11.01.2024

Het Safer Works of Safer-W-programma van Infrabel omvat een tiental projecten die de veiligheid van de werknemers die op het spoor werken, moet verhogen. Het is een programma voor verschillende directies van Infrabel om veiligheidsrisico's op te sporen en zo te anticiperen op veiligheidsincidenten bij spoorwerken. Ondertussen zijn er verschillende veiligheidsoplossingen geïmplementeerd.

Dit artikel geeft meer informatie 2 projecten van Safer-W, Infralert en “Mobile Balise Stop” (MBS), lijst enkele lessen uit spoorwegongevallen op en verwijst naar andere BeSWIC-berichten over spoorwegveiligheid. 

Infralert en “Mobile Balise Stop”

Op het ogenblik van het treinongeval van Morlanwelz in 2017 bestond er maar één draagbaar veiligheidssysteem om medewerkers die op het spoor werkten te beveiligen, namelijk het ATW-Tx systeem (“Automatic train warning”). Dit toestel is verbonden met het digitale verkeerssturingssysteem van een seinpost en waarschuwt de technische ploegen wanneer er een trein aankomt. Maar het actieterrein van ATW-Tx is beperkt en het toestel kan enkel gebruikt worden bij wissels aan de in- en uitrit van een station. Daarom werd na het ongeval van Morlanwelz verder gewerkt aan systemen die in alle omstandigheden waken over de veiligheid van de medewerkers die in de sporen werken en eenvoudig en snel te gebruiken zijn.

Het eerste nieuwe systeem heet Infralert. Dit systeem is een wereldwijde primeur en werd voor Infrabel op maat gemaakt door het Antwerpse veiligheidstechnologiebedrijf Rombit. Het waarschuwt spoorarbeiders met een signaal (trilling en visueel) op een polsband wanneer een trein in de buurt van een werf (doorlopend spoor tussen twee stations) komt. De uitrol van het volledige systeem is voorzien vanaf april 2024.

Het tweede nieuwe systeem heet MBS (“Mobile Balise Stop”). Dit systeem is een Europese primeur en werd ontwikkeld in samenwerking met Alstom, Zöllner Signal en Infrabel. Een MBS-baken (toestel in het spoor) is een mobiel apparaat dat een werfzone bewaakt, waarbij rekening wordt gehouden met de remafstand van treinen. Wanneer het actief is, veroorzaakt het een noodremming bij een trein wanneer die erover rijdt. Vanaf eind 2025 zal het bruikbaar zijn voor alle type treinen. Vanaf april 2024 worden de eerste MBS toestellen op het terrein geleverd.

In volgende publicaties werd hierover bericht:

Over deze “Automatic Track Warning Systems” (ATWS) kan men ook volgende werkinstructie op de website van Infrabel terugvinden: WIT-1011-NL- Automatic Track Warning System (ATWS) – Automatisch (PDF, 2,21 MB).

Deze waarschuwingssystemen komen ook aan bod in Topic 49: Track Worker Safety (PDF, 7,13 MB) op de website van de ‘Institution of Railway Signal engineers’ (in het Engels).

Het Safer-W-programma werd op 16 november 2022 gepresenteerd door Leslie Steen, program manager Safer W, tijdens het webinar “UIC safety at work: protecting rail workers from trains”. De presentatie is beschikbaar in het Engels op de website van de ‘International Union of Railways (UIC): Digitalization and railway safety Rethinking worksite protection under ERTMS (PDF, 1,43 MB). Andere presentaties en de opname kunnen bekeken worden via de website van de UIC: Safety at Work Webinar - Protecting rail workers from trains. De UIC biedt op haar website ook het aparte thema UIC safety platform.

Daarnaast werd het Safer-W-programma ook vermeld in volgend interview met gedelegeerd bestuurder van Infrabel Benoit Gilson in het tijdschrift “Algemene aanneming en ruwbouw” van juni 2022, dat beschikbaar is op de website van de ‘Fédération des Entrepreneurs Généraux de la Construction’ (FEGC): Meer dan ooit blijft de spoorwegsector ondernemers grote kansen bieden (PDF, 277 KB).

Bekijk ook volgende 2 documenten over communicatie, ondersteund met foto’s, op de website van Infrabel:

Onderzoeken van ongevallen

Het onderzoeksverslag van en de lessen getrokken uit het hierboven vermelde dodelijk ongeval op 27 november 2017 in Morlanwelz, dat plaatsvond na de ontsnapping van een beschadigd gesleept rijtuig, kan gevonden worden op de website van het Onderzoeksorgaan voor Ongevallen en Incidenten op het Spoor (OOIS): Aanrijding personeel van Infrabel / Botsing met een NMBS-reizigerstrein na de ontsnapping van een beschadigd gesleept rijtuig.

Er zijn nog andere voorbeelden, zoals de dodelijke elektrocutie op 10 juli 2023 van een snoeier nabij de sporen te Quévy. Door het OOIS is ondertussen een onderzoek gestart. Meer informatie hierover op de website van het OOIS: Onderzoeksfiche: Overlijden van een particuliere snoeier door elektrocutie.

Niet enkel in de buurt van spoorwegen, maar ook in de buurt van luchtlijnen kan vegetatie een nefaste invloed hebben. Lees in dit kader de Franse code van goede praktijk:

Ook op de website van Elia kan men een vademecum rond het onderwerp vinden (enkel in het Frans): Vademecum Bonnes pratiques pour propriétaires et gestionnaires.  

Daarnaast kan er vlamoverslag optreden bij hoogwerkers in de buurt van hoogspanningslijnen. Lees hierover volgende artikels op de website van de ‘International Powered Access Federation’ (IPAF):

Deze risico’s kwamen ook aan bod in volgend BeSWIC-bericht: Kom niet te dicht bij hoogspanningsleidingen.

Machineverordening

Punt 3.5.4 in bijlage III van de nieuwe machineverordening (EU) 2023/1230 (“Risico’s van contact met onder stroom staande bovengrondse elektriciteitsleidingen”) bevat volgende 2 bepalingen:

  • Afhankelijk van de hoogte ervan moeten mobiele machines of verwante producten, indien van toepassing, zodanig zijn ontworpen, gebouwd en uitgerust dat het risico van contact met een onder stroom staande bovengrondse elektriciteitsleiding of het risico dat er een elektrische boog ontstaat tussen een onderdeel van de machine of een bediener die de machine bestuurt, en een onder stroom staande bovengrondse elektriciteitsleiding wordt voorkomen.
  • Wanneer het risico van contact met een onder stroom staande bovengrondse elektriciteitsleiding voor de personen die de machines bedienen niet volledig kan worden vermeden, moeten de mobiele machines of verwante producten zodanig zijn ontworpen, gebouwd en uitgerust dat gevaren in verband met elektriciteit worden voorkomen.

Het OOIS en andere transportonderzoeksorganen werden trouwens vermeld in volgend artikel op deze BeSWIC-website: Onderzoek van leerrijke ongevallen in de transportsector.

Andere relevante BeSWIC-artikels

Rond veiligheid langs de sporen en ongevallen verschenen volgende BeSWIC-berichten:

Daarnaast zijn er ook de diverse Max-affiches van de Unie van Aannemers van Spoorwegwerken (UASW).