13.11.2023

PV Vlaanderen heeft in samenwerking met verschillende sectororganisaties een Veiligheidshandboek PV-installatie opgesteld. Dit handboek somt de basiselementen op om een kwaliteitsvolle en veilige PV-installatie op professionele (niet-residentiële) platte daken te installeren.

Dit artikel geeft een samenvatting van inhoud van dit handboek en gaat dieper in op de opleiding voor installateurs, arbeidsongevallen in de sector en relevante documenten uit binnen- en buitenland. Tenslotte komen enkele gevaren van werken op hoogte en andere relevante regelgevingen aan bod.

Veiligheidshandboek PV-installatie

Het Veiligheidshandboek is bedoeld als kaderdocument en als aanvulling of verduidelijking op reeds bestaande wetgeving, om op die manier een handvest aan te reiken tussen ontwikkelaars, installateurs, eigenaars, gebruikers, verzekeringsmaatschappijen, brandweer en overheidsdiensten voor nieuw te bouwen PV-installaties.

Het handboek kan gedownload worden op de website van Volta: Handboek veilige PV-systemen Niet-residentiële platte daken (PDF, 583 KB).

Dit handboek behandelt zowel bouwkundige (dakrisico’s en stabiliteitsrisico’s) als elektrische en andere kwaliteits- en veiligheidsaspecten. Een afsluitend hoofdstuk focust op onderhoud en exploitatie.

Het hoofdstuk rond arbeidsveiligheid (4.3) bevat een summiere beschrijving van het onderwerp. Zo zal het ontwerp niet alleen rekening houden met de arbeidsveiligheid tijdens de plaatsing van de installatie, maar ook met de benodigde arbeidsveiligheid tijdens het onderhoud van de installatie. Het veiligheids- en gezondheidsplan dient ten alle tijden op de locatie aanwezig te zijn.

Voor het uitvoeren van thermografie op de elektrische installatie wordt verwezen naar Regelek 2013 §3.2.2. Meer informatie hierover op de website van ANPI: Regelek 2013: Voorschriften voor de elektrische installaties (PDF, 424 KB).

Enkele organisaties hebben bericht over het Handboek:

Opleiding voor installateurs

Het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest hebben een systeem opgezet dat gericht is op het opleiden en de certificatie van betrouwbare en kwaliteitsvolle installateurs. De beoogde technologieën omvatten de volgende kleinschalige/residentiële energiesystemen. Meer informatie is beschikbaar op de website van Rescert.

Daarnaast bestaan er ook verschillende labels.

Arbeidsongevallen

Het stijgend aantal arbeidsongevallen in de sector, voornamelijk als gevolg van vallen van hoogte, is de laatste tijd naar aanleiding van een campagne begin 2023 meerdere keren in de Nederlandse actualiteit aan bod gekomen. Hieronder vindt u enkele voorbeelden:

Het onderwerp leeft ook in de Nederlandse politiek. Hieronder vindt u enkele artikelen uit Solar magazine met een politieke insteek:

De parlementaire vragen en antwoorden zelf kunnen gedownload worden op de website van de Nederlandse Tweede Kamer:

Ook uit de recentste Bliksemaktie (in de bouw) van de Arbeidsinspectie in België blijkt werken op hoogte het grootste risico met de meest vastgestelde inbreuken. Meer informatie hierover in volgende berichten:

Andere documenten uit binnen- en het buitenland

In België kan men voor constructietechnische maatregelen en andere aspecten verwijzen naar documenten van Buildwise en volgende artikels:

Er zijn ook 2 uitgebreide technische documenten op de website van:

Vermeldenswaardig is het eindwerk van Farah Faudzi van de Universiteit Gent/’University of Edinburgh’, die met een scriptie over de brandontwikkeling tussen dakbedekking (brandbaar) en PV-panelen boven het platte dak (onbrandbaar) de IFV-VVBA-scriptieprijs 2019 gewonnen heeft.

Organisaties in het buitenland bieden documenten aan over risico’s en maatregelen met fotovoltaïsche systemen. Hieronder enkele voorbeelden:

Nederland

Frankrijk

Verenigd Koninkrijk

Duitsland

Verenigde Staten

Industriële toepassingen

Voor niet-huishoudelijke maar grote industriële toepassingen bieden engineeringsbedrijven ongetwijfeld ook richtlijnen. Neem bijvoorbeeld volgend document in het Engels van ABB: Technical Application Papers No.10 Photovoltaic plants (PDF, 6,20 MB).

Documenten in verband met verzekeringen

Verzekeraars verspreiden ook documentatie, die veelal in het teken staat van brandrisico’s. Enkele voorbeelden (in het Engels):

De Duitse wetenschappelijke instelling ‘Fraunhofer’ heeft in het verleden volgend wetenschappelijk onderzoek gedaan: PV Fire Protection – Evaluation of the Fire Risk in Photovoltaic Plants and Development of Safety Concepts for Risk Minimization.

De Confederation of Fire Protection Associations Europe (CFPA-Europe) heeft tevens een richtlijn 37 ontwikkeld: Photovoltaic systems: Recommendations on loss prevention.

Op de website van dakweb verscheen ook een algemeen duidend artikel over verzekeringen: Geen reden voor hoge verzekeringspremie bij deskundige installatie zonnepanelen.

BeSWIC-berichten rond werken hoogte

Bij het installeren van zonnepanelen wordt meestal gewerkt op hoogte. Op deze BeSWIC-website verschenen in het verleden verschillende artikels over werken op hoogte in het algemeen. Hieronder enkele voorbeelden:

Soms worden ook brosse daken betreden. Hierover verscheen volgend BeSWIC-bericht: Maatregelen om het valgevaar bij openingen en breekbare dak structuren te vermijden.

Andere wetgevingen

In verband met zonnepanelen bestaat er ook wetgeving over eco-ontwerp, energielabels, EU-Ecolabel en EU groen aankopen. Dit wordt gebundeld weergegeven op de website van Solarpower europe: PV Sustainable Product Policies: a quick guide on EU sustainability instruments.

Ook volgende berichten zijn nuttig om te bekijken:

In “Hoofdstuk 7.112. Huishoudelijke fotovoltaïsche installaties op laagspanning (≤ 10 kVA)” van boek 1 van het Algemeen Reglement op de elektrische installaties (AREI) zijn er bepalingen te vinden over zonnepanelen. Wat betreft andere energieopwekkingsvormen dan zonnepanelen zijn er ook nog bepalingen in “Hoofdstuk 7.22. Voeding van elektrische wegvoertuigen” en “Hoofdstuk 7.103. Industriële accumulatorbatterijen” van boek 1 van het AREI.

Tenslotte is het nuttig te verwijzen naar volgende internationale norm die over fotovoltaïsche installaties bestaat (via de 'International Electrotechnical Commission’): IEC 60364: Part 7-712: Requirements for special installations or locations – Solar photovoltaic (PV) power supply systems.

Rond het zich ontdoen van PV zonnepanelen werd PV Cycle Belgium als beheersorganisme opgericht. Er is een webpagina rond inzameling.