De risico’s van vallende voorwerpen of objecten, bijvoorbeeld op bouwplaatsen of tijdens constructiewerkzaamheden, worden vaak onderschat. Daarom hebben enkele organisaties richtlijnen of codes opgesteld voor het beheer van vallende voorwerpen.
Dit artikel geeft eerst wat meer informatie over de risico’s van vallende voorwerpen en de sectoren waarin deze risico’s voorkomen. Daarna worden de codes van goede praktijk en andere gidsen overlopen en gaat het artikel dieper in op het DROPS-initiatief, lessen uit ongevallen, wetgeving en normen en enkele andere bepalingen rond opleiding en sensibilisering.
De risico’s van vallende voorwerpen
Vallende voorwerpen kunnen een hoge impact hebben met grote gevolgen eens ze inslaan op mensen, andere voorwerpen of infrastructuur die zich eronder bevinden. Via volgende document op de website ‘Drops Online’ kan men deze impact berekenen: Dropscalculator (PDF, 720 KB). Uit deze calculator blijkt dat de impact vlug een dodelijke afloop kent.
Verschillende sectoren, zoals de offshore-industrie, olie- en gaswinning, procesindustrie (chemie, raffinage, energie), scheepvaart en de sector van windmolens, hebben richtlijnen ontwikkeld om deze risico’s te beheersen. Deze richtlijnen kunnen zowel preventief als schadebeperkend van aard zijn, gaande van het afbakenen van risicozones waar geen mensen zich mogen in begeven of aanwezig zijn, het plaatsen van netten die beletten dat voorwerpen verder vallen, tot het bevestigen van bevestigingssystemen aan materialen en arbeidsmiddelen om te verhinderen dat iets valt.
Ook in de luchtvaart speelt het risico een rol. Vreemde voorwerpen kunnen namelijk schade toebrengen aan een vliegtuig. Zo kunnen op de startbaan vreemde voorwerpen aangezogen worden, met schade aan de motor tot gevolg. Ook in de vluchtfase kan hagel, ijs, zandstormen, aswolken schade aan de motor aanbrengen. De aangebrachte schade wordt in dat jargon ‘foreign object damage of foreign object debris’ (FOD) genoemd. In dit kader is volgende Engelstalige publicatie, beschikbaar op de website van ‘Egamaster’, nuttig om te vermelden: Foreign Object Debris (PDF, 3,82 MB). In de nucleaire industrie spreekt men van ‘foreign material exclusion’ (FME).
Volgend Engelstalige artikels leggen de concepten duidelijk uit:
- op de website ‘Foreignmaterialexclusion.com’: FOD Control, FME, and Dropped Objects Prevention;
- op de website van ‘RFID Journal’: Intelligent Foreign Object Prevention (PDF, 4,36 MB).
In de voedingssector kent het probleem dan weer een totaal andere dimensie. Ook in deze sector is het niet de bedoeling dat in de voeding vreemde voorwerpen (in het jargon ‘foreign bodies’ / ‘corps étrangers’) terechtkomen, want dit kan aanleiding geven tot het terugroepen van het product. Lees hierover volgende artikels:
- op de website van ‘Flanders’ Food’: Hoe vreemd is een vreemd voorwerp?;
- op de website van Ansess (in het Frans): Dangers physiques dans les aliments: dangers: Corps étrangers;
- op de website van de ‘Food Standards Agency’: het thema Foreign bodies (in het Engels);
- op de website van ‘PubMed Central’ (in het Engels): Detection and prevention of foreign material in food: A review.
Persoonlijke beschermingsmiddelen tegen het vallen bestaan over het algemeen uit drie componenten, ook wel “het ABC van persoonlijke valbeveiliging” genoemd: “Anchor” (ankerpunten), “Body support” (harnassen) en “Connecting device” (verbindingsmiddelen). Meer informatie op de website van de Vereniging Veilig & Gezond Werken (VVGW): Persoonlijke valbeveiliging kiezen: gebruik het ABC en vergeet de DEF niet!.
Op dezelfde manier bestaat preventie van vallende voorwerpen uit 3 Ts (in het Engels): “trapping” (bevestiging), "Tethering” (bevestigingsmiddelen, gereedschapskoorden) en “Topping” (gereedschapstassen). Meer informatie hierover in het Engels in volgend artikel op de website ‘Go safe’: The Three T's of Dropped Object Prevention.
Codes van goede praktijk
Hieronder vindt u een overzicht van enkele relevante codes van goede praktijk.
“Recommendation 024E/2018: Dropped objects” van de Noorse ‘Samarbeid for Sikkerhet’
De code Recommendation 024E/2018: Dropped objects van de Noorse ‘Samarbeid for Sikkerhet’ (SfS) bevat 4 delen, beschikbaar in het Engels op de website van SfS:
- het handboek Prevention of dropped Objects (PDF, 1,54 MB) (versie 4);
- Management elementen (PDF, 330 KB) voor de preventie van vallende voorwerpen;
- Functionele elementen (PDF, 420 KB) voor de preventie van vallende voorwerpen;
- Posters (PDF, 2 MB).
Het handboek zelf bevat 11 hoofdstukken rond volgende thema’s:
- Vallende voorwerpen
- Risicobeheer
- Preventie van vallende voorwerpen
- Bevestiging/verankering en gereedschapslijnen
- Werken op hoogte
- Hijsmiddelen
- Beveiliging van structuren
- Elektrisch materieel en instrumentatie
- Beveiliging/bevestiging van ander materieel
- Termen en afkortingen
- referenties
“Reliable securing: Best practice recommendations for the securing of equipment and tools at the worksite” (versie 4)
Deze gids is beschikbaar op de website van ‘Drops Online’: Reliable Securing: Best practice recommendations for the securing of equipment and tools at the worksite (PDF, 6,73 MB).
De gids bevat 11 hoofdstukken rond volgende thema’s:
- DROPS betrouwbare bevestiging
- Bevestigingsmethoden
- Het begrijpen van vallende voorwerpen
- Risicobeheer
- Algemene tips voor valvrije voorwerp werkplekken
- Werken op hoogte
- Hijsen, heffen en hangende voorwerpen
- Vastzetten van structurele onderdelen en diversen
- Beveiligen van elektrische apparatuur en instrumenten
- Bewegende arbeidsmiddelen
- Opslag van materieel
Enkele andere gidsen
Enkele gidsen uit het buitenland met een link met enkele van hoger vermelde sectoren:
- Engelstalig:
- ‘Energy Safety Canada’: Dropped Objects Prevention: a best practice (PDF, 1,31 MB);
- ‘American Bureau of Shipping’ (ABS): dropped object prevention on offshore units and installations (PDF, 6,75 MB);
- ‘Rig Site Safety Working Group’ (RSSWG, Australië): DROPS Management System Self Assessment Guideline;
- ‘WSHCouncil’: WSH Guidelines on Safeguarding Against Falling Objects;
- ‘International Association of Oil&Gas Producers (IOGP)’:
- in 3 talen op de website van ‘Global Offshore Wind’ (‘G+/DROPS’):
- Vereniging Energie voor Mobiliteit en Industrie (VEMOBIN, Nederland): Voorkomen van vallende voorwerpen bij werken op hoogte.
Daarnaast zijn er ook gidsen van producenten van vanglijnen en veiligheidskoorden voor materiaal, netten of afdekmatten van openingen:
- in het Engels:
- ‘Cablesafe’: Handbook dropped objects prevention
- ‘Neverletgo’: Dropped Object Prevention
- ‘Dropsafe’: Empowering Drops Prevention
- 3M: Dropped Object Prevention Sample Plan (PDF, 5,50 MB)
- ‘Preventdrops’: securing methods
- ‘Ergodyne’: drop Cops guide (PDF, 7,73 MB)
- ‘Lunatools’: Tool fall protection when working at heights: a handbook that helps you prevent accidents and save lives (PDF, 46,4 MB);
- ‘Milwaukee’ (in het Duits): Schutz vor herabfallenden Werkzeugen
Tenslotte zijn er ook nog documenten van individuele bedrijven in risicovolle sectoren (in het Engels):
- ‘Oman Society for Petroleum Services’: Drops management standard (PDF, 5,50 MB);
- Chevron:
- op de website van verzekeraar ‘Zurich North America’: The Beck Group Dropped Object Prevention Plan Green Water Block 23 (PDF, 6,73).
Andere relevante informatiebronnen
Hieronder worden enkele organisaties en websites met algemene informatie over vallende voorwerpen opgesomd:
- in het Engels:
- ‘Safework NSW’: falling objects;
- IRATA:
- ‘International Safety Equipment Association (ISEA)’: dropped objects prevention;
- ‘Tower Crane Technical Information Note (TIN 050)’: Prevention of Objects Falling from Height (PDF, 371 KB);
- in het Nederlands:
- ‘HSElifeNL’: hazard hunting: dropped objects,
- in de Arbocatalogus Waterbouw in hoofdstuk 12 (veiligheidsonderwerpen 12.1 tem 12.7 en veiligheidsonderwerpen 12.8 tem 12.10) vindt men ook enkele elementen terug.
Daarnaast heeft het hogervermelde ‘Dropsafe’ nog 2 rapporten uitgegeven (in het Engels):
Tenslotte komen torenkraanmonteurs met eigen valrisico’s en het risico van vallende voorwerpen ook aan bod in het TV-programma “Gevaarlijkste jobs van Vlaanderen”, dat beschikbaar is via ‘VTMgo’: Torenkraanmonteur Johan: "Ik ben al twee collega's verloren".
“Dropped Objects Prevention Scheme”-initiatief (DROPS) en de website ‘Drops online’
DROPS is een industriebreed initiatief dat zich richt op het voorkomen van vallende voorwerpen, en vertegenwoordigd wordt door 200 exploitanten, aannemers, dienstverlenende bedrijven en brancheorganisaties, die allemaal hun engagement en enthousiasme delen voor het gemeenschappelijke doel van de preventie van vallende voorwerpen.
Op de website van ‘DROPS’ zijn volgende zaken beschikbaar:
- Recommended practice rev 02
- Drops recommend practice gap analysis rev 02
- Drops reliable securing booklet rev 04 (reeds hierboven vermeld in de codes van goede praktijk)
- Backloading Best Practice
- Drops calculator
- Alerts and learning
- DROPS products
- Presentations
- Poster selection
- Pre-task guidance
- DROPS winter awareness
- Hazard hunt
- DROPS resource guide
- Survey and inspection
- Red zones
- Tools at height best practice
- Best practice submission
- Drops identity
- archive
Volgend BeSWIC-bericht verwees al naar ‘Drops online’ en twee IRATA-berichten rond vallende voorwerpen: Touwtechnieken: enkele (inter)nationale organisaties en websites.
Lessen uit ongevallen
Hieronder vindt u een niet-limitatieve lijst van organisaties met berichten over ongevallen en lessen uit ongevallen met vallende voorwerpen (in het Engels):
- ‘Bureau of Safety and Environmental Enforcement’ (BSEE): BSEE Identifies Dropped Object Hazards During Risk-Based Inspections;
- IMCA, met de zoekfunctie “dropped object”;
- ‘Dropsafe’: Drops risks: Identifying Causes of Dropped Objects;
- ‘Maritime safety forum’: Safety alerts: dropped objects;
- IRATA:
- safety bulletin no. 42: falling or dropped objects
- Safety bulletin no. 40: dropped objects
- Safety bulletin no. 35: dropped objects
- Safety bulletin no. 28: dropped objects
- Topic Sheet No. 15: Tool lanyards
- Safety and health topic sheet no. 11: dropped objects
- Topic Sheet No. 3: Avoiding dropped back-up devices;
- Energy Safety Canada Alerts (vallende voorwerpen);
- ‘Worksafe’: Falling object from tower crane;
- CPA: Dropped radio in shaft;
- NOPSEMA: safety alert 56: dropped objects.
Vallende voorwerpen: wetgeving en normen
Er is wereldwijd weinig formele regelgeving die expliciet maatregelen voorziet tegen vallende voorwerpen. Enkele uitzonderingen zijn de Verenigde Staten met 29 CFR 1926.759 - Falling object protection voor de bouwsector en met 29 CFR 1910.28 - Duty to have fall protection and falling object protection (via de website van de Amerikaanse ‘Occupational Safety and Health Administration’, in het Engels) voor de algemene industriesector, en het Verenigd Koninkrijk met zijn ‘working of height regulation’ uit 2005 met punt 10 falling objects (via de wetgevingswebsite van het Verenigd Koninkrijk, in het Engels).
Ook in het Franse artikel R4225 van de “Code du Travail” is er sprake dat werkposten buiten moeten beschermd zijn tegen vallende voorwerpen, beschikbaar in het Frans via de wetgevingswebsite van Frankrijk: article R4225.
Daarnaast bestaan de Amerikaanse normen ANSI/ISEA 121-2018: American National Standard for Dropped Object Prevention Solutions en ANSI/ASSP Z359.3-2019 Safety Requirements For Lanyards And Positioning Lanyards.
In Duitsland is er DGUV Regel 101-038 Bauarbeiten §11 Herabfallende Gegenstände (via de website van de DGUV) en de ‘Technischen Regeln für Arbeitsstätten’ (ASR), beschikbaar via de website van de ‘Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin’ (BAuA) (in het Duits): Schutz vor Absturz und herabfallenden Gegenständen, Betreten von Gefahrenbereichen (ASR 2.1) (PDF, 789 KB).
Tenslotte bestaat er een waarschuwingsbord “Vallende voorwerpen", beschikbaar op de website van het 'Online Browsing Platform’ (OBP) van ISO: W035 volgens ISO7010. Meer uitleg over veiligheids- en gezondheidssignalering zijn beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: Toepassing van de ISO 7010 norm.
In de hogervermelde “Working of height regulation” is er ook een punt 9 fragile surfaces (in het Engels via de wetgevingswebsite van het Verenigd Koninkrijk). Op deze BeSWIC-website verscheen volgend bericht rond het onderwerp: Maatregelen om het valgevaar bij openingen en breekbare dak structuren te vermijden.
Sensibilisering, opleiding, toolboxen, evenementen en presentaties
De website ‘Drops online’ heeft diverse pagina’s die te maken hebben met deze aspecten zoals Presentations, Poster selection, DROPS winter awareness en Hazard hunt (in het Engels).
Ook de website ’Never let go’ heeft een rubriek Library, waar je Engelstalige posters kan downloaden. De website heeft ook een innemende video gemaakt (in het Engels): Killer on the Loose – The award-winning dropped objects safety video.
Daarnaast verdienen volgende initiatieven een vermelding:
- ‘Drops metaverse’ (in het Engels): events;
- ‘Safe work Australia’ (in het Engels): Falling objects fact sheet;
- ‘Bedrijvenpark Botlek’: toolbox vallende voorwerpen (PDF, 1,33 MB);
- ‘Altrad’ (in het Engels): stop the drop-campagne;
- ‘American Wind Energy Association’ (AWEA), momenteel ‘American Cleen power’ (in het Engels): campagne stop the drop;
- Total:
- gouden regel 10 rond werken op hoogte (pagina 26 tot 28): Vallende voorwerpen (PDF, 1,43 MB),
- golden rule 10: work at height (pagina 26 tot 28, in het Engels): falling objects (PDF, 1,40 MB);
- ‘International Powered Access Federation’ (IPAF):
- ‘Infrastructure Health & Safety Association’ (IHSA) (in het Engels): falling-object hazards,
- ‘Energy Institute’:
Touwtechnieken of werken met lijnen is ook één van de tien gouden regels van Total (pagina 16-17 van het document Vallende voorwerpen (PDF, 1,43 MB)). Op deze BeSWIC-website verscheen eerder een bericht over touwtechnieken: Touwtechnieken: enkele (inter)nationale organisaties en websites.
Interessant is tenslotte volgend BeSWIC-bericht over de risico’s in de windenergiesector: Veilig werken in de windenergiesector. Ook vallende voorwerpen komen in het artikel aan bod.