er is bestaat ook een periodieke rapportering over een andere kaderovereenkomst, namelijk diegene over actief ouder worden:
- rapport 119: Derde rapport over de tenuitvoerlegging door de Belgische sociale partners van de Europese autonome kaderovereenkomst over actief ouder worden, maart 2017 (PDF, 327 KB);
- rapport 113: Tweede rapport over de tenuitvoerlegging door de Belgische sociale partners van de Europese autonome kaderovereenkomst over actief ouder worden, maart 2017 (PDF, 2,42 MB);
- rapport 109: Tenuitvoerlegging door de Belgische sociale partners van de Europese autonome kaderovereenkomst inzake actief ouder worden van maart 2017 (PDF, 3,41 MB);
- Autonome kaderovereenkomst van de Europese sociale partners inzake actief ouder worden en een intergenerationele aanpak (PDF, 1,71 MB).
De EU-OSHA-campagne 2016-2017 stond in het teken van gezondheid van oudere werknemers. Ook op deze BeSWIC-website vindt men een apart thema Oudere werknemers.
Daarnaast verdienen volgende webpagina’s een vermelding:
- EUR-Lex: Besluit 98/500/EG van de Commissie van 20 mei 1998 betreffende de oprichting van Comités voor de sectoriële dialoog tussen de sociale partners op Europees niveau;
- ETUC, ‘Accords d’entreprise transnationaux’ (AET) (in het Frans): Vers un cadre juridique optionnel européen pour les accords d'entreprise transnationaux;
- Europees Vakbondsinstituut (ETUI) (in het Frans): Bilan social de l’Union européenne 1999-2019: une route longue et sinueuse;
- Eurofound: thema telewerken;
- Algemeen Belgisch Vakverbond (ABVV): Samen voor sociaal verantwoorde digitalisering;
- Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV): AI op de werkvloer.
Zoals aangehaald in de inleiding, staat de huidige campagne van EU-OSHA in het teken van “Veilig en gezond werken in een digitale samenleving”. Lees hierover meer in volgend berichten op deze BeSWIC-website: