Risico’s van koelkamers in de fruitsector

23.04.2013

Recent werd een fruithandelaar onwel in een zuurstofarme koelkamer van zijn bedrijf bij het controleren van het fruit. De man moest gereanimeerd worden en werd in kritieke toestand overgebracht naar het ziekenhuis. In het verleden zijn hiermee nog incidenten en doden gevallen. 

Hieronder verneemt u meer over:

  • de risico’s in de fruitsector
  • zuurstofarme toepassingen in verschillende sectoren en de gezondheidseffecten. In de wetenschappelijke literatuur is de Engelse term voor verlaagd zuurstofgehalte “hypoxic air” en voor zeer lage zuurstofgehalten “ultra low oxygen”.

Ultra low oxygen cellen in de fruitsector

Om het jaar rond fruit te kunnen leveren, wordt het opgeslagen in koelcellen. Het fruit wordt daarom geconditioneerd bewaard onder vastgestelde temperatuurwaarden en luchtsamenstellingen.

Voorwaarden voor een lange houdbaarheid en goede kwaliteit zijn een lage temperatuur, een zeer laag zuurstofgehalte en een verhoogd CO2-gehalte. Het rijpingsproces van fruit wordt dan namelijk sterk vertraagd.

Om aan voornoemde voorwaarden te kunnen voldoen, moeten de koelruimten hermetisch van de buitenlucht worden afgesloten. Het opgeslagen fruit zal door ‘ademen’ de zuurstof in de afgesloten ruimte gaan verbruiken. De hoeveelheid zuurstof zal dan dalen en uiteindelijk uitkomen op circa 1%.

Deze hermetisch van de buitenlucht afgesloten koelruimten met een zeer laag zuurstofgehalte noemt men Ultra Low Oxygen-cellen of afgekort ULO-cellen.

Risico’s door zeer lage zuurstofconcentratie in de ULO-cellen

In lage zuurstofconcentraties kan een mens niet overleven. Vandaar dat men strikte procedures in acht moeten nemen als men die ruimten wil betreden voor bijvoorbeeld een monstername van het fruit.

Enkele hulpmiddelen bij staalnames zijn:

  • waarschuwingsstikkers
  • sleutelsysteem
  • zuurstofaanduiding
  • buddy-systeem
  • de procedure van betreden van besloten ruimte toepassen.

Ook de lay-out van de opslag is belangrijk.

Meer informatie daarover vindt u in een protocol van de Nederlandse fruittelers organisatie (NFO). U kunt dat protocol bij de NFO bestellen onder vermelding van ‘Protocol ULO-bewaring & Celcontrole’:

Nederlandse Fruittelers Organisatie
Postbus 344
2700 AH Zoetermeer
Telefoon: (079) 368 13 00
Fax: (079) 368 13 55
E-mail: info@nfofruit.nl
Website: www.nfofruit.nl

Het protocol is ook rechtstreeks te downloaden van hun website.

Ook van de Workshop 'Post harvest kwaliteit in de tuinbouw' van maandag 15 april 2013 van het proefcentrum van de sierteelt kan een presentatie gedownload worden waar sprake is van de ULO-risico’s.

Andere risico’s in de fruitsector

Naast lage zuurstofconcentratie in koelcellen zijn er ook nog andere risico’s in de fruitsector, zoals gevaarlijke stoffen, fysieke belasting en machines. De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft daarover deze brochure uitgegeven: Arbeidsrisico’s in de fruitteelt (PDF)

Verlaagde zuurstoftoepassingen als brandpreventieconcept

Naast de hoger vermelde toepassing om rijpingsprocessen te controleren, wordt verlaagde zuurstofconcentratie voornamelijk als brandpreventieconcept gebruikt. Bij verlaagde zuurstofconcentraties van 17% tot zelfs 15% kan de brand niet ontstaan of zich minder snel uitbreiden, zodat de schade beperkt blijft.

Zo wordt verlaagde zuurstofconcentratie als brandpreventieconcept gebruikt in:

  • datacenters
  • opslagruimten voor waardevolle zaken
  • archieven
  • diepvries- en gekoelde ruimten.

Een aantal organisaties en verzekeraars hebben diverse richtlijnen opgesteld voor het veilig gebruik van verlaagde zuurstof als brandpreventieconcept. Enkele gekende codes van goede praktijk zijn:

Meer info

Artikels over ongevallen in een ULO-koelcel

Veiligheid in ULO-koelcellen

Arbeidsrisico’s in de fruitteelt

Brandbeveiligingssystemen gebaseerd op inertisering en zuurstofreductie:

Brandbeveiligingssystemen in een aantal toepassingen en sectoren

Gezondheidseffecten van verlaagde zuurstofconcentratie