Werken in de podium- en eventsector is niet zonder risico. Niet enkel bij podium- en eventtechnici, maar ook bij andere medewerkers moet er gewaakt worden over een veilige werkomgeving. Op 1 juni 2023 lanceerde het paritair comité van de podiumkunsten (PC 304) twee tools die daarbij kunnen helpen: het veiligheidspaspoort en een geüpdatete versie van ARIANE.
In dit artikel vindt u meer uitleg over het veiligheidspaspoort en ARIANE. Verder komen enkel andere initiatieven en projecten van de sector aan bod en worden enkele BeSWIC-berichten over risico’s in de sector opgesomd.
Veiligheidspaspoort
Tijdens de voorstelling in Bronks Jeugdtheater gaf Chris Van Goethem meer uitleg over het veiligheidspaspoort, dat tot stand kwam in samenwerking met het Sociaal Fonds Podiumkunsten (PC 304), STEPP en RITCS. Met dit certificaat biedt de sector de werkgevers in de sector de garantie dat hun medewerkers de basiscompetenties rond veilig werken in de sector onder de knie hebben.
In de podium- en eventsector werken technici met uiteenlopende statuten samen. Vaak vervullen ze tijdelijke opdrachten. Soms gaat het om buitenlandse medewerkers van wie de diploma’s en certificaten moeilijk te vergelijken zijn.
Het certificaat bouwt verder op een eerder ‘European Theatre Technicians Education project’ (ETTE), dat tien essentiële veiligheidscompetenties definieerde. Het is de bedoeling dat het certificaat in elk van de deelnemende landen (Nederland, Duitsland, Finland, Zweden, ...) erkend wordt en dat technici op die manier gemakkelijker binnen Europa kunnen gaan werken. In 2020 werd bovendien de ‘European Council for Qualification and Certification of Stage and Event Technicians’ (ETTEC) opgericht om erkenning van centra en assessoren te organiseren, gebaseerd op ISO17024.
Het veiligheidspaspoort steunt op het “4-ogenprincipe” en maakt gebruik van ESCO, de meertalige classificatie van Europese vaardigheden, competenties, kwalificaties en beroepen.
Het paspoort bestaat uit drie onderdelen: er is een digitaal leertraject (van de 10 veiligheidscompetenties), een schriftelijk examen en een praktijkexamen. Het goed doorlopen van de drie onderdelen levert het certificaat op.
Meer informatie op de website van het veiligheidspaspoort.
Over het ETTE-project verscheen volgende informatie:
- op deze BeSWIC-website: Europees veiligheidspaspoort voor de theater- en eventindustrie;
- in het stepp mag#42, op pagina 25, over “Een Europees veiligheidspaspoort voor podiumbouwers”.
Na de uiteenzetting van Chris Van Goethem vertelde Katrien De Troyer hoe het ETTE-veiligheidshandboek, dat meer dan 400 bladzijdes telt, op een gebruiksvriendelijke en didactische manier vertaald werd naar ongeveer 105 video’s. Men rekent op ongeveer 1,5 uur doorlooptijd per module. De modules kan men op eigen tempo doorlopen.
Het geheel is visueel afwisselend, er zijn veel oefeningen en er is ook een zelfevaluatie. De modules, of een deel ervan, kunnen ook apart in het kader van een initiële opleiding op heropfrissing doorlopen worden en hoeven niet altijd aanleiding geven tot het volledig doorlopen van het traject. Wanneer men een account aanmaakt houdt het systeem de voortgang automatisch bij.
Er is ook een Engelse versie gemaakt, die beschikbaar is via de website safetypass.eu. Deze versie steunde op het E-LEV-project.
Het leertraject was bij de lancering klaar. Het schriftelijk examen zou tijdens de zomer van 2023 klaar zijn en in het najaar 2023 wordt gestart met het praktijkexamen. Pas vanaf dan kan men dus een certificaat bekomen.
Na de presentaties was er een sofagesprek waarbij mensen van onderwijsinstellingen en het werkveld hun engagementen hiervoor uitspraken. De preventieadviseur van Opera Ballet Vlaanderen gaf te kennen dat dit deel uitmaakt van het jaaractieplan en het veiligheidspaspoort stapsgewijs zal worden ingevoerd. Ook stagehands zouden maximaal gesensibiliseerd worden om zich in te schrijven in deze demarche. Het paspoort is geen voorwaarde om te mogen werken in de sector, maar het kan op termijn wel gevraagd worden door werk- of opdrachtgevers.
ARIANE
Tenslotte werd ARIANE 2.0 voorgesteld. Deze website en tool van het Sociaal Fonds Podiumkunsten biedt ondersteuning en inspiratie bij de administratie van het preventiebeleid. De oude Dropbox-structuur is behouden en er staan 7 categorieën beschreven op de website:
- Organisatie
- Werknemers en derden
- Uitrusting en arbeidsmiddelen
- Gebouwen en installaties
- Materialen en agentia
- Risico en beleid
- Noodplanning
Er is ook een module met vragen en de pagina’s zijn met tags voorzien, zodat zaken makkelijk op te zoeken zijn. Het registreren is eenvoudig. De pagina is beschikbaar via de website van het Sociaal Fonds Podiumkunsten: Ariane.
Meer informatie over op de website van:
- Podiumkunsten:
- aankondiging: de lancering van het veiligheidspaspoort op 1 juni 2023,
- de presentaties,
- communiqué: Lancering: Veiligheidspaspoort;
- BESA: nieuw “veiligheidspaspoort”-leerplatform voor technici in de eventsector;
- VI.BE: Veiligheidspaspoort voor technici in de podium- en eventsector vanaf nu te bezoeken;
- ‘Event Confederation’: lancering leerplatform veiligheidspaspoort;
- Amplo:
Andere initiatieven en projecten
Op de website van podiumtechnieken vindt men onder de rubriek “competenties” een lijst van projecten van de laatste 10 jaar die te maken hebben met het veiligheidspaspoort. Twee voorbeelden zijn:
- European Sound Specialist Education and Curriculum Exchange (ESSENCE)
- Partial Certification in the Vocational Field of Event Technicians (PACE-VET)
De verwijzing naar het ETTE, ESSENCE en PACE-VET-project is ook opgenomen in het NVAO-rapport (Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie) van 24 december 2021 rond het nieuwe graduaat in de podium- en eventtechnieken, dat in het najaar van 2023 zal starten. Meer informatie hierover is beschikbaar op de website van AP Hogeschool: Graduaat in de podium- en eventtechnieken (PDF, 721 KB).
De nieuwe opleiding komt er op vraag van de sector zelf. De uitstroommogelijkheden zijn legio, van verhuurbedrijven tot productiehuizen, culturele centra, reizende theatergezelschappen, festivals en muziekgroepen. De technologie heeft grote sprongen gemaakt en oudere technici haken af. Sinds 2023 staat podiumtechnicus dan ook op de knelpuntberoepenlijst van de VDAB en sinds 2022 ook op volgende lijst op de website van FOREM, de officiële instantie die instaat voor vorming en begeleiding van werklozen in het Waals Gewest: Métiers/fonctions critiques et en pénurie en Wallonie (hors métiers de l’enseignement.
Naast ESSENCE en PACE-VET is ook het tewerkstellingsinitiatief Sabbattini het vermelden waard. Sabbattini is een initiatief van de VDAB, het sociaal fonds podiumkunsten en De Singel (Antwerpen). het dankt zijn naam aan Nicola Sabbattini (˚1574, Italië), één van de grondleggers van de hedendaagse theatermechanica. Tijdens de Sabbattini-opleiding verwerven werkzoekenden niet enkel een technische basiskennis via theoretische en praktische lesmodules, maar vooral ook via stages in de podiumkunstensector.
Tenslotte werd op 17 april 2020 de Event Confederation opgericht, die BESA en Febelux vertegenwoordigen onder de vleugel van Unizo, zodat er met één stem kan gesproken worden om de belangen van de evenementensector te verdedigen. Hun ambitie is om in de toekomst als apart paritair comité (PC) te kunnen fungeren, zodat CAO’s kunnen afgesloten worden. In 2025 wil men bovendien een event charter hebben. Meer informatie hierover op de website van de ‘Event Confederation’: Event Charter.
Risico’s van de sector
Naast het reeds hoger vermelde bericht over ETTE, zijn er op deze BeSWIC-website nog berichten verschenen over de sector:
- Arbeidsomstandigheden van artiesten en kunstenaars
- Actieplan grensoverschrijdend gedrag in de mediasector
- Grensoverschrijdend gedrag in de cultuur- en mediasector
Op de website ‘Médecinedesarts’ kan men veel informatie vinden over welzijn van uitvoerende kunstenaars (in het Frans):
- Tijdschriften, die ook werden opgesomd in het reeds vermelde bericht over Arbeidsomstandigheden van artiesten en kunstenaars;
- Boeken;
- 6 gezondheidsaffiches:
Daarnaast bestaat er een OIRA voor locaties en één voor productiegezelschappen. Op deze BeSWIC-website verscheen volgend bericht over de OIRA: OiRA tool voor de podiumkunsten.
In de coronaperiode was de sector bijzonder getroffen. Bij de opstart heeft de brede sector een voortrekkersrol rond ventilatie gespeeld. Meer informatie hierover in volgend BeSWIC-bericht: Goede luchtkwaliteit in bioscopen en andere initiatieven.
Ook de website van de Vereniging voor Podium technologie (VPT) en meer bepaald de webpagina over veiligheid/arbowetgeving verdienen een vermelding.
Het is belangrijk dat er in dit soort opleidingen voldoende praktijk aan bod komt. Om het certificaat te bekomen, moet men in de laatste stap een praktijkexamen afleggen. Ook in de risicovolle taken in het kader van VCA zit een belangrijke hoeveelheid praktijk verwerkt. Tenslotte speelt beleving in de “Safety Street” voor contractoren in de procesindustrie ook een belangrijke rol. Op deze BeSWIC-website verscheen hierover volgend bericht: “Safety street”: een andere manier van communicatie rond veiligheid voor contractoren.